» عمومی
شفا آنلاین>اجتماعی>مطالعه هنوز در میان ایرانیان به ویژه دانش آموزان عادت نشده و این مساله در میزان سرانه مطالعه نمایان است. دانش آموزان به عنوان آینده سازان نیاز به مطالعه و کتابخوانی دارند ولی به نظر می رسد هنوز این مساله در مدارس مورد توجه قرار نگرفته است.
به گزارش شفا آنلاین،برخی از مدارس
هنوز کتابخانه ندارند و آنهایی که دارند نیز ممکن است کتاب های جدید و
مورد نیاز دانش آموزان در آن وجود نداشته باشد.
برای رشد مطالعه در بین دانش آموزان راه ها و راهکارهای مختلف وجود دارد. دعوت از نویسندگان، شاعران و تصویرگران کتابهای دانش آموزان به مدرسه ازجمله راه ها است.
هنر آموزش و پرورش و مدرسه ها باید این باشد که دانش آموزان را به مطالعه عادت دهند مساله ای که به نظر می رسد در مدارس کمتر به آن پرداخته می شود.
** زنگ مطالعه
هنوز زنگ مطالعه در مدارس پیش بینی نشده موضوعی که می تواند از نیازهای اساسی آموزشگاه ها باشد زیرا مدرسه کانون فراگیری علم و دانش است و مطالعه و کتابخوانی مقدمه و زیربنای رسیدن به این مهم است.
هیچ دانش آموزی بدون مطالعه و کتابخوانی نمی تواند به مدارج و پایه های بالاتر ارتقا یابد از این رو رسیدگی به موضوع کتابخوانی از نیازهای اساسی جامعه و مدرسه ها محسوب می شود.
برای برطرف کردن این مساله باید برنامه ریزی و سپس کتابخانه ها را ایجاد و تجهیز کرد. لازمه ی تحقق این وظیفه، در کلان سیستم آموزش وپرورش، برنامه ریزی و مدیریت علمی، جامع و واقع بینانه، تهیه ی زیرساخت های مدیریتی، علمی، اقتصادی، فرهنگی تشکیلاتی و فنی، تحول در طراحی و تهیه ی برنامه ی آموزشی- درسی، دگرگونی در شیوه های یادگیری- یاددهی، تربیت کتابداران حرفه ای، بهسازی فضاهای آموزشی و استفاده از ابزار و وسایل مرتبط با فناوری ارتباطات و اطلاعات، و ... است
استفاده از کتابخانه ها ی دیجیتالی در چارچوب برنامه ی درسی- آموزشی از نیازهای امروز مدارس است. در ترویج فرهنگ مطالعه، همه نهادها و سازمان های فرهنگی تأثیرگذارند و دستگاه ها با هماهنگی یکدیگر در رشد مطالعه موثرتر هستند.
**مدرسه خاستگاه کتاب و کتابخوانی
کارشناس مسایل آموزش و پرورش با بیان اینکه خاستگاه کتابخوانی و فرهنگ مطالعه مدرسه است، گفت: اگر قرار است سیاست و یا برنامه ای از سوی مسوولان برای بهینه سازی آمارهای واقعی و جهانی سرانه مطالعه اعمال شود باید نوک پیکان تغییرات متوجه مدرسه باشد.
علی پورسلیمان روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه آموزش ایرنا اظهار داشت: در تحلیل های کارشناسان و مسوولان در خصوص نقش آموزش و پرورش در تبدیل فرهنگ شفاهی به فرهنگ نوشتاری و مکتوب تاکید چندانی نمی شود.
وی افزود: با وجود آنکه هر ساله از 25 آبان ماه تا 1 آذرماه مراسمی با عنوان هفته مطالعه و کتاب خوانی برگزار می شود به نظر می رسد که این نام گذاری ها آن گونه که مورد انتظار است نتوانسته در ارتقای فرهنگ عمومی جامعه و حتی تحول در فضای مدارس و فضای فکری دانش آموزان نقش داشته باشد.
پورسلیمان ادامه داد: عمده ترین فعالیتی که در مدارس و در این مورد انجام می شود، خرید کتاب و یا احتمالا بردن دانش آموزان به نمایشگاه های کتاب است و در پایان هفته کتاب و کتاب خوانی تقریبا همه چیز به فراموشی سپرده می شود.
