سرعت این تخریب‌ها و همچنین شدت برخوردها چنان بوده که عیسی فرهادی، فرماندار تهران این اقدامات را بزرگترین برنامه اجرایی سال‌های اخیر در برخورد و تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز خوانده و گفته این ساخت و سازهای غیرمجاز درس عبرتی برای افرادی است که قصد ساخت و سازهای غیراصولی و غیرمجاز را در سطح شهر دارند.
دیروز اما خبرهای دیگری رسید، «عزیزالله نظری»، شهردار منطقه ٢ اعلام کرد: تخریب ساخت و سازهای غیرمجاز در کن هم آغاز می‌شود.
به گفته او قرار است بناهای غیرمجازی که در مسیر کوهستانی و تفریحی درکه
بدون مجوز ساخته شده‌اند، اعم از رستوران، استراحتگاه و دکه، همگی با
همکاری دستگاه قضایی و پلیس تخریب شود. به گفته او در روزهای اخیر ٢ باب
مغازه فاقد مجوز جمعا به مساحت ٢٠٠ متر مربع تخریب شده است.
به گفته شهردار
منطقه ٢ تخریب سایر ساخت و سازهای غیرمجاز در درکه هم ادامه خواهد داشت.
او با بیان اینکه ساماندهی واحدهای تجاری و کسبی منطقه گردشگری درکه در
دستور کار شهرداری قرار دارد، گفت: ایجاد امنیت و رفاه اجتماعی در
مناطق گردشگری از دیگر برنامه‌های شهرداری این منطقه به شمار می‌رود.به
گفته نظری، واحدهای غیرمجازی که قرار است تخریب شوند، از سوی شهرداری تذکر
گرفته‌اند.
چرا ساختوساز کنار رودخانه خطرناک است؟
سال‌هاست که بحث تصرف و ساختوساز غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها و بی‌توجهی
به ضوابط ایمنی در این حوزه مورد انتقاد کارشناسان محیط‌زیست و همچنین
مدیریت بحران قرار گرفته است اما از آن‌جا که در ایران اصولا حتی مدیران
سازمان‌های متولی صیانت از محیط‌زیست و حریم‌های رودخانه‌ها هم در شرایط
عادی انگیزه کافی برای اجرای قوانین و برخورد با ساخت و سازهای غیرمجاز
ندارند، تجربه ویرانگر سیل کن و وقوع یک حادثه است که می‌تواند موتور آنها
را روشن کند و به حرکت بیندازد.
حالا آنطور که پیداست، حادثه اخیر کن و تخریب تعداد زیادی از رستوران‌های بین راهی که به مرگ مشتریانشان هم انجامید، موتور سازمان‌ها را برای اعمال قانون درباره قهوه‌خانه‌ها، دکه‌ها و رستوران‌هایی که در سال‌های گذشته حوزه فعالیتشان را تا چند قدمی رودخانه‌ها گسترانده‌اند و برخی حتی تخت‌هایی را در مسیر رودخانه جاسازی کرده‌اند، روشن کرده است.
این موضوع یعنی فعالیت قهوه‌خانه‌ها و کافه‌ها در
مسیر رودخانه‌ها در ایران جدا از اینکه ایده مورد علاقه رستوران‌داران و
مالکان کافه‌هاست و به‌ویژه در مناطق کوهستانی که بالادست رودخانه‌های
تهران می‌شود آنها علاقه‌مندند میز و صندلی‌ها و سایر مبلمان رستوران را در
نزدیک‌ترین فضای ممکن به رودخانه‌ها جانمایی کنند اما روی دیگری هم دارد و
آن اینکه مشتریان این کافه‌ها و رستوران‌ها هم به‌رغم خطراتی که در این
زمینه وجود دارد از چنین ایدههایی استقبال می‌کنند.
