بوی ماه و مهر و سرآغاز سختگیری های والدین

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید     اما بر اساس تحقیقات صورت گرفته در مرکز پژوهش دانشگاه شهید بهشتی مشخص شده است که 70 درصد خانواده‌های ایرانی فرزند سالار هستند و می‌کوشند نیازها و انتظارات فرزندان خود را مقدم بر تمامی سلسله فعالیت‌های خانوادگی قرار دهند. اما با یک پیش شرط، اینکه این فرزندسالاری ها به این معنا نیست که در این خانواده‌ها والدین با کودکانشان سخت‌گیرانه رفتار نمی‌کنند و در مسیر کمال‌گرایی، به فرزند و خودشان زندگی را سخت نمی‌گیرند. مسئله مهمی که به‌تازگی از سوی پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی اعلام‌شده و مشخص کرده است که جامعه ایران درگیر فرزند سالاری شده است. فرزند سالاری که هدف نهایی‌اش، پرورش کودکی است که از تمام جهات کامل باشد و بی‌نقص به‌ویژه در درس و مدرسه. اما نکته حائز اهمیت آن است که این فرزند سالاری تنه به سختگیری‌های والدین نیز زده است. سختگیری‌هایی که بیش از همه در زمینه آموزش علمی دانش آموزان نمود بیرونی می‌یابد تا جایی‌که در کنار نتایج این تحقیقات، پژوهشگران دانشگاه شهید بهشتی نسبت به‌شدت یافتن این پدیده نیز هشدار داده‌اند.

کمال‌گرای بی‌منطق نباشید
       «انسان به‌طور طبیعی خواستار خوبی و کمال است و این تمایل به کمال‌گرایی در انسان‌ها به‌خودی‌خود ایرادی ندارد. بلکه ایراد آنجاست که مقوله کمال‌گرایی به‌صورت نابهنجاری درآید که سلامت روان افراد را درگیر کند. به‌ویژه در کودکان که با ابعاد ناسالم کمال‌گرایی والدین همراه می‌شود.» این بخشی از گفته‌های امان‌الله قرائی مقدم، استاد جامعه‌شناس دانشگاه تربیت‌معلم است که در واکنش به نتایج پژوهش دانشگاه شهید بهشتی به سپید می‌گوید: «کمال‌گرایی اگر منجر به رفع کمبودهای اعتمادبه‌نفس، درمان شخصی روان رنجوری و کاهش آسیب‌های شخصی شود، به‌نوبه خود بسیار خوب است. اما در اکثر مواقع کمال‌گرایی به‌عنوان یک فاکتور منفی شناخته می‌شود که می‌تواند عملکرد مثبت و مفید افراد را تحت شعاع قرار دهد. این استاد دانشگاه که کمال‌گرایی مطلق والدین را به ضرر کودکان می‌داند، متذکر می‌شود: «برخی از والدین کمال‌گرا آرزو دارند فرزندان کاملی داشته باشند. آنان به‌طورمعمول زیاده از حد جاه‌طلب، بیش‌ازحد اهل رقابت و نسبت به خطاهای خود بسیار جدی هستند. این دسته از پدران و مادران آنچه در توان دارند انجام می‌دهند تا فرزندان کاملی تربیت کنند. حال‌آنکه در بیشتر مواقع این رفتار نتیجه عکس دارد.»

       قرائی مقدم در تشریح رفتارهای چنین والدینی به این مهم اشاره می‌کند که والدین کمال‌گرا به‌طور مرتب فرزندانشان را تشویق می‌کنند که باید فلان موسیقی یا فلان رشته ورزشی را یاد بگیرند. یادگیری که تنها با داشتن علم آن رشته محدود نمی‌شود، بلکه فرزندان والدین کمال‌گرا باید فراتر از آن حد توان سایر همسالان خود باشند.» این استاد رفتارشناس اجتماعی، این مهم را یادآور می‌شود که والدین کمال‌گرا در حالی بر رفتارهای غلط خود تاکید دارند که از بیرون افرادی فرزند سالار دیده می‌شوند، اما در فضای داخلی خانه، این فشارها و کمال‌گرایی‌های

