آپدیت بودن تا مرز جنون

دختران و پسران امروزه به شدت در حال تقلید هستند‌، تقلیدی بدون هیچ تأثیری از خود در آن زمینه. ما غرق دنیای پیچیده اطلاعات و مدهای مختلف در زندگی شده‌ایم. از آخرین قیمت بورس برند محبوبمان تا آخرین نتیجه فوتبال در گوآتمالا، یک روز کلاه چه‌ گوارایی به سر می‌گذاریم و یک روز دیگر سبیل نیچه‌ای تا شبیه روشنفکرها شویم‌، یک روز هم دردنیای مانتو و تی شرت‌های خود غرق می‌شویم.

متاسفانه هر روز سرانه مطالعه پایین تر می‌آید و مصرف اینترنت بیشتر، هر روز بیشتر از آن که به فکر رشد و تعالی شخصیت و زندگی باشیم به این فکر می کنیم که در مهمانی هفته دیگرمان ، در فلان مکان جلوی فامیل با کدام مد روز ظاهر شویم و چگونه مطابق رو‌ز، خود و وسایلمان را آپدیت کنیم تا دیگران از ما راضی باشند. ما در این آشفته بازار هر روز دسترسی‌مان به منابع دست اول کمتر می‌شود و هر روز از آن چیزی که باید باشیم و هدف است دور می‌شویم اما تا کجا این آپدیت بودن ما را راضی نگه می‌دارد اصلاً چرا این همه زمان را به گردش‌های مفرح مجازی و دنیای هزار رنگ مد اختصاص می‌دهیم؟

دکتر مژگان نیکنام متخصص روانشناسی در گفتگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: عصر، عصر ارتباطات و تکنولوژی است که به خصوص تحت عنوان فضای مجازی از هر طریقی در حال رشد می‌باشد. هر چند این شرایط خوبی است که همه با شبکه‌های مجازی می‌توانند درآن واحد با انواع اطلاعات و افراد آشنا شوند اما اگر این تکنولوژی متناسب با شرایط فرهنگی و.. کاربر نباشد می‌تواند حربه سنگینی را به مسایل شخصی و زندگی او وارد کند.

وی افزود: همین راحت کردن ارتباطات باعث شده که اینترنت و فضای مجازی جلوه و ظاهر بسیار خوبی را از خود نشان دهند و افراد زیادی را به خود جذب کنند.

این روانشناس اظهار داشت‌: مضرات استفاده بیش از حد از فضای مجازی اعتیاد به آن است. بر همگان آشکار است که وقتی چیزی برای فرد لذت بخش باشد به مرور وارد سیستم عادات او می شود و اعتیاد می‌آورد همانطور که شبکه های مجازی روز به روز متنوع تر می‌شوند و اوقات سراسر مفرحی را برای فرد به همراه می‌آورند که دل کندن از آنها را برای کاربر سخت می کند، به همین دلیل است که اعتیاد اینترنتی روز به روز در حال افزایش است و نه تنها ایران بلکه همه دنیا را تحت تاثیر خود قرار می دهد.

وی بیان کرد‌: اصولا بشر از یکنواختی گریزان است و دنبال خلاقیت و تنوع می گردد در این مورد پیروی از مد نادرست نیست، در واقع تنوع خلاقیت و نوآوری است که بشر همیشه برای پیشرفت به آنها احتیاج دارد‌. اینکه فرد بخواهد فقط با یک سبک و یکنواخت زندگی کند با طبیعتش سازگار نیست اما اگر پیروی از دنیای مد بخواهد روی یک سری ضوابط مثل جو رقابتی و طبقه بندی دنیای ثروتمندان و دنیای فقرا تاکید کند بسیار مضر است و عوارض روانی دارد‌، عقده حقارت، جو رقابت و حسادت را بیشتر می‌کند هر چند که اگر به صورت خلاقیت و تغییر و نوآوری بروز کند پدیده ای مثبت است.