** موانع مطالعه در مدرسه
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش به برخی موانع و مشکلات ایجاد و توسعه فرهنگ کتاب خوانی در مدارس اشاره کرد و گفت: مهم ترین و اولین مساله ای که در مدارس در زمینه کتاب خوانی وجود دارد فقدان نگاه مناسب، علمی و به روز نسبت به مقوله کتاب است.
پورسلیمان افزود: برای اکثر دانش آموزان و اولیای آن ها موضوع کتاب در کتاب درسی و مهم تر از آن کتاب های کمک درسی خلاصه می شود حتی برخی از خانواده ها مطالعه کتاب های غیردرسی را موجب انحراف دانش آموز و اتلاف وقت می پندارند.
وی با بیان اینکه مشکل دوم در مدارس این است که کتاب و کتاب خوانی متولی ندارد، یادآورشد: چند سالی است که پست کتابداری از سیستم بکفای آموزش و پرورش حذف شده است.
مدیر سایت سخن معلم ادامه داد: سیاست های سامان دهی نیرو و نیز صرفه جویی موجب شده است که نیازی برای احیای پست کتابدار در مدرسه نباشد.
پورسلیمان اضافه کرد: البته زمانی که این پست کتابداری در مدارس برقرار بود فقدان و یا کمبود نیروهای متخصص ، با انرژی و پرانگیزه در این بخش موجب شده بود که برخی از مدیران مدارس از کتابداران برای پر کردن کلاس هایی که معلم ندارند استفاده کنند و این مساله به شدت در نگاه دانش آموزان به کتابدار مدرسه نقشی مهم و حیاتی داشت.
وی مشکل دیگر را نبود فضایی به نام کتابخانه و یا سالن مطالعه در مدارس عنوان کرد و گفت: این در حالی است که وجود یک کتابخانه و نیز فضایی برای مطالعه، بحث و گفت و گو می تواند برخی از جنبه های مهم در فرآیند آموزش که غایب بزرگ نظام تعلیم و تربیت هستند را ترمیم کند.
** شکل گیری نظام حافظه محور در مدرسه
کارشناس مسایل آموزش و پرورش تصریح کرد: اکنون عمده فعالیت های مدارس در کلاس و صرفا بر کتاب های درسی متمرکز شده حال آنکه تاکید بیش از حد بر کتاب درسی و محفوظات موجب می شود یک نظام آموزشی حافظه محور در مدارس شکل بگیرد.
پورسلیمان خاطرنشان کرد: در این چرخه، تفکر و تحلیل جایی ندارند و معلم به عنوان تنها منبع آموزش عامل انتقال داده ها محسوب می شود.
وی اضافه کرد: دانش آموزی که در 12 سال تحصیل به مطالعه و انس با کتاب تشویق و فرهنگ مطالعه در رفتار وی نهادینه نشود در بزرگسالی نیز معجره خاصی را نمی توان از او انتظار داشت.
کارشناس حوزه آموزش و پرورش با بیان اینکه عام ترین تعریف از سرانه مطالعه میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه روز است، اظهار کرد: لزوما همیشه این تعریف صادق نیست و می توان به جای مدت زمان از تعداد کتاب ها یا تعداد صفحات خوانده شده در طول روز نیز برای تعریف سرانه مطالعه بهره گرفت.
پورسلیمان اضافه کرد: در ساده ترین حالت می توان میزان مطالعه همه افراد یک جامعه را با هم جمع و بر تعداد افراد آن جامعه و تعداد روزهای در نظر گرفته شده تقسیم کرده و برای اندازه گیری، متوسط مطالعه در یک جامعه آماری محاسبه کرده و به تمام جامعه تعمیم داد.
وی یادآورشد: بر اساس آمار استخراج شده مرکز بین المللی مطالعات گذران وقت در سال 2010 در 22 کشور مشخص شد که بیشترین زمان اختصاص داده شده برای مطالعه در بین مردمان جهان مربوط به کشور فنلاند با 44 دقیقه در روز است.
کارشناس مسایل آموزش و پرورش ادامه داد: یافته های پژوهش دیگری که توسط شورای فرهنگ عمومی و با عنوان وضعیت گذران وقت مردم شهری و روستایی کل کشور در سال 1390 انجام شده است میزان زمان اختصاص داده شده به مطالعه در میان مردم ایران 12 دقیقه است که این زمان شامل مطالعه کتاب، روزنامه و ادعیه می شود.
