تایید مرگ یک یوزپلنگ دیگر در منطقه توران

به گزارش شفا آنلاين ،امروزه از جمعیت پرشمار یوز آسیایی، تنها تعدادی یوز در برخی نقاط کشورمان باقی مانده و بس اما این جمعیت اندک هم به اندازه‌ای شکننده هستند که تنها در یک سال گذشته دو یوز با به دام افتادن در میان سگ‌های گله دریده شده‌اند. تلخ‌تر اینجاست که بدانیم هر دو یوز کشته‌شده می‌توانستند نقش بسزایی در مقابله با انقراض این گونه بی‌نظیر داشته باشند. فارغ از این حقیقت آشکار که یوز ایرانی رو به انقراض قرار دارد، ماجرا زمانی نگران‌کننده‌تر می‌شود که بدانیم جمعیت ماده این حیوان که تضمین‌کننده زادآوری این گونه است، به مراتب کمتر از جمعیت یوزهای نر تخمین زده می‌شود. هومن جوکار، مدیر پروژه بین‌المللی حفاظت از یوزپلنگ آسیایی با تایید خبر کشف لاشه یوزپلنگ در توران به سبزپرس گفت: با اطلاع‌رسانی افراد محلی به محیط‌بانان منطقه توران درباره کشف لاشه یک یوزپلنگ، محیط‌بانان و کارشناسان اداره کل حفاظت محیط‌زیست سمنان در محل حضور یافتند و لاشه را برای بررسی به اداره کل منتقل کردند. محلی که لاشه در آن قرار داشت، در منطقه حفاظت‌شده و در فاصله ۱۴ کیلومتری تا مرز منطقه بود. وی افزود: در بررسی اولیه مشخص شد حدود ۲۵ روز از تلف شدن این یوزپلنگ گذشته است چراکه لاشه هنوز خشک نشده بود اما عفونت کرده بود. مشخص شد این لاشه متعلق به یک یوزپلنگ ماده است که با توجه به ساییدگی کم دندان‌ها و سفید بودن آنها سن یوزپلنگ کمتر از یک سال و نیم تخمین زده شد. مدیر پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی درباره علت مرگ این حیوان رو به انقراض گفت: زیر گلوی این یوزپلنگ چند سوراخ که احتمالا مربوط به گازگرفتگی حیوانات دیگر است، دیده شده و در جمجمه این حیوان نیز شکستگی‌هایی یافت شده است. البته اولین گزارش‌ها درباره لاشه دلالت بر حمله سگ‌های گله داشت اما با توجه به شواهد این شک نیز وجود دارد که دیگر حیوانات وحشی مانند گرگ و پلنگ به این یوز حمله کرده باشند. در هر صورت اینکه حیوانی دیگر به یوزپلنگ حمله کرده باشد، برای ما مسجل شده است. البته شاید کشته شدن سریع‌ترین پستاندار زمین توسط سگ‌ عجیب به نظر برسد اما جالب است بدانید دشمن طبیعی یوز، سگ گله و پلنگ است. برخلاف تصور بیشتر مردم، یوز‌ها حیوانات آرامی هستند و هرگز به دام‌های اهلی حمله نمی‌کنند، ولی ورود دام به زیستگاه این گونه «آسیب‌پذیر» ـ بر پایه سیاهه قرمز اتحادیه بین‌المللی حفاظت از محیط‌زیست (IUCN) ـ از تهدیدات اصلى زندگى به شمار می‌رود چراکه علاوه‌بر خطر تهاجم سگ گله، گاه چوپانان هم به محض رویارویى با این حیوان، با تصور احتمال حمله یوز به دام‌هایشان، حیوان را مورد حمله قرار می‌دهند. از سوی دیگر با توجه به اینکه وجود آب در زیستگاه اصلی یوز که دشت‌های باز و تپه‌ماهورهای واقع در مناطق استپی و بیابانی است، یک موهبت بزرگ است، اشغال کردن آبشخور یا چشمه‌های منطقه توسط گله سبب می‌شود یوز و طعمه‌هایش از این نعمت محروم شده و با مهاجرت طعمه‌های سمی، زندگی یوز هم تحت تاثیر قرار می‌گیرد. توران به منطقه امن نیاز دارد وی افزود: نکته مهم درباره این واقعه آن است که اگر چنین مساله‌ای باز هم تکرار شود، با معضل بسیار بزرگی برای حیات وحش توران خصوصا یوزپلنگ روبه‌رو خواهیم شد. جوکار از پیگیری‌ها برای افزایش ضریب حفاظتی منطقه توران گفت: ما درباره این مساله با آقای دکتر کیخا، معاون محیط طبیعی سازمان صحبت