فنلاند: چربي ديگر بد نيست
جوآنا
آمنلين، مادر فنلاندي با دو بچه مدعي است صرفاً با بازگشتن به مصرف چربي
کامل و کره واقعي که در تضاد کامل با توصيههاي اغلب متخصصان تغذيه
است، 10 کيلو از وزنش را کم کرده است.
او
يکي از فنلانديهايي است که بهجاي مصرف غذاهاي فراوريشده به محصولات با
چربي کامل روي آوردهاند، زيرا اعتقاد دارند که اين محصولات طبيعيتر و
کمتر فراوريشده هستند، هرچند که کارشناسان از اين تصوير نادرست ناراضي
باشند. نظرات آمنلين درباره چربي زماني بهکلي دگرگون شد که او مطالبي در
اين باره خواند که فراوردههاي بيچربي درنهايت سالم نيستند.
اين
زن 39 ساله ميگويد: «در ابتدا فقط از شير بيچربي به شير کامل روي
آوردم و متوجه شدم که دارم وزن کم ميکنم.» او دوران نوجوانياش را در
دهه 1990 در جنوب غرب فنلاند گذرانده بود و هم خودش و هم خانوادهاش
مصرفکنندگان پروپاقرص محصولات بيچربي بودند، يعني از توصيههاي رسمي
تغذيه فنلاند پيروي ميکردند. اکنون آمنلين و کودکانش فقط شير کامل و کره
واقعي ميخورند.
او
ميگويد: «حتي اگر شير نيمچرب بنوشم، ميل وحشتناکي براي خوردن هلهوهوله و
شيريني مانند شکلات يا چيپس پيدا ميکنم. محصولات کمچربي براي مدت خيلي
زيادي گرسنگيام را مهار نميکنند.»
آمنلين تنها فردي نيست که درباره توصيههاي رسمي مشکوک است. مصرف کره و پنير، برخلاف ميل پزشکان، در سالهاي اخير اوج گرفته است.
آمارهاي
انستيتوي منابع طبيعي فنلاند نشان ميدهند که در سال 2007يک فنلاندي
ميانگين 17.5کيلوگرم پنير ميخورد، اما اين رقم در سال 2014
به26کيلوگرم به ازاي هر نفر رسيد. مصرف کره نيز در همين دوره زماني
از 2.5 کيلوگرم به حدود4کيلوگرم رسيد.
برخي
از فنلانديها مانند آمنلين معتقدند که چربي بهطور غيرمنصفانهاي شهرت
بدي يافته است، و برخي ديگر طرفدار غذاهايي خوشمزهتر و اصيلتر هستند که
تا حد ممکن فراوري نشده باشند. مقامات فنلاندي درباره اين باورهاي جديد
نگران هستند.
مارجانا
لاهتي- کوسکي رئيس انجمن قلب فنلاند و عضو شوراي ملي تغذيه ميگويد: «اين
گرايشي زيانبار است...ميزانهاي کلسترول جمعيت تا سال2007در حال پايين
آمدن بود، اما از سال 2012 همگام با افزايش مصرف چربيهاي اشباعشده
وضعيت دارد بدتر ميشود.»
اين
شورا هنوز فراوردههاي لبني کمچربي يا بيچربي و نيز منابع چربيهاي
غيراشباعشده مانند روغنهاي گياهي، مارگارينها يا مغزهاي خوراکي را توصيه
ميکند.
اما
حتي در ميان کارشناسان اقليت سرکشي وجود دارند که معتقدند چربي حيواني که
براي هزاران سال منبع تغذيه انسانها بودهاند، بايد از بدنامي اخيرش تبرئه
شود.
يکي
از اين کارشناسان کاري سالمينن، يک استاد بازنشسته علوم غذايي است که
قبلاً رئيس بخش پژوهشي بزرگترين توليدکننده لبنيات فنلاند بود.