این نکته‌ای است که «احمد صادقی»، رئیس سازمان مدیریت بحران شهر تهران به آن اشاره و تأکید می‌کند یکی از دلایل اصلی که موجب شکل‌گیری سیل در تهران می‌شود، تغییراتی است که در بالادست در مسیر رودخانه‌ها ایجاد می‌شود: «ممکن است ساختوساز یک رستوران در حریم رودخانه‌ها در نظر مالکان و مردم اتفاق مهمی نباشد چرا که در شرایط عادی می‌بینند جریان آب عادی است اما مسأله مهم در مواقع بحران است که به دلیل افزایش ناگهانی شدت آب و شکل‌گیری سیل امکان عبور آب از این نواحی وجود ندارد و این ساخت و سازها و حتی میز و صندلی‌هایی که در کنار رودخانه‌ها چیده شده می‌تواند موجب انسداد مسیر عبور آب شده و زمینه را برای شکل‌گیری سیل و وارد آمدن خسارت‌های بیشتر فراهم کند.»
اتفاقی که در کن افتاد هم دقیقا روی دیگری از همین حرف‌هایی بود که رئیس سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهر تهران به آن اشاره می‌کند و حالا که حادثه گذشته و ابعاد آن بررسی و تحلیل شده، روشن شده است که استقرار و احداث رستوران‌ها در حاشیه رودخانه کن و نیز مکان‌یابی نامناسب کانکس‌های سکونت کارگران چینی که برای کار به ایران آمده بودند، همه و همه از عوامل موثری بوده که مانع از حرکت جریان آب در بستر طبیعی رودخانه شده و با انسداد آن در طول مسیر بر آثار مخرب و ویرانگر آن افزوده است.
آنطور که صادقی می‌گوید، «یکی از مهم‌ترین مسائل شهر تهران در ارتباط با رودخانه‌ها و مسیل‌ها همین تغییراتی است که در حریم رودخانه‌ها و به‌ویژه بالادست انجام شده است.» او ادامه می‌دهد: «برای ایمن‌سازی مسیل‌ها و کاهش خطر سیل در تهران باید هر چه سریعتر ساخت و سازهای غیرمجاز ساماندهی و تخریب شوند، چرا که تجربه نشان داده هر کجا به طبيعت دست‌اندازی شده است، طبيعت نيز انتقام خود را گرفته است.»
ساختوساز در حریم رودخانه‌ها طبق قانون ممنوع است و وزارت نیرو، شهرداری‌ها و نیز سازمان حفاظت محیط‌زیست سه ارگانی هستند که این موضوع به‌طور مستقیم در حوزه کاری و اجرایی آنها تعریف می‌شود اما در سال‌های گذشته عملا با ساخت و سازهایی که تا نزدیک‌ترین فاصله رودخانه‌ها پیش رفته‌اند، برخوردی نشده است.
این نکته‌ای است که «معصومه آباد»، عضو شورای شهر تهران به آن اشاره می‌کند و می‌گوید: «ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم رودخانه‌ها یا توسط افراد متمول انجام می‌شود که با توانایی‌های مالی بالا هستند و به برخی از ابزارهای قانونی با پرداخت پول در قالب جریمه ساختوساز دسترسی دارند یا توسط رستوران‌ها و مراکز تفریحی که به دنبال توسعه قلمروشان و افزایش درآمد هستند.»
رئیس کمیته ایمنی شورای اسلامی شهر تهران تأکید کرد: این درحالی است که بیشتر این رستوران‌ها شاخص‌های معماری و عمرانی را رعایت نکرده و هر یک به تنهایی خطر بالقوه‌ای برای شهروندان هستند.
آباد با تأکید بر اینکه در حال حاضر باید ساختوساز در حریم رودخانه و در
بستر روددره‌ها را بیش از اینکه تخلف محسوب کنیم، به‌عنوان یک جرم تلقی
کنیم، ادامه داد: «زمانی که متخلفان به‌عنوان مجرم به دستگاه قضائی تحویل
داده شوند، دیگر شاهد تکرار اتفاقاتی از این دست که منجر به تهدید جان
شهروندان می‌شود، نخواهیم بود.»
به گفته این عضو شورای اسلامی شهر«این
افراد همچنین باید فضای سبز از دست رفته را جبران کنند هر چند که نتوانند
آن را به حالت اولیه تبدیل کنند زیرا از دست رفتن پوشش گیاهی در بستر
روددره و حریم رودخانه‌ها خود عاملی برای ایجاد و گسترش سیلاب در سطح
شهرها و بیرون از شهرها است.»شهروند
