‌بازگشت 35‌هزار کودک بازمانده از تحصیل به مدرسه

از سوی دیگر مراکزی که به صورت نهادهای مردمی آموزش کودکان بازمانده از تحصیل را برعهده دارند، می‌گویند تعداد دانش‌آموزانی که در سنین بالاتر به آنها مراجعه می‌کنند تا دست‌کم خواندن و نوشتن یاد بگیرند و درواقع جزو همان گروه بازمانده از تحصیل هستند، روز به روز درحال افزایش است، آن‌قدر که به گفته آنها کلاس‌های محدودی که این مراکز برای آموزش و سوادآموزی برای کودکان کار پیش‌بینی کرده‌اند، پاسخگوی نیاز و تقاضاهای موجود نیست. آمار کودکان بازمانده از تحصیل در ایران از چند ١٠هزار نفر شروع می‌شود و به چند‌میلیون نفر هم می‌رسد.

چند‌میلیون نفری که به‌طور دقیق در گزارش ‌سال ۹۰ مرکز پژوهش‌های مجلس، به این ترتیب آورده شده بود: «بیش از سه‌میلیون و ۵۰۰ کودک بین ۶ تا ۱۷ ساله از تحصیل بازمانده‌اند که یا اصلا به مدرسه نرفته‌اند یا در طول سال‌های تحصیلی به دلایل مختلف از تحصیل بازمانده‌اند».

این آمار، منهای کودکان و نوجوانانی است که در سال‌های قبل از ۱۳۸۵، به دلایل مختلف از تحصیل بازمانده‌اند و هم‌اکنون از چرخه نوجوانی وارد جوانی شده و پای در دهه دوم زندگی خود گذاشته‌اند. طبق سرشماری مرکز آمار ایران تعداد سه‌میلیون و ٥٠٠‌هزار کودک بازمانده از تحصیل در ایران وجود دارد. این درحالی است که نهضت سوادآموزی نیز اعلام کرده که از ‌سال ٨٥ تاکنون بیش از یک‌میلیون کودک دیگر به این آمار افزوده شده است.

در تازه‌ترین آمارهایی که اعلام شده، برخی مسئولان معتقدند که هم اکنون این رقم به مرز ۴‌میلیون نفر در سن تحصیل رسیده است.
مسأله بازماندگی کودکان از تحصیل به‌طور مشخص به ورود آنها به حوزه‌های کار مربوط می‌شود و به موضوع گره خورده که در ایران به‌رغم این‌که کار کردن کودکان به رسمیت شناخته نشده و بکارگیری کودکان در مشاغل خلاف موازین و کنوانسیون‌های بین‌المللی هم هست اما شماری از خانواده‌ها به‌ویژه خانواده‌های آسیب‌دیده و کم‌برخوردار بچه‌هایشان را از سنین کودکی وارد چرخه کار عمدتا دستفروشی می‌کنند.

هر چند تعدادی از این کودکان همزمان با کار کردن، مدرسه هم می‌روند اما تعدادی از آنها برای همیشه از چرخه تحصیل بازمی‌مانند. به‌ویژه آن‌که شماری از این کودکان در شرایط اجتماعی متولد شده‌اند که به دلایل مختلف ازجمله داشتن پدران افغانی یا عراقی که به‌طور غیرمجاز در ایران زندگی می‌کنند و همچنین دلایل دیگری، شناسنامه ندارند و به همین دلیل برای ثبت‌نام در مدارس دچار مشکل می‌شوند.

دیروز اما محمد دیمه‌ور، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش از شناسایی و بازگشت ٣٥‌هزار کودک بازمانده از تحصیل به کلاس‌های درس خبر داد و گفت: ‌سال گذشته موفق شدیم موانع و مشکلات پیش روی ادامه تحصیل ٣٥هزار کودک بازمانده از تحصیل را برطرف کرده و آنها را به مدرسه برگردانیم.
به گفته او تلاش برای بازگرداندن دانش‌آموزان بازمانده به چرخه آموزش و پرورش و تحصیل، در سال‌های گذشته هم اجرا می‌شد، اما از‌ سال گذشته با جدیت پیگیری می‌شود.  دیمه‌ور گفت: «اکنون وزیر کشور هم دراین‌باره حساس شده است و نامه مشترکی میان دو وزیررد و بدل شده است.»

معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش با بیان این‌که بر این اساس استانداران موظف شده‌اند گزارشات ٣‌ماهه اقدامات خود را در این زمینه به هر دو وزارتخانه ارایه کنند، گفت: «وزیر آموزش و پرورش هم موظف است هر ٦ ماه یکبار گزارشی را در هیأت دولت دراین‌باره ارایه کند.»

به گفته او، موضوع کودکان ترک تحصیل، کودکان کار و خیابان بسیار جدی است. او ادامه داد: «کودکان فاقد شناسنامه هم ازجمله مواردی است که باعث رنج ما شده است که آن را ‌سال گذشته در شورایعالی رفاه مطرح کردیم و معاون اول رئیس‌جمهوری به وزارت رفاه ماموریت داد تا با کمک ثبت احوال اوراق هویتی برای این کودکان صادر شود.»

فراتر از بچه‌هایی که هیچ‌گاه به مدرسه نمی‌روند، البته مسأله ترک تحصیل آنهایی که می‌روند اما بعد به دلیل فشارهای اقتصادی یا فشار خانواده‌ها تحصیل را کنار می‌گذارند هم مسأله دیگری است. پیش از اینها یافته یک پژوهش نشان داد، بیش از ٢٥‌درصد از دانش‌آموزان سالانه از مدارس ترک تحصیل می‌کنند که این آمار بسیار نگران‌کننده است و سرنوشت این دانش‌آموزان معلوم نیست.

در این میان یکی از علل بسیار مهم خارج شدن کودکان از چرخه‏ تحصیل این است که خانواده‏ها به درآمد کودکان خود نیاز دارند و درواقع مسأله اعتیاد سرپرستان خانوار و در شرایط دیگری مسأله ازکارافتادگی یا از دست دادن سرپرست خانواده در اثر حوادث کار و مانند آنها از عواملی است که کودکان را به جای مدرسه به خیابان‌ها و بازار کار سوق می‌دهد.

شهروند