دکتر نیکنام در امر مدگرایی، تنوع طلبی و نوگرایی را مهم دانست و تصریح کرد: استقلال طلبی، تنوّع دوستی، هیجان خواهی، نقد گذشته و نوگرایی از جمله ویژگی‌های دوران جوانی است که به شدّت، تمایل به امروزی شدن و نوگرایی به درجات مختلف در هر نوجوان وجود دارد و گواه نیاز وی به شکستن قالب های موجود، فاصله گرفتن از هنجارهای پیشین و رسیدن به هویتی متمایز از کسانی که پیش از او بوده‌اند و همچنین گرایش به فاصله گرفتن از والدین است. این نیاز، زمانی که نمود بیرونی به خود می‌گیرد و در رفتار جوان منعکس می‌شود، به صورت مدگرایی ظاهر می گردد. 

این روانشناس اظهار داشت: یکی از عوامل پیروی از مد در بین جوانان و نوجوانان، ترس و نگرانی از مجازات های خصوصاً غیر رسمی از سوی دوستان است. لذا تحقیر و تمسخر، پوزخند زدن و متلک گفتن اطرافیان و ترس از آن، باعث می شود که جوانان و نوجوانان از مدهای رایج پیروی کنند.

 

وی ادامه داد : همچنین افرادی هستند که با تعویض و تغییر هر روز لباس و آرایش خود و خریدن لباس‌های گران قیمت و مد روز، درصدد جلب توجه دیگران برمی‌آیند. استفاده از لباس های برّاق و رنگارنگ، کفش هایی با پاشنه های خیلی بلند، آرایش تندی با رنگ های غیر طبیعی و .. (که بیش از همه در بین جوانان و بخصوص دختران رایج است)، باعث جلب توجه دیگران شده، نگاه هایی را به خود معطوف می دارد.

جوانان برای ساختن زندگی خود به دنبال ارزش هستند و یک جوان آنقدر باید برای خودش ارزش و معیار ساخته باشد که وقتی سی ساله می‌شود یک جوان کامل باشد.

دکتر نیکنام بیان کرد‌: جوانان به دنبال کسب ارزش در زندگی و به ویژه در بین اقوام و دوستان خود هستند تا اینگونه برای خود زندگی بسازند و شناخته و محبوب شوند پس طبعا هرچیزی که برایشان جذاب باشد، جزو معیارهایشان می‌دانند و از آنها پیروی می‌کنند.

وی خاطر نشان کرد: اگر فرهنگی آنقدر غنی نباشد که بتواند معیارهای صحیح را ارایه دهد جوانان به سمت الگوهایی غیراصولی و غیرصحیح می‌روند و آنجا است که روز به روز مبنای رفتار و گرایش آنان براساس یک سری عوامل مادی و.. تغییر پیدا می‌کند. پس هرچه ما فرهنگی غنی‌تر داشته باشیم، معیارها ، ارزش های غنی تری دارند اما هرچه به سمت الگوهای سبک برویم دستاوردش این می‌شود که جوانان را با تغییرات مختلف به سمت معیارهای اشتباه می‌کشانیم و چیزی می شود به اسم مد و الگو می شود برای همگان.

پیروی از مد و زیبایی‏ خواهی و تنوع ‏پسندی، ریشه در نهاد انسان دارد که نیازهایی چون تنوع، زیباخواهی و کمال‏ جویی فطری منشا اصلی آن محسوب می‏‌شود. اما صورت‏های افراطی رایج این گرایش (مدپرستی) در نتیجة جهل و ناآگاهی و ضعف ارزش‏های معنوی و تبلیغات وسیع کمپانی های تجاری و خودباختگی و تقلید کورکورانه از دیگران و یا آلوده شدن به رذایلی چون خودنمایی، فخرفروشی، احساس حقارت و خود کم‏بینی و... پیش می‌‏آید. به همین دلیل است که ایجاد نشاط و شادابی، بیرون آمدن از کسالت و یکنواختی و ارضای هیجان‌ها، از پیامدهای مثبت مد است و پیامدهای منفی مدگرایی نیز، متکی شدن شدید فرد به دیگران حتی در تعیین افکار و اعمال، تاثیرپذیری از گروه های مختلف و خدشه‌دار شدن هویت فردی خواهد بود.

در واقع اینکه بیشتر معیارهای جوانان ما روی مد و ظواهر است به فرهنگسازی و ارزش دهی جامعه و خانواده برمی‌گردد و همگان باید این نکته را توجه کنند و به ویژه خانواده‌ها باید نقش خود را نسبت به رفتار فرزندان و راه تربیتی صحیح آنها برای حضور موفقشان در آینده جامعه پررنگ بدانند..yjc