از سامانه تعاملی ١٠١ چه می‌دانیم؟

اتفاقی که در تمامی سال‌های زندگی بسیاری از افراد، آنها را محکوم به شکست می‌کند، همین «ندانستن» است؛ ندانستنی که گاهی آگاهانه و گاه ناآگاهانه به افراد القا می‌شود.

عده‌ای این اندیشه را در پس ذهن خود دارند که زنان هرچه کمتر بدانند و هر چقدر خواسته‌های اجتماعی کمتری از مردان زندگی خود به‌عنوان پدر، همسر، برادر و فرزند داشته باشند، زندگی آرام‌تر و کم‌تلاطم‌تری خواهند داشت و همین باعث می‌شود که زنان بسیاری در ورطه‌های ناخوش‌احوالی زندگی اجتماعی‌شان از حقوق حقه‌ای که شرع و عرف برای‌شان در نظر گرفته، بی‌خبر بمانند و نتوانند در شرایط غیرعادی زندگی تصمیمی صحیح و عادی برای خود و آینده‌شان بگیرند.

این مسئله برای مردان نیز صدق می‌کند. پسران جوانی که یاد گرفته‌اند گوش به فرمان باقی بمانند و در برابر هر نابرابری اجتماعی سکوت کنند؛ مردانی که راه‌حل‌های درست حقوقی را برای گرفتن حق طبیعی‌شان در دعاوی مختلف نمی‌دانند و برای گریز از نابرابری دست به ارتکاب جرم و بزه می‌زنند. این اتفاقی است که در سطح نابرابری همیشه جاری است. سطحی که ناآگاهی و نبود آموزش بر آن دامن می‌زند و ممکن است کسی هم در اطراف مردان و زنان نباشد تا بخواهد به آنها مهارت‌های اجتماعی‌شان را یادآوری کند، حقوقشان را در مواقع لزوم به آنها گوشزد کند و از آنها بخواهد در شرایط بحرانی تصمیم‌های منطقی بگیرند.

شاید همه این مصادیق جرقه ایجاد سامانه تعاملی ١٠١ در معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری بود. از همان ابتدا در امیدهای انتخاباتی دولت تدبیر و‌ امید بحث آموزش یکی از کلیدی‌ترین بحث‌ها بود. اکنون نیز یکی از برنامه‌های دولت، آموزش به نهادهای غیردولتی است که با راه‌افتادن سامانه تعاملی ١٠١ که دور اول پیامک‌های آموزشی به بسته‌های آموزش حقوقی به زنان اختصاص یافته بود، این مسئله به خوبی به چشم می‌آيد.

سامانه تعاملی ١٠١ را می‌توان به‌عنوان اولین پایگاه برای طرح سؤالات و مسائل زنان در نظر گرفت. سامانه‌ای که می‌تواند جلوی بسیاری از خطاهای برگشت‌ناپذیر را در زندگی زنان بگیرد و به زندگی‌های پربار زناشویی و اجتماعی تمامی زنان کمک مؤثری کند.

اطهره نژادی، معاونت برنامه‌ریزی و هماهنگی معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری،  در پاسخ به این سؤال که از چه زمانی معاونت امور زنان و خانواده احساس کرد که مردم نیازمند آموزش در حوزه مهارت‌ها و حقوق خود هستند، گفت: «در پاسخ به این سؤال باید به این اعتقاد دولت تدبیر و امید باز گردم که می‌گوید برنامه‌ریزی باید با مردم صورت بگیرد، نه برای مردم. ما سعی کردیم که از سامانه تعاملی ١٠١ برای این منظور استفاده کنیم.

ما این سامانه را از زمان تولد امام حسن‌مجتبی (ع) در ماه رمضان کلید زدیم و مردم نیز از همان زمان به ما پیامک ارسال کردند که در این پیامک‌ها مطالبات فعالان حوزه زنان و خانواده از همه بیشتر بود. بررسی چند‌ماهه پیامک‌ها و تحلیل محتوای آنها نشان داد که خواسته‌ها و مطالبات زنان و خانواده به‌ویژه زنان در دو حوزه بیشتر است؛ یکی بحث مشارکت اختصاصی زنان و ضرورت آن برای آنها مهم بود و بحث دوم درباره فرآیندهای زمان‌بر حقوقی آنها بود. ما وقتی که پیامک‌ها را می‌خواندیم، متوجه می‌شدیم بسیاری از زنان به دلیل ناآشنایی با حقوق و تکالیف و مهارت‌های ارتباطی، مشکلات زیادی دارند؛ بنابراین تصمیم گرفتیم فاز دوم عملکردی سامانه تعاملی ١٠١ را برنامه‌ریزی کنیم و آن، ارائه آموزش‌های لازم به خانواده‌های ایرانی و در برخی موارد آموزش‌های تخصصی به زنان و دختران کشورمان بود». نژادی در ادامه تصریح کرد: «واقعیت ماجرا این است که هدف اصلی راه‌اندازی سامانه تعاملی ١٠١ ارتقای آگاهی عمومی جامعه است. ما معتقدیم اگر قرار است جامعه توسعه پیدا کند و آگاهی عمومی جامعه بالا رود، این آگاهی عمومی مشتمل بر انواع مسائلی است که در زندگی روزمره با آن سر‌و‌کار داریم و به همین منظور باید درباره آنها آگاهی لازم را داشته باشیم».