       نابجایشان به قیمتی گزاف هم برای فرزندان و هم خودشان تمام می‌شود و کودکانشان در بزرگسالی دچار تنوع شخصیتی می‌شوند.
کودکان لجباز، ماحصل سختگیری بیش‌ازاندازه والدین غنچه راهب، استاد علم روان‌شناسی خانواده هم بر این باور است که فرزند سالاری در بیشتر مواقع با سختگیری بیش‌ازاندازه والدین همراه می‌شود که نتیجه و تاثیر بسیار سوئی بر تربیت فرزندان دارد و آن‌ها را در بیشتر مواقع به افرادی لجباز یا بی‌اراده تبدیل می‌کند. او معتقد است تربیت فرزندان بسیار مهم است و بر یافتن مسیر زندگی کودکان اثرگذار است. از همین رو پدران و مادران باید فرزندان خود را با روش درست زیستن آشنا کنند، نه اینکه با سختگیری‌های غیرضروری در قالب فرزند سالاری، فرزندانشان را گرفتار سندرم‌های غلط رفتاری کنند. راهب با تاکید بر اینکه در مسیر تربیت کودکان، والدین نباید از سختگیری‌های بی‌مورد برای راهنمایی فرزندشان استفاده کنند، متذکر می‌شود: «با توجه به اینکه سال تحصیلی جدید آغازشده و بیش 200هزار کلاس اولی، در مسیر آموزش گام گذاشته‌اند، والدین باید از هرگونه سختگیری بی‌مورد پرهیز کنند. چراکه سختگیری‌های بی‌مورد در نخستین سال تحصیل، آثار مخربی دارد که تا پایان عمر با افراد همراه می‌شود. به گفته راهب البته سختگیری نکردن به معنای سهل‌گیری نیست، چراکه در سهل گیری نیز فرزندان، بی‌مسئولیتی را فرامی‌گیرند و به افرادی وابسته و حتی بی‌قید مبدل خواهند شد که توانایی تصمیم‌گیری و برنامه‌ریزی برای آینده خود را ندارند. این استاد دانشگاه علوم بهزیستی و توان‌بخشی بر دوری جستن والدین از افراط‌وتفریط در روش‌های تربیتی نیز تاکید دارد و می‌گوید: «سختگیری‌های بی‌مورد و بی‌توجهی به نیازها و خواسته‌های فرزندان نیز تبعات بدی به دنبال دارد و گاه نتیجه منفی بر جای می‌گذارد. ازاین‌رو لازم است والدین در جهت تربیت فرزندان از روش‌هایی استفاده کنند که در آن سخت‌گیری و سهل‌گیری بیش‌ازاندازه وجود نداشته باشد. از همین رو است که والدین باید با بهره‌گیری از روش‌های منطقی و عاطفی در کنار یکدیگر راهکاری در جهت تربیت صحیح فرزندان خود پیدا کنند و به‌کارگیرند.»

آغاز سال تحصیلی جدید به‌دوراز سختگیری‌ها
       مصطفی اقلیما، رئیس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران هم در این رابطه به سپید می‌گوید: «همان‌گونه که محبت‌های بیش‌ازحد تربیت فرزندان را به چالش می‌کشد، سختگیری یا برخوردهای تند و به‌دوراز منطق نیز می‌تواند فرزندان را لجباز کند. آن‌هم در شرایطی که معنویات گرایی و اخلاق‌گرایی از ارکان مهمی است که به تربیت فرزندان سمت‌وسو داده و آن‌ها را به انسان‌های شایسته‌ای تبدیل می‌سازد.» وی نیز بر این مهم تاکید دارد که در روزهای نخست سال تحصیلی جدید، والدین بهتر است جای سختگیری‌های بی‌مورد، فرزندان را با مبانی دینی، معنویات و اخلاقیات آشنا کنند تا در هر شرایطی بتوانند مسیر درست را تشخیص دهند. چراکه تربیت صحیح، مطابق با روش‌های دینی و اخلاقی از دوران کودکی می‌تواند راه فرزندان را مشخص کنند.

کودکتان را درک کنید
       بی‌شک والدین باید با رفتاری کاملاً محترمانه به کودکان خود شخصیت بدهند تا کودکان احساس کنند که به‌راستی دارای شخصیتی قابل‌قبول و مورداحترام هستند. چراکه پذیرش کودک از سوی خانواده، مخصوصاً پدر و مادر بسیار حائز اهمیت است و این پذیرش از سمت والدین گامی در جهت اعتمادبه‌نفس بخشیدن به کودک و دوری او از احساس حقارت و خودکم‌بینی است. مسئله مهمی که در سنین بالا منجر به گرایش کودکان به اعتیاد و دیگر بزهکاری‌ها می‌شود. آن‌هم در شرایط کنونی جامعه که فرزند سالاری بر روش‌های نوین تربیتی سایه انداخته و جامعه را در معرض این آسیب اجتماعی قرار داده است. از همین رو است که جامعه‌شناسان متفق‌القول بر این باورند، درست است که داشتن کودکی کامل از هر بعد، آرزوی هر پدر و مادری است، اما والدین نباید این مهم را فراموش کنند که رفتار امروزشان، آینده فردای فرزندشان را رقم می‌زند. پس اگر امروز در ظاهر والدینی فرزند سالار باشند، اما در خفا سختگیری کنند یا تربیتی از سر سهل‌انگاری در پیش گیرند، نتیجه مثبتی در پی ندارد و دود آن ابتدا به چشم فرزندانشان و سپس خودشان می‌رود.