اما این سؤال پیش می‌آید که چرا هر کسی نمی تواند متناسب با رشته تحصیلی و تخصص خود مشغول به فعالیت شود؟!
** کفه فارغ‌التحصیلان سنگین‌تر از ظرفیت بازار کار
شاید زمانی راه‌یافتن به دانشگاه برای بسیاری از جوانان تبدیل به رویای دست نیافتنی و سخت بود، اما در چند سال اخیر سازمان سنجش درصد بیشتری از داوطلبان را برای ورود به دانشگاه‌ها پذیرش می کند.
پذیرش دانشجو در رشته‌های مختلف با ظرفیت بالا در نهایت منجر شد جامعه با حجم زیادی از فارغ‌التحصیلان که هنوز مشاغل مناسب برای آن‌ها فراهم نشده است، مواجه شود.
دکتر محمود عظیمی، جامعه شناس، می گوید: مدیران و به اصطلاح تصمیم‌گیران جامعه باید برای جمعیت جوان که روبه رشد نیز هستند، برنامه‌ریزی کافی و سیاستگذاری مناسب داشته باشند و نیروهای انسانی جوان را سازماندهی کنند.
به هرحال این دانشجویان انتظار دارند پس از فارغ‌التحصیل شدن شغل مناسب با رشته خود را پیدا کنند و یکی از پیش شرط‌های تحقق این امر داشتن توسعه متوازن در کشور است؛ یعنی این‌که تنها به رشد اکتفا نکنیم.
اگر جوانان در رشته‌های مرتبط مشغول به کار نشوند ارتباط دانش با عمل قطع می‌شود و در نهایت جامعه دچار مشکلات خاصی می‌شود.
** رضایت به کار با حداقل درآمد
زمانی که افراد با تحصیلات عالی جستجوهایشان برای کار به نتیجه نمی‌رسد مجبور هستند برای فرار از بیکاری به مشاغلی با درآمد پایین روی آورند، که گاهی این مشاغل حتی مخارج زندگی آن‌ها را نیز فراهم نمی کنند.
مجید، 27 ساله، کارشناسی ارشد رشته تربیت بدنی، که مدت یکسال در جستجوی کار بوده است، می گوید: چون کار مرتبط با رشته تحصیلی‌ام را پیدا نکردم مجبور شدم در بوفه دانشگاه محل تحصیل خود مشغول شوم. این کار علاوه بر حقوق کم، بیمه هم ندارد و با این حقوق ناچیز نمی توانم زندگی مستقلی را تشکیل دهم. همچنین مدتی است فرم توالت‌شویی را پر کردم که منتظر نتیجه‌اش هستم.
دکتر محمود عظیمی، جامعه شناس، می‌گوید: هم‌زمان با تحصیل حجم انبوهی از جوانان بازار کار متناسب با فارغ‌التحصیلان رشد نمی کند و در واقع دستگاه‌های مربوطه به صورت متشکل عمل نمی کنند و جوانان مجبور می‌شوند به کارهای غیر مرتبط با رشته تحصیلی خود رضایت دهند.
** وقتی هدف رفع معیشت می‌شود!
گاهی مشاغل غیرمرتبط که مسئله بزرگ اجتماعی هستند دیگرغیرعادی تلقی نمی شوند و افراد تنها به رفع معیشت و گذران زندگی خود می اندیشند.
رضا، 33 ساله ، کارشناسی ارشد میکروبیولوژی، می گوید: برای پیدا کردن شغل بسیار تلاش کردم و درنهایت از طریق یک آشنا در بانک خصوصی مشغول به کار شدم، درست است کارم با رشته تحصیلی مرتبط نیست، اما هدف من فقط گذران زندگی و رفع معیشت است.
** یک دست صدا ندارد
گره مشکل بیکاری به دست فارغ‌التحصیلان باز نمی شود و باز کردن کلاف سردرگم مشاغل غیر مرتبط نیز تنها به دست سازمان‌های متولی این امر امکان‌پذیر است چون یکی از آسیب‌هایی که این معضل به بدنه اقتصادی کشور وارد می کند، کاهش بهره‌وری نیروی انسانی و کار کردن آن‌ها بدون انگیزه و هدف است.
