علت بروز بسیاری از حوادث بیتوجهی به هشدارها است
بر
اساس آمار سازمان پزشکی قانونی، البته بروز آتش و سوختگی و مرگ شهروندان
همواره تنها به علت مواد سوختنی چون نفت و گاز و بیاحتیاطی در فصل سرما
نیست، گاهی سوختگی ناشی از برقگرفتگی، سوز سرمای شدید، حرارت بالای بخار
آب گرم، مواد مذاب داغ شده و ناشی از مواد شیمیایی(اسیدها و بازها) نیز
بروز میکند.
به همین علت است که مرگهای ناشی از سوختگیها به چهار بخش
سوختگیهای حرارتی، شیمیایی، الکتریکی و تابشی تقسیمبندی شدهاند. اما
نکته حائز اهمیت آن است که متاسفانه آمار سوختگیهایی که باعث مرگومیر
شهروندان میشود، در سال گذشته رتبه ایران در جهان را چهار رتبه رشد داده و
به رتبه 13 در جهان رسانده است. رتبهای که از منظر کارشناسان حوزه ایمنی
تنها نشانهای از شدت یافتن بیاحتیاطیهای شهروندان است و بس.
در
همین رابطه، سعید شریفزاده، مدیرعامل سازمان آتشنشانی شهر تهران با
تاکید بر اینکه لزوما هر سوختگی منجر به مرگ نمیشود و به عوامل متفاوتی
بستگی دارد، میگوید: «از این نظر عوامل تعیینکننده اهمیت سوختگی
به درجه سوختگی، درصد سوختگی، شدت سوختگی، سن مصدوم، محل سوختگی و همراهی
سوختگی با عوامل زمینهای بستگی پیدا میکند. همچنین سوختگیها براساس درجه
از 1 تا 3 و از لحاظ شدت به سوختگی خفیف، متوسط و بحرانی تقسیمبندی
میشود.»
وی
با یادآوری اینکه یکی از اولویتهای سازمان آتشنشانی آموزش شهروندی است،
بیاحتیاطی و کماهمیت شمردن نکات ایمنی از سوی شهروندان را عامل اصلی بروز
مرگهای ناشی از آتش و سوختگیها میداند و میافزاید: «عامل اصلی بروز
حوادث بیاحتیاطیها است. معضلی که تنها با آموزش شهروندی برطرف میشود،
البته به شرط آنکه شهروندان نیز گوش شنوایی داشته باشند و رعایت نکات ایمنی
را مسئلهای سهل و کماهمیت ندانند. چنانچه بسیاری از افرادی که بر اثر
بیاحتیاطی دچار حادثه میشوند، پس از نجات ابراز پشیمانی میکنند.»
لجبازیهای ذاتی، عامل اصلی مرگومیرها
آمارهای
ثبتاحوال نشان میدهد روزانه ۹۵۰ تا ۱۲۰۰ نفر در کشور فوت میکنند که مرگ
بیش از ۱۰۰ نفر از این افراد بر اثر حادثه رقم میخورد. بیاحتیاطی در
رانندگی، بیدقتی در استفاده از وسایل گازسوز، بیاحتیاطی در هنگام شنا در
استخر، دریا و رودخانهها، نزاع و درگیری و بیتوجهی به سلامت جسمانی از
مهمترین دلایل مرگ در کشور است.
البته به گفته مسئولان وزارت بهداشت در
سالهای اخیر دلایلی مانند آلودگی هوای تهران هم مزید بر علت شده تا این
آمار افزایش یابد. با این حال علت اصلی تمامی مرگهای رخداده در کشور را
سازمان پزشکی قانونی بر اساس بیاحتیاطیها اعلام میکند. در همین رابطه
مصطفی آبروشن، استاد علم روانشناسی با تاکید بر اینکه بیاحتیاطی ریشه در
آموزشهای خانواده دارد،میگوید: «اینکه فردی حتی با وجود
هشدارها از طرق مختلف، اما همچنان بر بیاحتیاطی خود پافشاری کند، این
رفتار ریشه در کودکی این فرد دارد. ممکن است والدین وی تذکرهایی که منجر
به اصلاح رفتار در وی میشده است را با زور و تحکم به وی القا میکردند و
همین سختگیریها امروز در روحیه وی منشاء لجبازیهای ذاتی شده است.»
این
استاد رفتارشناس متذکر میشود که بسیاری از مرگهای سالهای گذشته که ناشی
از حوادث رانندگی، سوختگی، استنشاق گاز مونوکسید کربن، خفگی در آب رخ
دادند، قابلپیشگیری بودهاند، اما تنها یک عامل باعث وقوعشان شده است.
سهلانگاری. معضلی که بیشتر به رفتار غلط خود افراد بازمیگردد.
توپ ناآگاهیها در زمین چه کسی است
درست
است که بر اساس آمار پزشکی قانونی، سوختگی عامل سوم مرگ تهرانیها و عامل
دوم مرگ شهروندان در کشور است، اما نباید فراموش کنیم که وقوع این مرگ
دلخراش قابلپیشگیری است. حادثهای دردناک که ناخواسته باعث فوت افراد
میشود و از ابتدای سال جاری تاکنون نیز جان 138 مرد و 60 زن را گرفته است.
با این حال رشد هرچند اندک آمار ناشی از مرگ بر اثر سوختگی موکد این مهم
است که شهروندان را آنطور که بایدوشاید خطر را دسترسپذیر و قابل وقوع
نمیدانند.
معضلی که از ابتدای سال 88 تا به امروز جان 1081 شهروند را
گرفته و همچنان نیز دردسرساز است. شاید علت بیتوجهی شهروندان در اثرگذاری
کم رسانهها باید جستجو کرد که با شفافیت کافی و لازمه اخبار مرگهایی از
این دست را منتشر نمیکنند. آن روی سکه نیز هشدارهای مسئولان قراردارد که
ممکن است از میزان اثرگذاری لازم و کافی برخوردار نباشد.