خودشیفتگی و ماراتن سلفی

«سلفی با طعم مرگ»، «خطرناکترین سلفی های جهان»، «احمقانه ترین سلفی ها»، «سلفی هایی که مرگ را ثبت کرده اند»، «مردی که قربانی سلفی شد»، «سلفی جان یک دختر جوان را گرفت» و .... عنوان های عجیب از اتفاقات وحشتناکی هستند که رسانه‌های مختلف دنیا از پیامد های گرفتن سلفی منتشر کرده اند. خبرهایی که معمولا بازدید زیادی دارند و نشان می‌دهند سلفی گرفتن می تواند منجر به چه فجایعی شود.
رسانه های ایران هم تا به حال بارها خبرهایی را منتشر کرده اند که از مرگ یک یا چند نفر به خاطر گرفتن سلفی خبر داده است. هر چند آمار درست و دقیقی در خصوص قربانیان سلفی در کشور پیدا نمی شود اما هرازگاهی خبری مبتنی بر حادثه ای که سلفی گرفتن باعث آن شده است در رسانه ها وشبکه های اجتماعی منتشر می شود.
شاید اولین بار که سلفی گرفتن بین مردم باب شد کمتر کسی فکر می کرد این پدیده به این اندازه فراگیر شود و می تواند مسبب چه خطراتی شود. در شرایط کنونی پرسش هایی مطرح می شود از جمله اینکه چرا سلفی گرفتن تا این حد محبوب است؟ چرا برخی افراد در وضعیت های خطرناک یا حتی احمقانه سلفی می گیرند یا برخی دیگر تمایل دارند در هر حالتی عکسی از خودشان ثبت کنند؟

شبکه های اجتماعی؛ مروج سلفی گری

«مهشاد» دانشجوی 20 ساله ای است که در هفته بین3 تا 4 بار با دوستانش سلفی می گیرد. او می گوید شاید علت محبوبیت سلفی گرفتن بین مردم وجود شبکه های اجتماعی باشد واین شبکه ها سلفی گرفتن را ترویج می کنند. 
مهشاد علت علاقه اش به گرفتن سلفی را اینطور توضیح می دهد: زمانی که سلفی می گیرم  وخودم از خودم عکس می اندازم ارتباط بهتری با خودم برقرار می کنم؛ چرا که چهره ام مصنوعی نیست. اما وقتی قرار است کسی از من عکس بندازد خیلی وقت‌ها ممکن است لبخند مصنوعی بزنم.
«فروزان» 21 ساله معتقد است سلفی گرفتن چون پدیده جدیدی است برای مردم جذابیت دارد. بعلاوه همه کسانی که در یک جمع مهمانی، کلاس، محل کار، رستوران یا ... هستند توی یک قاب جا می‌گیرند.
او همچنین ادامه می دهد: افرادی هم که تنها هستند با سلفی گرفتن امکان ثبت لحظاتشان را پیدا می کنند. اما به نظرم ازدیاد این پدیده می تواند ناشی از خودشیفتگی آدم ها باشد.
فروزان در پاسخ به این سوال که چرا با وجود خطرات بسیار باز هم برخی سلفی گرفتن را دوست دارند، می گوید: همه آدم ها در شرایط خطرناک سلفی نمی گیرند بنابراین نمی توان این مسئله را به همه تعمیم داد. اما به نظر من آن‌هایی که در موقعیت خطرناک سلفی ثبت می کنند دچار مشکلاتی مثل نداشتن اعتماد به نفس و نیازبه دیده شدن دارند.
«میثم» 26 ساله و خبرنگار حوزه فرهنگی هنری است که علاقه چندانی به گرفتن سلفی ندارد. او در خصوص پدیده سلفی می گوید: سلفی گرفتن مورد علاقه مردم است شاید چون همه دوست دارند توی عکس باشند و سلفی این امکان را به مردم می دهد که همه در یک عکس حضور داشته باشند.
او علت رواج شدید سلفی را وجود شبکه های اجتماعی می داند و می گوید: گسترش دنیای مجازی گرفتن سلفی را تشدید کرده است، چرا که شبکه های اجتماعی این امکان را به فرد می دهد که عکس هایش را به نمایش بگذارد.
او همچنین معتقد است: سلفی گرفتن لزوما خطرناک یا احمقانه نیست، اما برخی از افراد درشرایط خطرناک سلفی می گیرند، شاید این به خاطر این است که بعضی ها به دنبال هیجان و خطر هستند.

خودشیفتگی؛ عامل رواج سلفی   

نیلوفر افشاری، کارشناس روان شناسی بالینی درباره پدیده سلفی می گوید: یکی از اختلالات شایع شخصیتی، اختلال خودشیفتگی یا نارسیسم است به طوری که فرد درحالی که کمترین همدلی و هم نظری با دیگران ندارد، اما مدام احساس می کند باید از سوی دیگران تایید شود.
وی همچنین ادامه می‌دهد: سلفی گرفتن امکان "دیده شدن" را برای فرد فراهم می کند. بعلاوه اینکه با وجود شبکه های اجتماعی، فرصت دیده شدن بیشتر می شود.
این کارشناس روان شناسی ضمن بیان آنکه همه افرادی که سلفی می گیرند دچار اختلال شخصیتی نیستند اظهار کرد: مردم هر کدام به دلایل مختلفی سلفی می گیرند. این که بگوییم هرکس سلفی می گیرد دچار خود شیفتگی است، گزاره صحیحی نیست اما زمانی که به شبکه های اجتماعی مراجعه می کنیم، بعضا با پروفایل های بسیاری مواجه می شویم  که فرد هر روز و هر هفته از خودش سلفی های زیادی به نمایش می گذارد و مدام به دنبال جمع کردن لایک وکامنت هایی است که فرد را تایید کند.

افشاری درخصوص افرادی که در شرایط خطرناک سلفی می گیرند خاطر نشان کرد: زمانی که فرد دچار عطش خودشیفتگی باشد، حتی موقعیت های خطرناک مانعی در طرز فکرش ایجاد نمی کند. فردی که تشنه دیده شدن است اینطور تصور می کند که بعضا در شرایط عجیب و خطرناک بیشتر هم دیده خواهد شد. بنابراین ممکن است در شرایط خطرناک مثل زمانی که روی لبه پشت بام یا لب دره و .... قرار دارد اقدام به گرفتن سلفی کند.
افشاری در ادامه افزود: خودشیفتگی یا نارسیسم مثل نوشیدن آب دریاست. فرد هرقدر بیشتر می نوشد، بیشتر تشنه می شود. زمانی که فرد میل به دیده شدن دارد، هرقدر بیشتر دیده شود بیشتر دچار خودبزرگ بینی می شود و بیشتر تلاش می کند خودش را نشان دهد.

ماراتن سلفی گرفتن

یک عکاس مستند اجتماعی می گوید: قبل ترها زمانی که  یک عده می خواستند عکس دسته جمعی بگیرند، یک نفر باید از کادر خارج می‌شد تا از جمع عکس بگیرد، اما الان سلفی کاری کرده است که همه در یک کادرجا بگیرند.
این عکاس مستند اجتماعی درباره رواج  سلفی گرفتن اظهار کرد: زمانی که روند استفاده از دوربین عکاسی اعتیاد آور می شود، ماراتن گرفتن سلفی ایجاد می شود. به طوری که سلفی های خود فرد با هم رقابت می کنند و فرد حس می کند هرسلفی باید از سلفی قبلی اش بهتر باشد.
وی علت این اعتیاد را این طور تشریح می کند: جو خودگرایی و خودمحوری در  جامعه ما وجود دارد هر کس در خودش فرو رفته است. سلفی با وجود آنکه کیفیت پایین تری نسبت به بقیه عکس ها دارد، دنیای تک نفره فرد را بهتر ثبت می کند.   
 سلفی گرفتن که می‌تواند ثبت خاطرات ما به شکلی زیبا باشد، در نتیجه عوامل اجتماعی و روانی مختلف می‌تواند منجر به ثبت خاطرات تلخ شود یا افراط در آن شکل خوشایند آن را از بین ببرد.
شاید بهتر باشد علت های روانی ناشی از سلفی گرفتن های نامتعارف را واکاوی کنیم تا بتوانیم خاطرات زیباتری ثبت کنیم.