معاونت برنامه‌ریزی و هماهنگی در پاسخ به این سؤال که با نگرانی برخی در برابر آموزش حقوق به زنان چه اقدامی را انجام داده‌اید، تصریح کرد: «ما به این نگاه برخی از افراد که نگران هستند، آموزش‌دادن باعث آشوب در خانواده می‌شود، معتقد نیستیم؛ چراکه بنا نیست این آموزش‌ها را یک‌طرفه بدهیم و فقط خانم‌ها باشند که آموزش ببینند؛ بلکه ما معتقدیم همه اعضای خانواده باید آموزش ببینند و وقتی آموزش‌ها به صورت عمومی ارائه شود و آگاهی عمومی جامعه افزایش پیدا کند، قطعا هم با حقوق آشنا می‌شویم، هم با تکالیف و هم با مهارت‌ها و به‌همین‌دلیل مشکلات درون خانواده‌ها کمتر خواهد شد». وی افزود: «یک نکته بسیار مهم این است که قرار نیست ما فقط در حوزه حقوق و تکالیف و مهارت‌ها آموزش دهیم؛ بلکه هر چیزی را که احساس می‌کنیم به آن نیاز است و افراد مختلف جامعه به آگاهی درباره آن نیاز دارند، سعی می‌کنیم ارائه دهیم و ممکن است اینها مهارت‌های کارآفرینی باشد یا مسائلی از این دست. درعین‌حال که معتقدیم نباید از آگاهی ترسید، بلکه باید از ناآگاهی و پیامدها و عواقب آن ترسید، به‌ویژه آسیب‌هایی که در حوزه خانواده به جا می‌گذارد».

نژادی با اشاره به همکاری نهادهای مختلف در راه‌اندازی سامانه ١٠١، خاطرنشان کرد: «طراحی این سامانه به این صورت است که سه رأس مثلث این همکاری را دولت، جامعه مدنی و بخش خصوصی تشکیل می‌دهند.

در حوزه دولتی معاونت امور زنان و خانواده ریاست‌جمهوری و مرکز فناوری اطلاعات، ارتباطات و امنیت نهاد ریاست‌جمهوری در این زمینه همکاری می‌کنند و جامعه مدنی متخصص محتوای این مطالب را برای ما تولید می‌کنند و پس از تولید محتوا، محتوا به معاونت ارسال می‌شود، صحت‌سنجی و توسط کارشناسان مختلف بررسی می‌شود و بعد به شرکت‌های تخصصی تلفن همراه ارائه شده و این شرکت‌ها محتوای تهیه‌شده از سوی معاونت را به پیامک تبدیل می‌کنند و مجددا به معاونت بر می‌گردانند تا تأییدیه نهایی را پس از آماده‌سازی پیامک‌ها از معاونت دریافت کنند.

شرکت‌های تخصصی تلفن همراه با کمترین هزینه ممکن و به این ‌صورت برای یک دوره آموزشی که شامل ١٠٠ پیامک است و معمولا در یک ماه ارسال می‌شود، چیزی حدود سه‌هزارو ٥٠٠ تومان از مشترکین دریافت می‌کنند که حداقل ممکن هزینه برای ارسال هر پیامک محسوب می‌شود». معاونت برنامه‌ریزی و هماهنگی در پایان تأکید کرد: «موضوع اولین دوره آموزش‌های ما که هم‌زمان با ٢٢ بهمن‌ و سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی ارسال آن شروع شد، ارتقای آگاهی حقوقی و مهارت‌های ارتباطی نام داشت و ان‌شالله در ادامه آن موضوعات آموزشی دیگری نیز به مردم ارائه می‌شود و سعی می‌کنیم این آموزش‌ها به گونه‌ای باشد که متنوع باشد و قدرت انتخاب و تصمیم‌گیری برای مخاطب فراهم شود. دوستانی که مایل‌اند از این آموزش‌ها استفاده کنند، کافی است که واژه مهارت را برای شماره ١٠١ پیامک کنند».

این روزها بخش درخور توجهی از تبلیغات شبکه‌های ماهواره‌ای را معرفی و فروش بسته‌های آموزش تصویری به خود اختصاص داده‌اند. این تبلیغ‌ها در دل خود خبر از یک نیاز بی‌پاسخ در جامعه ایران می‌دهد. اینکه خانواده‌ها برای فرزندداری و تربیت فرزند نیاز به آموزش دارند. آنچه مسلم است اینکه هیچ دختر و پسری پیش از ازدواج نه آموزشی در زمینه همسرداری می‌بیند و نه آموزشی برای پدر و مادرشدن. در چنین شرایطی بخش درخور توجهی از تبلیغ‌های شبکه‌های فارسی‌زبان متوجه بسته‌های آموزشی تصویری در قالب فیلم است.

این در حالی است که معاونت زنان و خانواده ریاست‌جمهوری مسئولیت محتوای پیامک‌ها را برعهده گرفته است. به‌این‌ترتیب، به نظر می‌رسد نخستین تجربه آموزش مجازی عمومی در قالب پیامک‌های آموزشی در حوزه مهارت‌های زندگی و حقوق و تکالیف خانوادگی، تجربه‌ای متفاوت را پیش‌ِروی دولت قرار دهد تا در مسیر افزایش دانش عمومی و ارتقای مهارت‌های فردی گام بردارد. شرق