او
ميگويد: «من هنگاميکه بازار گستردهاي براي محصولات کمچربي وجود داشت،
کاملاً درگير توليد آنها بودم، اما هيچ سودمندي بهداشتي در آنها نميبينم
و خودم محصولات کمچربي مصرف نميکنم.» و بررسيهاي اخير متعدد
بازبينيشده بهوسيله پژوهشگران مستقل را نقل ميکند که هيچ شاهدي درباره
رابطه ميان چربيهاي اشباعشده و بيماريهاي قلبي-عروقي را به دست
ندادهاند.
هند: روغن محلي گي «کمچربي» ميشود
سيما
موتوسوامي درحاليکه دارد يک «راج کاچوري»، يک گلوله خمير سرخکرده که
درون آن با شير دلمه شده و چاتني پر شده است، ميخورد و ميگويد در
سالهاي اخير عزمش را جزم کرده است تا مصرف غذاهاي چرب را کم کند. اين
زن48ساله ميگويد او خطرات غذاهاي پرچرب مانند گي- شکلي از کره تصفيهشده
است- را ميداند و تلاش ميکند که کار درست را براي خانوادهاش انجام دهد.
او
که در رستوران پرمشتري هالديرامس، يک فستفودفروشي بسيار پرطرفدار که
غذاهاي خياباني سنتي در دهلينو را سرو ميکند، نشسته است، ميگويد: «خوردن
غذاهاي چرب و نرم و پر ادويه بخشي از فرهنگ ماست. البته معلوم است ما هر
روز نميتوانيم از اين غذاها بخوريم»
اما درحاليکه هند با مشکل فزاينده چاقي روبرو است، آگاهي درباره اهميت غذاهاي کمچربي هم در حال افزايش است.
آنوپ
ميسرا، رئيس بنياد ملي ديابت، چاقي و کلسترول دراينباره ميگويد: «اين
موضوع مهمترين بحراني است که امروز هند با آن روبرو است.»
درحاليکه
پيشرفت بهکندي صورت ميگيرد، بررسيها نشان ميدهند که شمار ديابتيها در
هند در سالهاي اخير بهشدت بالا رفته است و دستکم به 50 ميليون نفر
رسيده است و در همين حال تا 50 درصد از شهرنشينان هندي دچار چاقي
هستند که نسبت به بيست سال پيش افزايشي بيش از دو برابر را نشان ميدهد.
هند
که همچنين با مشکلات بزرگ کمغذايي و سوءتغذيه بهخصوص در مناطق روستايي
روبرو است، سنت قوي غذا خوردن سرپايي در دکههاي کنار خيابان را دارد که
غذاهاي چرب و کاملاً سرخشدهاي مانند سمبوسه يا پاکوراس را ميفروشند.
کاري
نيز مملو از گي که يک جزء اصلي آشپزي هندي است سرو ميشود و گي همچنين در
داروهاي سنتي و بهعنوان پيشکش در جشنوارههاي مذهبي استفاده ميشود.
دانشمندان
بهتازگي يک گونه کمچربي گي را که محتواي کلسترول آن تا85درصد کاهش
يافته است، توليد کردهاند، به اين اميد که اينگونه کمچربتر،
مصرفکنندگان حساس به سلامتي را به خود جلب کند.
مقامات استانداردهاي غذايي هند اعلام کردند ميزان مجاز چربيهاي ترانس در غذاهاي فروختهشده در کشور را به نصف کاهش داده و به پنج درصد در هر قلم غذايي رساندهاند. اما دکتر ميسرا ميگويد لازم است کارهاي بيشتري براي تغيير عادات غذايي انجام شود، بهخصوص در ميان ميليونها نفر فزاينده طبقه متوسط و نيز در طبقات کمدرآمدتر. او ميگويد: «ذهنيت افراد اين است: امروز بخور، زيرا ممکن است ديگر فردا آن را به دست نياوري. نياکانشان در دورههاي قحطي بار آمدهاند، بنابراين اين ذهنيت به آنان رسيده است.»AFP