کردیم و گفتیم منطقه توران نیاز به یک ناحیه امن دارد. ایشان هم موافق بودند و قول دادند تا برای هشت آغل واقع‌شده در پارک ملی توران چاره‌ای بیندیشند. او افزود:‌ از طرف دیگر آقای مهندس ظهرابی، مدیرکل حفاظت محیط‌زیست سمنان نیز جلسه‌ای با تعاونی دامداران سنگسری ترتیب دادند تا با کمک و مشارکت آن دامداران به راه‌حلی برای این معضل دست پیدا کنند. به گفته جوکار، مشکل اصلی درباره این دامداران، آن است که بسیاری از مالکان دام‌ها، ساکن تهران، شاهرود و شهرهای دیگر هستند و کارکنان آنها اهل افغانستان هستند. مالکان، خود در محل حضور ندارند و کارکنان نیز دائما در حال تغییر هستند و این تغییرات، کار را برای آموزش این دامداران و کارگران مشکل می‌کند. جوکار درباره جمعیت یوزپلنگ در توران گفت: هنوز مطالعات برآورد جمعیت یوزپلنگ در توران به اتمام نرسیده است، اما نتایج دوربین‌گذاری اخیر در توران نشان می‌دهد چهار یوزپلنگ در عکس‌ها دیده می‌شوند. او تاکید کرد: با این حال جمعیت یوزپلنگ در این منطقه قطعا بیش از این تعداد است چراکه در بسیاری موارد، برخی یوزپلنگ‌ها از جلوی دوربین رد نشده‌اند و عکسی از آنها موجود نیست مثلا یوزپلنگ ماده‌ای که سال گذشته در توران کشته شد، از جلوی هیچ یک از دوربین‌های ما عبور نکرده بود. جاده‌ها؛ یکی دیگر از دلایل کشته شدن یوزها جاده‌‌‌های ناامن فقط جان انسان‌ها را نمی‌گیرد. حیوانات هم در این مرگ‌ومیر‌‌های جاده‌ای صاحب جایگاه هستند. در این میان مرگ یوزپلنگ‌‌‌های آسیایی شاید تلخ‌تر و تاسف‌بار‌تر باشد. جالب است بدانید یوزپلنگ‌‌‌ها نیز از دست رانندگی‌‌‌های خطرناک برخی رانندگان که باعث ناامنی جاده‌‌‌ها می‌شوند، آسایش ندارند و آنها هم قربانی جاده‌‌‌های ایرانی می‌شوند. با گسترش جاده‌‌‌ها و راه‌آهن‌‌‌ها در زیستگاه یوزپلنگ‌ها، این حیوانات در معرض خطر جدی قرار گرفته‌اند به نوعی که در ۱۰ سال اخیر تعداد ۱۱ یوزپلنگ در گزارش‌‌‌های رسمی و آمار اعلام‌شده، قربانی حوادث و سانحه‌‌‌های جاده‌ای شده‌اند. این تعداد تنها در مورد «یوز»‌‌هایی است که پس از تصادف شناسایی و گزارش شده‌اند و چه‌بسا یوزپلنگ‌‌‌هایی که پس از مرگ در تصادفات جاده‌ای مدفون یا مفقود شده و گزارشی از مرگ آنها به ما نرسیده باشد. اگر ما ۷۰ یوزپلنگ ایرانی داشته باشیم، حساب کنید مرگ ۱۱ قلاده از آنها چه درصد بالایی را شامل می‌شود. این در حالی است که یوزپلنگ ایرانی که همان یوزپلنگ آسیایی است، فقط در ایران وجود دارد و نسل آن در کشور‌‌های دیگر آسیایی منقرض شده است. بیشترین مرگ‌ومیر یوزپلنگ‌‌‌ها در جاده یزد به بندرعباس اتفاق افتاده است. این جاده که در منطقه حفاظت‌شده کالمند قرار دارد، در یک دهه اخیر جان شش یوزپلنگ را گرفته، در کنار این جاده، مناطق حفاظت‌شده توران، کوه بافق و پناهگاه حیات‌وحش دره انجیر نیز یوزپلنگ‌‌‌های مرده را تحویل داده‌اند. یکی دیگر از غم‌انگیز‌‌ترین وقایع مرگ یوزپلنگ‌‌ها در شمال پارک ملی توران در مرداد ۱۳۸۹ اتفاق افتاد؛ زمانی که یک یوزپلنگ مادر به همراه دو توله کوچک خود در تصادف جاده‌ای کشته شدند. متاسفانه با وجود گشت‌زنی محیط‌بانان در اطراف جاده‌‌ها برای جست‌وجوی یوز مادر که تصور می‌شد در اطراف محل از دست دادن توله‌‌های خود باشد، بعد از شب حادثه او را در حالی که به‌شدت مجروح شده بود در یک کیلومتری محل تصادف توله‌‌ها پیدا کردند. به‌رغم تلاش‌‌های دامپزشکی، یوز مادر در مسیر دانشگاه دامپزشکی گرمسار از بین رفت.