ضرورت مناسب سازی فضای شهری برای معلولان

شفا آنلاین>اجتماعی>  در هر شهر اقشار و گروه‌های مختلف در کنار یکدیگر به سر می‌برند که هر کدام دارای نیازها و تمایلات مختلف و متنوعی هستند. در این میان بعضی از گروه‌ها مانند معلولان به سبب برخوردار بودن از وضعیت ویژه به امکانات و شرایط مخصوصی در فضای شهری <urban space>نیاز دارند.

به گزارش شفا آنلاین:متاسفانه در ایران هیچ کدام از شهرها آنطور که باید به ارتقای کیفیت زیست شهروندان دارای معلولیت توجه نداشته‌اند و این امر خود به متغیری اثرگذار بر حضور شهروندان معلول در سطح شهر بدل گشته است. حتی در شهرهای بزرگی نظیر تهران، اصفهان، شیراز، تبریز و مشهد که قاعدتا در مقایسه با شهرهای کوچکتر از امکانات مالی بیشتر برخوردار هستند، این خلا کاملا مشهود است.

بهاره فلاحی، دکتری سیاست‌گذاری مسکن دانشگاه پوترای مالزی (UPM) نیز درباره مشکل های معلولان در فضای شهری گفت: در فضای شهری استاندارد معلولان و افراد عادی باید به شکل برابر و مساوی از حقوق شهروندی بهره مند شوند به گونه‌ای که شهر برای معلولان بیگانه نباشد و کدهای طراحی در مناسب سازی در فضای شهری رعایت شود.

وی افزود: مناسب‌سازی فضای شهری برای معلولان به دلیل تعداد زیاد جانباز جنگ تحمیلی و معلولان مادرزادی و همچنین معلولان ناشی از حوادث غیرمترقبه نظیر بلایای طبیعی و تصادفات رانندگی و حوادث ناشی از کار و جمعیت سالمند که حدود ۲۰ درصد جمعیت کشور را تشکیل می‌دهند، یک ضرورت است. همچنین سالانه 20 الی 25 هزار معلول به خاطر مشکلات ژنتیکی به جامعه اضافه می‌شود اما فضای شهری هنوز در این حوزه دارای عقب‌ماندگی‌هایی است.

وی به مشکل های پیش روی این افراد در فضای شهری اشاره کرد و گفت: هرچند مرکز حمل‌ونقل ویژه معلولان در شهر تهران راه اندازی و ون‌های ویژه حمل‌ونقل معلولان توسعه یافته است اما با توجه به اینکه 6002 معلول نخاعی تحت پوشش سازمان بهزیستی تهران هستند، این تعداد ون کافی نیست. این تعداد فقط برای رفت و آمدهای تحصیلی یا درمانی محدود می‌شود. به عنوان مثال معلولان برای خرید یا رفتن به اماکن تفریحی نمی‌توانند از این ون‌ها استفاده کنند.

وی مناسب‌سازی داخل منازل معلولان را ضروری دانست و اظهار کرد: هم اکنون کارشناسان با حضور در منزل معلولان، شرایط را برای مناسب‌سازی ارزیابی می‌کنند. اقداماتی که در مشاع ساختمان انجام می‌شود، از جمله نصب بالابر، حتما با توافق و رضایت همسایه‌ها صورت می گیرد‌. نصب پل فلزی روی جوی مقابل منزل معلولان، خط‌کشی ویژه مقابل در منزل افرادی که پارکینگ شخصی ندارند و نصب دستگیره داخل حمام و سرویس بهداشتی، از اقداماتی است که تاکنون برای تعدادی از معلولان در شهر تهران انجام شده است.

فلاحی عرض کم پیاده‌رو و استفاده از مصالح نامناسب در پیاده‌رو و شیب و لغزندگی را از دیگر مشکل های این افراد برشمرد و در این خصوص گفت: پیاده‌روها با توجه به شرایط اقلیمی تهران و سرازیری و سربالایی‌های این شهر دچار مشکل هستند. همچنین شهر تهران از لحاظ موقعیت جغرافیایی شهری غیرمسطح است و از شمال به جنوب سراشیبی تندی دارد. این شهر با توجه به نحوه معماری و فضاسازی آن برای معلولان مناسب نیست. در صورتی که در صورت مسطح بودن پیاده‌روها مشکلات کمتری برای تردد آنها ایجاد می‌شد.

به گفته وی، فقدان رمپ مناسب، وجود مانع بین پیاده‌رو و سواره‌رو و عدم وجود پل، نامناسب بودن پل، عدم وجود خط‌کشی عابر‌پیاده، پیوستگی جدول به پیاه‌رو و جوی آب، نداشتن مشخصه حسی برای نابینایان از جمله مشکلات معلولان در استفاده از پل‌های ارتباطی است. پله‌ها معضل دیگری در بحث اصلاح مسیرهای عبوری هستند. افراد معلول امکان تردد از طریق پله‌ها را ندارند. پله‌ها از نظر سازه‌ای باید برای عبور این افراد مناسب‌سازی شوند.

آسیب‌های نهاد مدیریت شهری تهران در حوزه معلولان

بدون شک مهمترین نهاد متولی در حوزه محلی و شهری، نهاد مدیریت شهری است که باید بر اساس ظرفیت‌ها و بودجه موجود امکان زیست آسان و ایمن را برای تمامی شهروندان خود فراهم آورد. بدیهی است که این نهاد در همه شهرها عملکرد مشابهی ندارد و شهرهای کشورهای توسعه‌یافته و تعدادی از شهرهای کشورهای در حال توسعه در این خصوص پیشرفت قابل‌توجهی داشته‌اند.

به گفته معصومه سلطانی، دانشجوی دکتری سیاست‌گذاری عمومی دانشگاه تهران، هماهنگی نداشتن سیاست‌ها و برنامه های دولتی و نهاد مدیریت شهری نقش بسیار مهمی در کیفیت امکانات و خدمات شهری ایفا می کند. به جز شهرداری و شورای شهر که به عنوان ارکان اصلی مدیریت شهری اصولا باید بیشترین نقش را در اداره امور و ارایه خدمات در سطح محلی به شهروندان ایفا کنند فعالیت‌های حدود 25 سازمان دولتی نیز به طرق گوناگون بر شهر اثر می‌گذارد. تعدد مراکز تصمیم‌گیری پیرامون مسایل گوناگون شهری علاوه بر ایجاد نابسامانی‌های مدیریتی، انجام صحیح و شایسته کارها را دشوار ساخته و باعث بروز بی‌نظمی، افزایش زمان و پایین آمدن کیفیت خدمات و اجرای برنامه‌ها در شهر تهران می‌شود. برای نمونه نمی‌توان نهاد مدیریت شهری را مسوول تمامی موانع موجود در مسیر تردد شهروندان معلول دانست. بلکه سازمان‌های دولتی نیز به شیوه‌های گوناگون در این امر نقش دارند.

وی افزود: آنچه که در شهر تهران قابل مشاهده است، فقدان توجه کافی به مناسب‌سازی معابر و فضاهای شهری است. نبودن آسانسور در تعداد فراوانی از ایستگاه‌های مترو و دشواری‌های موجود در معابر و اماکن عمومی، بیانگر آن است که حمایت‌های قانونی لازم برای افراد معلول آنگونه که لازم است از سوی نهاد مدیریت شهری صورت نگرفته است.

وی اظهار کرد: یکی از مشکلات موجود آن است که با وجود آنکه نهاد مدیریت شهری امکاناتی را برای تسهیل امور افراد معلول فراهم کرده اما به دلیل عدم شناخت و آگاهی کافی در این زمینه این امکانات نمی تواند به طور مناسب نیازهای آنها را تامین کند. برای نمونه شهرداری تهران به منظور سهولت بخشی به تردد افراد دارای معلولیت در سطح شهر خودروهایی را فراهم کرده است اما از آنجایی که تعدادی از این خودروها مجهز به امکانات ویژه ای هستند، برای استفاده بخشی از افراد معلول یعنی افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی مناسب است. حال آنکه به دلیل هدفگذاری نادرست و عدم تطابق امکانات با نیازهای گروه هدف، این نوع از خودروها از سوی کلیه معلولان مورد استفاده قرار می گیرد و این امر موجب می شود تا افراد دارای معلولیت جسمی-حرکتی نتوانند به طور مناسب و کافی به چنین خودروهایی دسترسی داشته باشند. حال آنکه این خودروها اساسا برای استفاده این گروه از افراد معلول تعبیه شده است و برای سایر معلولان می‌توان از خودروهای عادی استفاده کرد.