مقصر دیابت است یا داروی ضددیابت؟

شفا آنلاین:خانم 48 ساله‌ای با درد مشخص در مچ دست و پا مراجعه کرد. این دردها از 2 هفته پیش آغاز شده بود، به طوریکه وی آنها را به‌صورت ناتوان‌کننده و پیشرونده توصیف می‌کرد.

به گزارش شفا آنلاین:در سابقه قبلی بیمار، ابتلا به پرفشاری خون، دیابت نوع 2، بیماری ریفلاکس گاستروازوفاژیال و چاقی دیده می‌شد. داروهایی که بیمار در زمان مراجعه مصرف می‌کرد، عبارت بودند از آملودیپین، هیدروکلروتیازید، سیتاگلیپتین، متفورمین، اومپرازول و لورکاسرین. در معاینه بالینی، هیچگونه تورم یا اریتم در مفاصل دیده نمی‌شد.
در بررسی‌های آزمایشگاهی، موارد زیر قابل مشاهده بودند:
Blood urea nitrogen: 10 mg/dL,
Creatinine: 0.8 mg/dL
به نظر شما، کدامیک از داروهای زیر محتمل‌ترین دلیل درد مفصلی اخیر بیمار است؟
1) Amlodipine
2) Hydrochlorothiazide
3) Sitagliptin
4) Omeprazole
5) Lorcaserin
پلی‌آرتروپاتی و مهارکننده‌های DPP-4
سیتاگلیپتین، محتمل‌ترین مقصر در این میان است.
هیدروکلروتیازید ممکن است با افزایش سطح اوریک اسید و بروز ناگهانی نقرس همراه باشد، اما این زن جوان با عملکرد طبیعی کلیه در معرض خطر نقرس قرار ندارد. علاوه براین، نبود اریتم یا تورم در مفاصل وی احتمال نقرس را کمتر می‌کند.
سیتاگلیپتین، متعلق به کلاس دارویی مهارکننده‌های دی‌پپتیدیل پپتیداز 4 یا DPP-4 است که اخیرا به عنوان علت پلی‌آرتروپاتی و دردهای عضلانی‌اسکلتی شناخته شده است. یک مطالعه کوهورت گذشته‌نگر از بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 که در ژاپن انجام شده، در یک دوره 3 ساله، بیماران مبتلا به پلی‌آرترالژی را شناسایی کرده است. تمامی این بیماران بوسیله روماتولوژیست معاینه شده و بیمارانی که مبتلا به دیگر علل ایجاد کننده درد، مانند آرتروز بودند، از مطالعه کنار گذاشته شدند. پلی‌آرتروپاتی در صورتی تائید می‌شد که بیمار درد یا تورم را در دو مفصل یا بیشتر ذکر می‌کرد. از سوی دیگر، دو کوهورت کنترل هم از بیماران بدون آرترالژی انتخاب و بیماران و افراد گروه کنترل از نظر سن، جنس و دوره ابتلا به دیابت نوع 2 با هم تطبیق داده شدند. در یکی از این کوهورت‌ها هم افراد از نظر مصرف مهارکننده‌های DPP-4 تطبیق داده شدند.
در میان 385 بیمار مبتلا به دیابت نوع 2 که مهارکننده‌های DPP-4 مصرف می‌کردند، 13 مورد ابتلا به پلی‌آرتریت تشخیص داده شد که محققان معتقد بودند در اثر مصرف این داروها ایجاد شده است. هیچ موردی از پلی‌آرتروپاتی میان بیماران مبتلا به دیابت نوع 2 پیدا نشد که مهارکننده‌های DPP-4 را مصرف نکرده باشند. طول دوره مصرف مهارکننده‌های DPP-4 بین 2 تا 31 ماه متغیر بود. تمامی علایم بیماران، به‌طور متوسط 3 ماه پس از قطع مصرف دارو، برطرف شد.
در مطالعه دیگری، تمامی گزارش‌های مورد از دردهای عضلانی‌اسکلتی مرتبط با مصرف داروهای گلیپتین‌ها که قبل از ماه می 2012 به بانک داده‌ای داروشناسی اسپانیا رسیده، بوسیله روش مورد / غیرمورد آنالیز شد. درد در حدود 10 درصد از بیماران با مصرف گلیپتین‌ها ارتباط داشت. میانگین سنی این بیماران 65 سال بوده است. درد فقط در 7 بیمار بسیار شدید و جدی بود، اما قطع مصرف گلیپتین‌ها در همه موارد الزامی بود، زیرا بیماران نمی‌توانستند گلیپتین‌ها را تحمل کرده یا درد همچنان پایدار باقی مانده بود. درد همه بیماران پس از قطع دارو بهبود یافت.
در آگوست 2015، سازمان غذا و داروی آمریکا در اطلاعیه‌ای در مورد آرترالژی و درد بالقوه مفصلی در بیماران مصرف کننده مهارکننده‌های DPP-4 یا گلیپتین‌ها هشدار ایمنی داد. در این اطلاعیه، آژانس مذکور متذکر شد 33 مورد گزارش از آرترالژی شدید مرتبط با مصرف مهارکننده‌های DPP-4 ، در فاصله زمانی اکتبر 2006 تا دسامبر 2013 به این سازمان رسیده است. درد در 10 مورد از این بیماران به حدی شدید بوده که نیاز به بستری شدن در بیمارستان داشته‌اند. یک تا 4 هفته پس از قطع مصرف دارو، درد در همه بیماران برطرف شده بود.
در اطلاعیه سازمان غذا و دارو، به داروهایی شامل سیتاگلیپتین، ساکساگلیپتین، لیناگلیپتین، و آلوگایپتین اشاره شده که این داروها می‌توانند دردهای مفصلی شدید و ناتوان کننده ایجاد کنند. این سازمان، همچنین خواستار آن شده تا هشدارهای لازم در این زمینه روی بسته‌‌های حاوی این دسته از داروها آورده شود.سپید
منبع: America- College of Physicians