» عمومی
شفا آنلاین>اجتماعی>اقتصادی>یکی از موضوعات مهم تاکیدشده در سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی، اقتصاد دانش‌بنیان، نوآوری و انتقال دانش و فناوری است.
به گزارش شفا آنلاین به نقل از سپید ،در جهان امروز، علم و
فناوری جایگاه ویژه‌ای دارد به طوری که وجه تمایز کشورهای توسعه یافته از
کشورهای در حال توسعه را می‌توان، تفاوت در زیرساخت‌های علم و فناوری و
توسعه آن برشمرد. همچنین علم و فناوری بعنوان ابزار برتر، تعیین کننده
پیروز رقابت در عرصه‌های مختلف اقتصادی- اجتماعی در سطوح ملی و جهانی است.
گرچه از آغاز قرن بیست و یکم، کشور، رشد و توسعه قابل ملاحظه‌ای در تولید
علم داشته است اما رشد و توسعه علمی لزوماً به مفهوم رشد و توسعه فناوری
نیست و کشور نتوانسته جایگاه مطلوبی را در حوزه فناوری کسب کند.رتبه پانزدهم ایران در تولید علم و رتبه 120 در حوزه فناوری (از 143 کشور) در سال 2014 گویای حرکت کند ایران در این زمینه است.
سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور با تاکید بر نگاه ویژه دولت به اقتصاد دانش بنیان، گفت: «از ابتدای آغاز به کار دولت تدبیر و امید دولت به معنای عام و معاونت علمی و فناوری به معنای خاص یکی از اولویت‌های اصلی خود را توسعه و رونق شرکت‌های دانش بنیان به عنوان یکی از ارکان اقتصاد مقاومتی در اولویت برنامه‌های خود قرار داده‌اند. چرا که تنها راه توسعه پایدار از راه تحقق اقتصاد دانش بنیان است. کشوری با نزدیک به 5 میلیون دانشجو که غالب آن‌ها به لحاظ علمی در سطح بالایی قرار دارند را دیگر نمی‌شود با پول نفت و درآمدهای حاصل از خام‌فروشی اداره کرد.» وی مهم‌ترین مشکل عرصه اقتصاد دانش بنیان را فرهنگ نفتی عنوان کرد و گفت: «اقتصادی که بر پایه فروش منابع و معادن استوار است تحت تاثیر نوسان‌های بین‌المللی همانند مسائل سیاسی قرار دارد و چنین اقتصادی در برابر کوچک‌ترین چالش‌ها آسیب پذیر است.»
معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور ادامه داد: «اقتصاد نفتی و اقتصاد مبتنی بر منابع زیر زمینی با مفاهیمی مثل کار آفرینی و نوآوری بیگانه است. چنین اقتصادی کار آفرینی را توزیع پول حاصل از خام فروشی تعریف می‌کند، در این اقتصاد صنعت نیز معنا ندارد چرا که صنعت زاده فناوری است اما اقتصاد نفتی به دنبال راه اندازی کارخانه است.» رئیس ستاد توسعه فرهنگ علم، فناوری و اقتصاد دانش بنیان اضافه کرد: «دانشگاه، دانشجو و پژوهش تنها زمانی معنا دارد که کشور بخواهد در صنعت به معنای واقعی حضور جدی داشته باشد. صنعت در بستر مهندسی ماشین‌سازی، طراحی و تولید فناوری معنا پیدا می‌کند، در حالی که در گذشته به نام انتقال فناوری خرید واردات تکنولوژی داشتیم.»
سیاستگذاری در حوزه ایجاد و توسعه فناوری‌ها باید به نحوی باشد که ضمن اجبار یا ایجاد انگیزه برای ارتقاء و توسعه سطح فناوری بنگاه‌های تولیدی «با ایجاد واحدهای تحقیق و توسعه در داخل بنگاه تولیدی یا ارتباط با سایر مراکز تحقیقاتی»، در مدت زمان معین به حد مشخصی از قابلیت‌های فناورانه درونی دست یابند بنابراین تا زمانی که بنگاه‌های تولیدی بزرگ بتوانند موجودیت خود را از طریق کسب سیاست‌های حمایتی دولتی فراهم کنند چه نیازی است به ریسک فعالیت‌های فناورانه. سیستم مدیریت جزیره‌ای در حوزه فناوری نه تنها در جذب، انتقال و ارتقاء فناوری‌های خارجی، نتوانسته موفقیتی را کسب کند بلکه در ایجاد و توسعه فناوری بومی در بنگاه‌های تولیدی نیز ناموفق بوده است.