پورسلیمان با بیان اینکه سرانه مطالعه یک شاخص جهانی است که تعریف مشخص و دقیقی دارد، خاطرنشان کرد: این شاخص تنها مطالعه کتاب آن هم از نوع غیردرسی را شامل می شود به این معنا که مطبوعات، پایگاه های اینترنتی و مجازی شامل این آمار نمی شود.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بهمن ماه سال 93 اعلام کرد که شمارگان کتاب از سه هزار به 700 نسخه کاهش یافته است که اکنون باید بررسی کرد که علت این وضعیت تاسف بار چیست و چه راهکارهایی برای تعدیل این وضعیت وجود دارد؟
** استفاده از تجربیات کشورهای دیگر
در ترویج مطالعه نباید خود را از روش های دیگران بی نیاز بدانیم از این رو استفاده از تجربیات سایر کشورها برای ترویج مطالعه و کتابخوانی در جامعه، با در نظر گرفتن ویژگی های بومی، جامعه شناختی و فرهنگی کشور، اقدام مفیدی خواهد بود.
استفاده از کتابخانه های سیار برای مدارس مناطق روستایی و دورافتاده، گسترش فرهنگ کتابخانه های ساده خانگی و محله ای، پویایی کتابخانه های عمومی و تجهیز آن ها به پیشرفته ترین روش های اطلاع رسانی و ارائه خدمات بهینه، از اقدامات ضروری است که در بهبود وضعیت مطالعه و کتابخوانی در سطح جامعه و مدرسه ها تأثیر خواهد داشت.
نصب قفسه ی کتاب و تابلو برای معرفی کتاب های تازه با موضوعات متنوع علمی، تاریخی، ادبی، دینی و ... به منظور استفاده دانش آموزان، به صورت هفتگی در محیطی مناسب، مانند کتابخانه یا راهروهای مدرسه در ترویج کتابخوانی مؤثر خواهد بود.
اهدای کتاب در طول سال تحصیلی، در مناسب های گوناگون، در ایجاد فضای مطالعه بین دانش آموزان مفید خواهد بود و برگزاری مسابقات مختلف کتابخوانی نیز در رشد مطالعه در مدارس کمک خواهد کرد.
رعایت تنوع در انتخاب کتاب کتابخانه مدارس نکته دیگری است که باید دست اندرکاران نسبت به این موضوع توجه داشته باشند. عرصه کتاب های متنوع از راه های دیگر تقویت مطالعه، به ویژه در دوره نوجوانی است.
برای رشد مطالعه در بین دانش آموزان راه ها و راهکارهای مختلف وجود دارد. دعوت از نویسندگان، شاعران و تصویرگران کتابهای دانش آموزان به مدرسه ازجمله راه ها است.
هنر آموزش و پرورش و مدرسه ها باید این باشد که دانش آموزان را به مطالعه عادت دهند مساله ای که به نظر می رسد در مدارس کمتر به آن پرداخته می شود.
** زنگ مطالعه
هنوز زنگ مطالعه در مدارس پیش بینی نشده موضوعی که می تواند از نیازهای اساسی آموزشگاه ها باشد زیرا مدرسه کانون فراگیری علم و دانش است و مطالعه و کتابخوانی مقدمه و زیربنای رسیدن به این مهم است.
هیچ دانش آموزی بدون مطالعه و کتابخوانی نمی تواند به مدارج و پایه های بالاتر ارتقا یابد از این رو رسیدگی به موضوع کتابخوانی از نیازهای اساسی جامعه و مدرسه ها محسوب می شود.
برای برطرف کردن این مساله باید برنامه ریزی و سپس کتابخانه ها را ایجاد و تجهیز کرد. لازمه ی تحقق این وظیفه، در کلان سیستم آموزش وپرورش، برنامه ریزی و مدیریت علمی، جامع و واقع بینانه، تهیه ی زیرساخت های مدیریتی، علمی، اقتصادی، فرهنگی تشکیلاتی و فنی، تحول در طراحی و تهیه ی برنامه ی آموزشی- درسی، دگرگونی در شیوه های یادگیری- یاددهی، تربیت کتابداران حرفه ای، بهسازی فضاهای آموزشی و استفاده از ابزار و وسایل مرتبط با فناوری ارتباطات و اطلاعات، و ... است
استفاده از کتابخانه ها ی دیجیتالی در چارچوب برنامه ی درسی- آموزشی از نیازهای امروز مدارس است. در ترویج فرهنگ مطالعه، همه نهادها و سازمان های فرهنگی تأثیرگذارند و دستگاه ها با هماهنگی یکدیگر در رشد مطالعه موثرتر هستند.
**مدرسه خاستگاه کتاب و کتابخوانی
کارشناس مسایل آموزش و پرورش با بیان اینکه خاستگاه کتابخوانی و فرهنگ مطالعه مدرسه است، گفت: اگر قرار است سیاست و یا برنامه ای از سوی مسوولان برای بهینه سازی آمارهای واقعی و جهانی سرانه مطالعه اعمال شود باید نوک پیکان تغییرات متوجه مدرسه باشد.
علی پورسلیمان روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار حوزه آموزش ایرنا اظهار داشت: در تحلیل های کارشناسان و مسوولان در خصوص نقش آموزش و پرورش در تبدیل فرهنگ شفاهی به فرهنگ نوشتاری و مکتوب تاکید چندانی نمی شود.
وی افزود: با وجود آنکه هر ساله از 25 آبان ماه تا 1 آذرماه مراسمی با عنوان هفته مطالعه و کتاب خوانی برگزار می شود به نظر می رسد که این نام گذاری ها آن گونه که مورد انتظار است نتوانسته در ارتقای فرهنگ عمومی جامعه و حتی تحول در فضای مدارس و فضای فکری دانش آموزان نقش داشته باشد.
پورسلیمان ادامه داد: عمده ترین فعالیتی که در مدارس و در این مورد انجام می شود، خرید کتاب و یا احتمالا بردن دانش آموزان به نمایشگاه های کتاب است و در پایان هفته کتاب و کتاب خوانی تقریبا همه چیز به فراموشی سپرده می شود.
** موانع مطالعه در مدرسه
این کارشناس حوزه آموزش و پرورش به برخی موانع و مشکلات ایجاد و توسعه فرهنگ کتاب خوانی در مدارس اشاره کرد و گفت: مهم ترین و اولین مساله ای که در مدارس در زمینه کتاب خوانی وجود دارد فقدان نگاه مناسب، علمی و به روز نسبت به مقوله کتاب است.
پورسلیمان افزود: برای اکثر دانش آموزان و اولیای آن ها موضوع کتاب در کتاب درسی و مهم تر از آن کتاب های کمک درسی خلاصه می شود حتی برخی از خانواده ها مطالعه کتاب های غیردرسی را موجب انحراف دانش آموز و اتلاف وقت می پندارند.
وی با بیان اینکه مشکل دوم در مدارس این است که کتاب و کتاب خوانی متولی ندارد، یادآورشد: چند سالی است که پست کتابداری از سیستم بکفای آموزش و پرورش حذف شده است.
مدیر سایت سخن معلم ادامه داد: سیاست های سامان دهی نیرو و نیز صرفه جویی موجب شده است که نیازی برای احیای پست کتابدار در مدرسه نباشد.
پورسلیمان اضافه کرد: البته زمانی که این پست کتابداری در مدارس برقرار بود فقدان و یا کمبود نیروهای متخصص ، با انرژی و پرانگیزه در این بخش موجب شده بود که برخی از مدیران مدارس از کتابداران برای پر کردن کلاس هایی که معلم ندارند استفاده کنند و این مساله به شدت در نگاه دانش آموزان به کتابدار مدرسه نقشی مهم و حیاتی داشت.
وی مشکل دیگر را نبود فضایی به نام کتابخانه و یا سالن مطالعه در مدارس عنوان کرد و گفت: این در حالی است که وجود یک کتابخانه و نیز فضایی برای مطالعه، بحث و گفت و گو می تواند برخی از جنبه های مهم در فرآیند آموزش که غایب بزرگ نظام تعلیم و تربیت هستند را ترمیم کند.
** شکل گیری نظام حافظه محور در مدرسه
کارشناس مسایل آموزش و پرورش تصریح کرد: اکنون عمده فعالیت های مدارس در کلاس و صرفا بر کتاب های درسی متمرکز شده حال آنکه تاکید بیش از حد بر کتاب درسی و محفوظات موجب می شود یک نظام آموزشی حافظه محور در مدارس شکل بگیرد.
پورسلیمان خاطرنشان کرد: در این چرخه، تفکر و تحلیل جایی ندارند و معلم به عنوان تنها منبع آموزش عامل انتقال داده ها محسوب می شود.
