» عمومی
همایش بررسی ازدواج کودکان از سوی جمعیت امام علی (ع) با حضور کارشناسان، اساتید دانشگاه و فعالان حوزه مدنی برگزار شد.
شفا آنلاین: در
این همایش شهلا اعزازی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به
لزوم حمایت کودکان در تمامی عرصه‌ها گفت: «آموزش‌های عمومی از طریق
صداوسیما و ارائه الگوهای رفتاری والدین با کودک همچنین ترسیم ویژگی‌های
روانی کودکان و توجه به اوقات فراقت کودکان ازجمله مسائلی است که می‌تواند
در کاهش آسیب‌های دوران کودکی مثل ازدواج کودکان در سنین پایین کمک کند.»به گزارش شفا آنلاین:به نقل از سپید او با اشاره به مسئولیت دولت‌ها در قبال خانواده‌ها تاکید کرد که در بسیاری از کشورها، دولت به مسائل داخل خانواده مثل تعداد فرزندان هم دخالت دارد. این در حالی است که ازدواج دختران و پسران در سنین پایین در ایران بدون هیچ نظارتی از سوی دولت انجام می‌شود. این جامعه‌شناس بابیان اینکه بر اساس قوانین بین‌المللی، افراد تا ۱۸ سالگی کودک محسوب می‌شوند، ادامه داد: «این به آن معنا است که تا ۱۸ سالگی افراد باید تحت پوشش خانواده باشند و درصورتی‌که خانواده توان یا صلاحیت لازم را نداشته باشد، حمایت از کودکان بر عهده دولت است.»
به گفته اعزازی، کودکان تا ۱۸ سالگی اجازه انجام برخی امور همچون عقد قرارداد، اخذ گواهینامه و غیره را ندارند و این در حالی است که در ایران حتی پس از ۱۸ سالگی، افراد را کودک می‌بینند و خانواده در انتخاب شغل، ازدواج و رفتارهای فردی نظارت دارد.
عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به تناقض موجود میان سن قانونی برای انجام برخی مسئولیت‌های اجتماعی و پایین بودن سن قانونی ازدواج در ایران، گفت: «اگر یک دختر برای نخستین بار بخواهد ازدواج کند تا هر سنی حتی ۴۰ سالگی نیازمند اجازه ولی است، اما قانون این اجازه را می‌دهد که پدر حتی در سنین زیر ۱۳ سالگی دختر خود را به ازدواج فردی درآورد.» او ادامه داد: «در حال حاضر ۴۳ هزار ازدواج دختربچه‌های ۱۰ تا ۱۵ ساله در کشور داریم که از این تعداد ۲ هزار دختربچه و پسربچه از همسر خود جداشده یا بیوه شده‌اند.»
اعزازی اضافه کرد که اگر فکر کنیم آمار ازدواج دختران در روستاها بیشتر است، این غلط است؛ زیرا بیش از نیمی از ازدواج کودکان در شهرها رخ می‌دهد.
اعزازی با اظهار نگرانی از افزایش آمار ازدواج کودکان در کشور، ادامه داد: «در سال ۹۴ نسبت به سال ۹۳ تعداد ازدواج کودکان ۱۰ هزار مورد افزایش داشت و طلاق آن‌ها هم روند افزایشی دارد.»
به گفته او هیچ تحلیل کیفی در زمینه ازدواج کودکان وجود ندارد اما آداب‌ورسوم محلی، ناآگاهی والدین و عوامل خارجی همچون نبود مدرسه در مناطق محروم ازجمله دلایل ازدواج کودکان است.
اعزازی گفت: «داده‌های روان‌شناسی و پزشکی به ما می‌گوید که کودک تا ۱۵ سالگی در حال رشد بدنی است و درگیر تغییرات هورمونی که موجب تغییرات رفتاری می‌شود. حال ما از این کودک می‌خواهیم که جنینی را در بدن خود بزرگ کند و در ازدواج کودکان نقش همسری، مادری و اجتماعی هم‌زمان برای کودک تعریف می‌شود.» همچنین در ادامه این پنل فاطمه ذوالقدر، عضو فراکسیون زنان مجلس با اشاره به اینکه مسئله ازدواج دختران و پسران در سنین پایین ریشه در مشکلات فرهنگی و اقتصادی دارد، گفت: «در استان‌های مرزی مثل سیستان و بلوچستان و هرمزگان، دختران به دلیل نبود امکانات آموزشی یا باید در سنین پایین ازدواج کنند یا در زمینه‌های کشاورزی مشغول کار شوند. به همین دلیل از دولت خواسته‌ایم به مناطق محروم و حاشیه‌ای توجه ویژه داشته باشد.» عضو فراکسیون زنان مجلس ادامه داد: «دختران ازدواج کرده در سنین پایین چون مراحل کودکی و نوجوانی را طی نکرده‌اند، نمی‌توانند همسر و مادران خوبی باشند و تجربه نشان داده بیشتر آن‌ها دچار مشکلات روانی و افسردگی می‌شوند.»
به گفته ذوالقدر برای انجام ازدواج، فقط بلوغ جنسی کافی نیست و بلوغ فکری و عقلی لازم است و دختر باید درکی از زندگی مشترک داشته باشد.
نماینده مجلس دهم گفت: «در قانون مدنی، نکاح دختر قبل از ۱۳ سالگی و برای پسر قبل از ۱۵ سالگی نیاز به اذن ولی و تشخیص دادگاه دارد و بر این اساس دختران بدون منع قانونی از ۶ سالگی می‌توانند ازدواج کنند.» به گفته او مجلس، اصلاح این قانون را در اولویت قرار می‌دهد تا با یک طرح مناسب، مانع انجام این‌گونه ازدواج‌ها شویم.