علی جوادی، کارشناس اقتصادی در این خصوص بیان می‌دارد که «گرچه پر کردن شکاف فناوری شکل‌گرفته با سایر کشورها با تزریق منابع مالی و برخی سیاست‌های سطحی در کوتاه‌مدت نقش مسکن را دارد، ولی باید با سیاست‌های همه جانبه و کنترل عوامل خارجی و داخلی ایجاد و توسعه فناوری و کنترل سایر فعالیت‌های اقتصادی، در کنترل و پرکردن شکاف ایجاد شده کوشید. افزایش منابع مالی تزریق شده به بخش پژوهش توسط دولت، گرچه می‌تواند در افزایش سهم پژوهش از تولید ناخالص داخلی موثر باشد اما به‌کارگیری موثر منابع و همچنین مشارکت بخش خصوصی در تخصیص منابع مالی، می‌تواند مسیر توسعه فعالیت‌های فناورانه در کشور را هموارتر کند.»
حدود 60 درصد اقتصاد دانش بنیان دنیا از تراوش مغز متخصصان علوم انسانی حاصل می‌شود، اگر چه ایران را به نام کشوری مهندس پرور در جهان می‌شناسند و بیش از 85 درصد دانشجویان ایرانی محصل در دانشگاه‌های امریکا در رشته مهندسی حضور دارند نباید از قابلیت‌های بالای کشور در علوم انسانی غافل شد. موفقیت‌های حاصل شده در گیم، انیمیشن و تولید محتوا برای صنعت IT بیش از آنکه مرهون ایده مهندسی باشد مدیون اندیشه علوم انسانی است. مادامی که سرانه GDP شرکت‌های دانش بنیان به رقم چشمگیری در درآمدهای کلیه کشور نرسد نمی‌توان نگاه‌ها را به سمت اقتصاد دانش بنیان معطوف کرد، البته باید دانست در محیط نامناسب فرهنگی اقتصاد ایران، شرکت‌های دانش بنیانی حضور دارند که تحت نظر مدیر عاملانی جوان و غالباً زیر 30 سال قیمتی چند صد میلیون دلاری دارند. این روند می‌بایست با سرعت بیشتری طی شود.
محمد کیا، کارشناس اقتصادی تاکید کرد: «باید تلاش شود از همه ظرفیت‌های کشور در چرخه خدمت‌رسانی به جامعه از راه توسعه اقتصاد دانش بنیان استفاده شود چرا که سرمایه اصلی هر کشوری نیروی جوان متخصص و صاحب اندیشه است. کشور باید بداند رونق شرکت‌های دانش بنیان تنها در گرو نگهداشت مستعدان برتر و جلوگیری از خروج آنان است با همین نگاه و با اقدامات انجام شده در بنیاد ملی نخبگان تعداد قابل توجهی از متخصصان و محققان غیر مقیم شاغل و محصل در 200 مرکز برتر علمی تحقیقاتی جهان به کشور باز گشتند.»
وی تاکید کرد: «نخبه محقق و مستعد برتر به حمایت‌های مالی و امکانات سخت افزاری و همچنین بستر مناسب برای اثر گذاری نیازمند است و مطمئناً در اقتصاد دلالی و خام فروشی نخبه، حضور فیزیکی و ذهنی نخواهد داشت حتی اگر بهترین شرایط مالی برای او فراهم شود.» متاسفانه ایران بین کشورهای منطقه خاورمیانه از نظر شاخص اقتصاد دانش‌بنیان رتبه پایینی دارد.» چندی پیش نیز ولی‌ا... افخمی راد، رئیس سازمان توسعه تجارت ایران گفت: «متاسفانه ایران بین کشورهای منطقه خاورمیانه از نظر شاخص اقتصاد دانش‌بنیان رتبه پایینی دارد. بسیاری از پژوهش‌ها در کشور بر اساس تقاضا و نیاز جامعه انجام نمی‌شود و این امر موجب شده تا منابع زیادی که به این طرح‌ها اختصاص می‌یابد، اتلاف شود.»
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار