ايران در سالهاي 55 تا 65 سياست جمعيتي افزايش مواليد را داشت كه نتايج آن در آينده پيشبيني نشده بود و كشور در سالهاي 80 با خيل عظيم جوانان و نيازهاي آنان رو به رو شد كه اين به هم ريختگي هرم سني جمعيت در سالهاي آينده به گروه سني سالمندان خواهد رسيد. كشور هماكنون وارد مرحله نخست سالمندي يعني جمعيت بين هفت تا 14 درصد سالمند شده است و پيشبيني ميشود كه تا 30 سال آينده وارد مرحله فوق سالمندي يعني جمعيت بيش از 21 درصد سالمند شود. كشورهاي توسعه يافته جهان اين مرحله را پيش از ما تجربه كردهاند و اكنون ما بايد با بررسي سياستها و دستاوردهاي آنها در اين زمينه راهكارهاي درست براي اتخاذ سياستهاي جمعيت سالمندي را به دست بياوريم. ارقام نشان ميدهد كه ما وارد مرحله نخست سالمندي شدهايم و ناگزير مراحل مختلف آن را طي خواهيم كرد، اما آنچه مهم است اين است كه زمان عبور ما از اين مراحل بسيار كمتر از زمان كشورهاي ديگر است.
گسترش مراكز نگهداري روزانه سالمندان
روز گذشته مديركل مراكز توانبخشي روزانه سازمان بهزيستي كشور گفت: در راستاي سياست خانواده محور و ارائه خدمات توانبخشي در جهت بازپيوند به اجتماع، گسترش و توسعه «مراكز نگهداري روزانه سالمندان» در دستور كار سازمان بهزيستي كشور قرار گرفته است. زهرا نوع پرست با بيان آنكه جمعيت كشور رو به سالمندي است و پيش بيني ميشود در سال 2050 جمعيت ايران همانند جمعيت جهان تا دو برابر افزايش يابد، افزود: در حال حاضر جمعيت سالمندي كشور هشت درصد بوده و پيش بيني ميشود اين قشر تا 34 سال آينده (2050 ميلادي) 16 درصد جمعيت كشور را تشكيل دهند، به همين دليل نياز است تا برنامه ريزي مدون براي اين گروه در دستور كار سازمانهاي متولي قرار گيرد. او ادامه داد: گسترش و توسعه مراكز روزانه نگهداري سالمندان در دستور كار سازمان بهزيستي كشور است تا بتوان از اتلاف وقت آنان در پاركها يا محبوس شدنشان در خانهها جلوگيري كرد. مديركل مراكز توانبخشي روزانه سازمان بهزيستي كشور تصريح كرد: سالمندان ميتوانند با حضور در اين مراكز به صورت گروهي به انجام فعاليتهاي مختلف چون فعاليتهاي هنري و... بپردازند و علاوه بر آن خدمات توان بخشي اعم از فيزيوتراپي و غيره را نيز دريافت كنند. نوع پرست ادامه داد: در اين مراكز خدمات روانشناسي در جهت تقويت حافظه نيز به سالمندان ارائه ميشود؛ همچنين اين افراد با حضور در اين مراكز ضمن بهره مندي از فضايي شاد، ميتوانند در جهت انتقال تجربيات سالمندي، كاهش استرسها و اضطرابهاي خود نيز اقدام كنند. او همچنين اظهار كرد: در حال حاضر 101 مركز روزانه نگهداري از سالمندان در سراسر كشور وجود دارد كه با مجوز و نظارت سازمان بهزيستي در حال فعاليت هستند. مديركل مراكز توانبخشي روزانه سازمان بهزيستي كشور ادامه داد: اكنون چهار هزار و 913 نفر از سالمندان سراسر كشور از خدمات اين مراكز استفاده ميكنند كه در جهت گسترش و افزايش تعداد آنها تلاش ميكنيم. نوع پرست همچنين خاطرنشان كرد: متاسفانه تعداد «مراكز روزانه نگهداري از سالمندان» با توجه به وسعت و جمعيت شهر تهران، كم است؛ به همين دليل خواهان آن هستيم تا به جاي گسترش و افزايش مراكز شبانه روزي و بستري و نگهداري از سالمندان، مراكز روزانه گسترش يابد. او در ادامه تاكيد كرد: افرادي كه توانايي نگهداري از سالمندان خود را در طول روز ندارند، ميتوانند در جهت ارتقای سلامت جسمي، ذهني و رواني آنان، آنها را به مراكز روزانه نگهداري از سالمندان بسپارند. مديركل مراكز توانبخشي روزانه سازمان بهزيستي كشور درباره شهريه اين مراكز اظهار كرد: چنانچه سالمندان داراي پرونده معلوليت در بهزيستي بوده يا توسط سازمان بهزيستي به اين مراكز معرفي شوند، نياز است تا مبلغ 155 هزار تومان به صورت ماهيانه به مركز پرداخت كنند. نوع پرست تصريح كرد: هزينه ماهيانه خدمات دريافتي هر سالمند در مراكز درجه يك معادل 340 هزارتومان است اما خانوادهها فقط بايد 155 هزار تومان پرداخت كنند و مابقي هزينه تحت عنوان يارانه، توسط بهزيستي به مركز پرداخت خواهدشد. به گزارش ايسنا، او تاكيد كرد: سياست سازمان بهزيستي آن است كه سهمآورده خانواده در مراكز افزايش نيابد و به همين منظور به مدت دوسال است كه با وجود افزايش سهم پرداختي بهزيستي به دليل مسائلي چون افزايش قيمتها، تورم و... سهم خانوادهها همچنان ثابت مانده است.
جلوگيري از انفعال سالمندان
دبير كميته ملي سالمندان درباره تاثير راه اندازي مراكز روزانه سالمندان ميگويد: ارائه خدمات به سالمندان نيازمند در قالب توانبخشي و خدمات اقامتي ارائه ميشود. امروزه در كشور اغلب افراد خدمات اقامتي را در قالب مراكز شبانه روزي سراهاي سالمندان ميدانند، اما بايد دانست كه بخشي از مراكز مراقبتي در كشور به شكل روزانه فعاليت ميكنند. فريد براتي سده ميافزايد: مراكز روزانه فقط ساعتهايي از روز را به ارائه خدمات و آموزشها به سالمندان و خانوادههاي آنها اختصاص ميدهند. به گفته او سالمند در چنين شرايطي ديگر به سمت يك زندگي منفعل در مراكز شبانه روزي هدايت نميشود. براتي سده تاكيد ميكند: ارائه خدمات در مراكز روزانه سالمندان به دور از نحوه ارائه خدمات به مراكز شبانه روزي است. هماكنون مراكز روزانه سالمند در كشور وجود دارد، اما تعداد آنها اندك است و توسعه اين مهم منوط به تخصيص بودجه از سوي سازمان برنامه و بودجه و دولت است. به گفته او در واقع گسترش مراكز روزانه سالمندي در كشور اقدام مثبتي است، اما نگاه ما در كشور به سمت ارائه خدمات در منزل، مراقبت در محيطهاي سالمند و... است. نبايد همه نهادهاي ارائهدهنده خدمات به سالمندي را از بين برد، بلكه بايد تلاش كرد تا سالمند از محيط زندگي خود جدا نشود. براتي سده ميافزايد: براي مثال در مراكز شبانه روزي سالمندان فرد سالمند در آن مركز ايزوله و منفعل ميشود، اما در مراكز روزانه هدف ارتقاي روحيه و كارايي سالمندان است. او درباره كم و كيف اقدامات انجام شده براي مهار جمعيت سالمند كشور در آينده نزديك كشور ميگويد: هماكنون در كشورمراكز نگهداري، سراي سالمندان، مراكز نگهداري روزانه با تعداد اندك و ارائه خدمات در منزل نيز انجام ميشود.آرمان