وی اضافه کرد: دانش آموزی که در 12 سال تحصیل به مطالعه و انس با کتاب تشویق و فرهنگ مطالعه در رفتار وی نهادینه نشود در بزرگسالی نیز معجره خاصی را نمی توان از او انتظار داشت.
کارشناس حوزه آموزش و پرورش با بیان اینکه عام ترین تعریف از سرانه مطالعه میانگین مدت زمان مطالعه یک نفر در یک شبانه روز است، اظهار کرد: لزوما همیشه این تعریف صادق نیست و می توان به جای مدت زمان از تعداد کتاب ها یا تعداد صفحات خوانده شده در طول روز نیز برای تعریف سرانه مطالعه بهره گرفت.
پورسلیمان اضافه کرد: در ساده ترین حالت می توان میزان مطالعه همه افراد یک جامعه را با هم جمع و بر تعداد افراد آن جامعه و تعداد روزهای در نظر گرفته شده تقسیم کرده و برای اندازه گیری، متوسط مطالعه در یک جامعه آماری محاسبه کرده و به تمام جامعه تعمیم داد.
وی یادآورشد: بر اساس آمار استخراج شده مرکز بین المللی مطالعات گذران وقت در سال 2010 در 22 کشور مشخص شد که بیشترین زمان اختصاص داده شده برای مطالعه در بین مردمان جهان مربوط به کشور فنلاند با 44 دقیقه در روز است.
کارشناس مسایل آموزش و پرورش ادامه داد: یافته های پژوهش دیگری که توسط شورای فرهنگ عمومی و با عنوان وضعیت گذران وقت مردم شهری و روستایی کل کشور در سال 1390 انجام شده است میزان زمان اختصاص داده شده به مطالعه در میان مردم ایران 12 دقیقه است که این زمان شامل مطالعه کتاب، روزنامه و ادعیه می شود.
پورسلیمان با بیان اینکه سرانه مطالعه یک شاخص جهانی است که تعریف مشخص و دقیقی دارد، خاطرنشان کرد: این شاخص تنها مطالعه کتاب آن هم از نوع غیردرسی را شامل می شود به این معنا که مطبوعات، پایگاه های اینترنتی و مجازی شامل این آمار نمی شود.
وی اضافه کرد: از سوی دیگر وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در بهمن ماه سال 93 اعلام کرد که شمارگان کتاب از سه هزار به 700 نسخه کاهش یافته است که اکنون باید بررسی کرد که علت این وضعیت تاسف بار چیست و چه راهکارهایی برای تعدیل این وضعیت وجود دارد؟
** استفاده از تجربیات کشورهای دیگر
در ترویج مطالعه نباید خود را از روش های دیگران بی نیاز بدانیم از این رو استفاده از تجربیات سایر کشورها برای ترویج مطالعه و کتابخوانی در جامعه، با در نظر گرفتن ویژگی های بومی، جامعه شناختی و فرهنگی کشور، اقدام مفیدی خواهد بود.
استفاده از کتابخانه های سیار برای مدارس مناطق روستایی و دورافتاده، گسترش فرهنگ کتابخانه های ساده خانگی و محله ای، پویایی کتابخانه های عمومی و تجهیز آن ها به پیشرفته ترین روش های اطلاع رسانی و ارائه خدمات بهینه، از اقدامات ضروری است که در بهبود وضعیت مطالعه و کتابخوانی در سطح جامعه و مدرسه ها تأثیر خواهد داشت.
نصب قفسه ی کتاب و تابلو برای معرفی کتاب های تازه با موضوعات متنوع علمی، تاریخی، ادبی، دینی و ... به منظور استفاده دانش آموزان، به صورت هفتگی در محیطی مناسب، مانند کتابخانه یا راهروهای مدرسه در ترویج کتابخوانی مؤثر خواهد بود.
اهدای کتاب در طول سال تحصیلی، در مناسب های گوناگون، در ایجاد فضای مطالعه بین دانش آموزان مفید خواهد بود و برگزاری مسابقات مختلف کتابخوانی نیز در رشد مطالعه در مدارس کمک خواهد کرد.
رعایت تنوع در انتخاب کتاب کتابخانه مدارس نکته دیگری است که باید دست اندرکاران نسبت به این موضوع توجه داشته باشند. عرصه کتاب های متنوع از راه های دیگر تقویت مطالعه، به ویژه در دوره نوجوانی است.
نظرشما
آخرین اخبار