شیرین احمدنیا، عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی و معاون پیشگیری از آسیب‌های سازمان بهزیستی هم بابیان اینکه در فرهنگ سنتی ایران قراردادهای جدید اجتماعی هنوز موردپذیرش کامل قرار نگرفته‌اند، گفت: «در کنوانسیون حقوق کودک تمام افراد زیر ۱۸ سال کودک تلقی می‌شوند. بااین‌حال ازدواج کودکان یک پدیده جهانی است.»
احمدنیا ادامه داد: «بر اساس آمار بین‌المللی از هر سه دختر در کشورهای در حال توسعه یک نفر در سنین کودکی ازدواج می‌کنند. به‌طوری‌که ۷۰۰ میلیون نفر در جهان در سنین کودکی ازدواج‌کرده‌اند.»
معاون پیشگیری از آسیب‌های سازمان بهزیستی ادامه داد: «در جوامع سنتی، ازدواج در سنین پایین هیچ تعجبی نداشت و منافع اقتصادی در همسرگزینی بسیار موردتوجه بود زیرا ازدواج را ابزاری برای بهبود وضع اقتصادی و رفاهی خانواده می‌دانستند، همچنین حفاظت از دختران در مقابل آسیب‌های اجتماعی یکی از عوامل ازدواج زودهنگام بود.»
به گفته عضو هیئت‌علمی دانشگاه علامه طباطبایی، در چند دهه گذشته، جمعیت شهری ایران چند برابر شده است اما تصویر واقع‌بینانه این است که بیشتر جمعیت شهری ما همان فرهنگ روستایی گذشته را دارد.
احمدنیا با تاکید بر اینکه مبارزه با فقر باید در اولویت اصلی برای کاهش ازدواج کودکان قرار گیرد، گفت: «اصلاح قوانین در این زمینه بسیار مهم است زیرا باید قوانین به‌جای تسهیل ازدواج، این شرایط را دشوار کند. همچنین رویه‌های فرهنگی در همسرگزینی باید عوض شود و مصالح فرد بالاتر از مصالح خانواده موردتوجه قرار گیرد.» او ادامه داد: «بر اساس آمار سال ۲۰۱۵، کشور نیجر با ۷۶ درصد آمار ازدواج کودکان، بالاترین میزان را به خود اختصاص داده است و کشورهایی همچون چاد، مالی و هند در رتبه‌های بعدی قرار دارند. این در حالی است که ایران با ۱۷ درصد آمار ازدواج کودکان زیر ۱۸ سال در وضعیت نسبتاً بدی قرار دارد.» در ادامه همایش ثریا عزیزپناه، فعال حقوق کودکان بابیان اینکه همه ما در مقابل محدودیت‌های فردی مسئول هستیم، گفت: «مهاجرت روستائیان به شهر از عوامل تشدیدکننده حاشیه‌نشینی است و بر اساس آمار رسمی ۱۱ میلیون حاشیه‌نشین در ایران وجود دارد اما آمار غیررسمی حدود ۱۴ میلیون حاشیه‌نشین در کشور را تائید می‌کند.»
رئیس انجمن حمایت از حقوق کودکان ادامه داد: «وجود ۱۰ میلیون بی‌سواد مطلق در کشور و همچنین ۱۰ میلیون کم‌سواد، آمار خطرناکی است و این آمار ارتباط مستقیمی با میزان ازدواج کودکان دارد.»
عزیزپناه شکاف درآمدی در ایران را یکی دیگر از دلایل ازدواج کودکان در سنین پایین دانست و گفت: «درحالی‌که حداقل حقوق کارگران حدود ۸۰۰ هزار تومان در نظر گرفته‌شده است، حداقل نیاز یک خانواده در ماه ۳ تا ۴ برابر این رقم است.»
به گفته او آمار رسمی بیکاری در برخی شهرستان‌ها و استان‌های محروم به بالای ۳۰ تا ۴۰ درصد می‌رسد.
این فعال حقوق کودکان بابیان اینکه سابقه قانون‌گذاری در زمینه ازدواج به ۸۲ سال پیش برمی‌گردد، گفت: «در آن زمان سن ۱۵ و ۱۸ سال برای ازدواج دختران و پسران در نظر گرفته‌شده بود و تاکید شده بود سن ازدواج نباید به کمتر از ۱۳ و ۱۵ سال برسد. این قانون در سال ۴۶ و ۱۳۵۳ اصلاح شد و سن ازدواج برای دختران و پسران ۱۸ و ۲۰ سال در نظر گرفته شد؛ اما پس‌ازآن سن قانونی ازدواج کاهش یافت.»
عزیزپناه ادامه داد: «جامعه ایران با دوران کودکی آشنا نیست و تصمیمات بزرگ همچون ازدواج برای فردی گرفته می‌شود که کوچک‌ترین اراده و اختیاری ندارد و همچنین دولت هیچ مجازات قانونی برای عقد کودکان زیر سنین قانونی در نظر نگرفته است.»
این فعال حقوق کودکان درباره تغییر سبک ازدواج در بخش‌هایی از جامعه ابراز نگرانی کرد و گفت: «در حال حاضر گروه‌هایی از اقشار مرفه جامعه به سمت ازدواج با دختران نو بالغ تمایل پیداکرده‌اند که این باید اصلاح شود.» او با انتقاد از بلاتکلیفی لایحه حمایت از حقوق کودکان تاکید کرد که این لایحه ۷ سال است سرگردان مانده است و مهم‌ترین مشکل ما تعریف سن کودکی است که در این لایحه پیش‌بینی‌شده و امیدواریم هرچه سریع‌تر در مجلس به تصویب برسد.
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار