معمولا مشاغل کشاورزی در استان هایی که کشاورزی در آنها رونق دارد در فصول بهار و تابستان رونق داشته و کارگران می توانند به صورت روزمزد فعالیت داشته باشند. در عین حال، ویژگی مشاغل روزمزد این است که نه از فردای شغلی خود با خبر خواهید بود و نه بیمه ای در کار است و نه عیدی، پاداش، اضافه کاری و خلاصه حمایت های قانون کار.
افراد تنها در ساعات مشخصی از روز به کاری مشغول شده و در پایان روز نیز مزد خود را دریافت می کنند. اینگونه فعالیت ها در برخی حوزه ها مانند کشاورزی و مسکن از گذشته رواج داشته و افرادی دائما در این بخش ها آماده کار هستند.
کوچ کارگران روزمزد از بخش مسکن
آمار و ارقام مشخصی از تعداد شاغلان در این بخش ها وجود ندارد ولی در حوزه کشاورزی طی سال های گذشته معمولا ۳ تا ۳.۵ میلیون نفر مشغول به کار بوده اند. البته همه این شاغلان کارگران روزمزد نیستند بلکه شامل صاحبان زمین ها و مالکان نیز می شود؛ در عین حال بخشی نیز نیروی کار ساده فعال در این حوزه اند.
با وجود اینکه کارگران روزمزد شاغل در بخش کشاورزی در این روزها می توانند فعالیتی داشته و کسب درآمد نمایند اما این وضعیت برای کارگران شاغل در بخش مسکن وجود ندارد و به دلیل رکود شدید ساخت و ساز مسکن در سال های اخیر، بخش قابل توجهی از نیروی کار ساختمانی کشور مجبور به ترک شغل و یا انجام فعالیت های دیگر شده اند. خوشبینانه این است کارگری که می توانست در ایام رونق ساخت و ساز بیش از نیمی از ماه را کار داشته باشد، حال شاید ۵ روز نیز کار نداشته باشد.
اینگونه هم نیست که بتوان گفت در تمامی استان های کشور کارگران روزمزد فعال در بخش کشاورزی داریم چون برخی استان ها مانند تهران اصلا کشاورزی به آن معنا ندارند که نیروی کار شاغل در بخش کشاورزی داشته باشند؛ از اینرو نیروی کار روزمزد در اینگونه مناطق احتمالا در سایر فعالیت های خدماتی مانند مسکن و... وارد می شوند.
معیشت؛ دغدغه همیشگی کارگران
ممکن است یک کارگر ساده فعال در بخش کشاورزی، مسکن و یا خدمات بتواند در سال ۹۵ بابت هر روز کار رقمی بین ۵۰ تا ۱۰۰ هزار تومان داشته باشد اما به دلیل محرومیت کامل این گروه از شاغلان از کلیه مزایای قانون کار از قبیل بیمه، حقوق ثابت، مزایای جانبی شغل، عیدی و ... فعالیت در بخش روزمزدی برای شاغلان مخاطرات فراوانی را به همراه دارد.
یکی از مهم ترین آسیب های فعالیت روزمزدی این است که شاید به دلیل رکود فعالیت ها و یا افزایش تعداد نیروی متقاضی کار در این بخش، فرد نتواند در ایام مختلف ماه کارفرما داشته باشد و بخشی از ماه را بیکار بماند. بیکار ماندن یک فرد روزمزد به این معنا است که آن فرد در آن روز حقوقی نخواهد داشت؛ بنابراین چگونگی تامین هزینه های زندگی برای شاغلان روزمزد در فصول کاری و بدتر شدن اوضاع در فصولی که مشاغل روزمزدی درخواست کمتری دارد، یک معضل دائمی و دغدغه همیشگی افراد شاغل در این بخش خواهد بود.
از سویی، فعالان این عرصه اگر نتوانند برای آینده و دوران بازنشستگی خود فکری بکنند احتمالا دوران پس از کار سخت و بدون درآمدی را خواهند داشت. به بیان دیگر، اگر افرادی توانستند از طریق کارفرما و یا خود اقدام به بیمه نمایند که آینده روشن تری خواهند داشت و در غیر اینصورت، فرد هیچگاه نمی تواند خود را بازنشسته بداند و تا روزی که توان کار کردن دارد باید برای کسب درآمد در بازار کار باقی بماند.
هرچند در طول سال های اخیر دولت ها برخی حمایت های اینچنینی از شاغلان بخش ساختمان داشته و برخی نیز تاکنون بیمه شده اند، ولی هزاران نفر دیگر نیز هستند که در شهرها و روستاهای کشور سال ها در بخش های مختلف کشاورزی و دامپروری فعالیت داشته و تاکنون از هیچگونه حمایتی نیز برخوردار نشده اند.
