رسانه؛ والدین و کودکان

به گزارش شفاآنلاین، اکثر مطالبی که درباره کودکان و مدت زمانی که مقابل نمایشگرها سپری می کنند، مطالعه می کنیم به خوب و یا بد بودن این فعالیت اشاره دارند. اما یکی از جنبه های استفاده از رسانه توسط کودکان که ارزش بررسی بیشتر را دارد، چگونگی تاثیر مشارکت در مشاهده بر تجربه های آنها است.

 چه کودکان در حال تماشای تلویزیون بوده و یا به خلق رسانه دیجیتال، مطالعه، جستجو و انجام بازی های ویدئوی به همراه اعضای خانواده و یا دوستان خود مشغول باشند، مواجهه با رسانه تجربه ای متفاوت با زمانی است که به تنهایی این فعالیت ها را انجام می دهند.

اگرچه تلویزیون همچنان رسانه غالب در اکثر خانه ها محسوب می شود، شکل های دیگر آن نیز به سرعت جایگاه ویژه ای در زندگی روزانه ما می یابند. بازی های ویدئویی، برنامک ها و جستجو در اینترنت با فعالیت های بسیاری از خانواده های دنیای مدرن گره خورده اند. به این شرایط در اصطلاح "تعامل مشترک رسانه" گفته می شود.

از نظر تئوری، هرچه درک بهتری از چگونگی استفاده از رسانه ها توسط کودکان با یکدیگر داشته باشیم، از طراحی بهتری برخوردار شده و بیشترین سود را در زمینه فعالیت های کاری، یادگیری، تفکر و همکاری در ساخت چیزهای مختلف برای کودکان به همراه خواهند داشت.

چگونه والدین در این شرایط سهیم شوند؟

مطالعه فعالیتی است که بسیاری از والدین بیشترین علاقه را دارند تا همراه با فرزندان خود انجام دهند. اما این فعالیت نیز به شدت تحت تاثیر رسانه های دیجیتال قرار گرفته و دچار تغییر شده است. کتاب های الکترونیکی را می توان در وب سایت ها، نرم افزارهای رایانه ای و البته تبلت ها و کتاب خوان های الکترونیکی مطالعه کرده و با توجه به آن که از چه کسی پرسش کنید، کتاب های الکترونیکی (و یا کتاب های چاپی) گزینه نخست برای مطالعه در کنار یکدیگر محسوب می شوند.

در شرایطی که بنابر بررسی های صورت گرفته اکثر کودکان مطالعه کتاب الکترونیکی را به کتاب چاپی ترجیح می دهند، اما کتاب خوان های الکترونیکی پیشرفته با توجه به زرق و برق بیشتر ممکن است موجب حواس پرتی خوانندگان جوان شوند.

اما اگر بتوانیم کودکان را به مطالعه کتاب ها از طریق یک تبلت تشویق کنیم می تواند پیروزی بزرگی محسوب شود. مطالعات بسیاری نشان داده اند که کودکان هنگامی که در کنار والدین خود از رسانه استفاده می کنند، یادگیری بهتری دارند. به طور معمول، والدین به پرسش های آنها پاسخ داده، توضیح می دهند که چه اتفاقی در حال رخ دادن است و یا نظرات خود درباره آن چه مشاهده می کنند، گوش می کنند و یا انجام می شود، بیان می کنند.

در مقابل، والدین نیز درک بهتری از آن چه که کودکان انجام داده و فرا می گیرند و این که هنگام استفاده از رسانه با چه چیزهایی تعامل دارند، کسب می کنند. برای بسیاری از والدین این نوع تعامل از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

بررسی های جدید نشان داده اند که والدین به طور منظم با فرزندان خود درباره استفاده از اینترنت صحبت کرده و هنگام استفاده از رایانه توسط کودکان با آنها همراه می شوند. بر همین اساس، قوانین اجتماعی - چه چیزی مناسب است و چه چیزی نیست - و نرم افزارهای فیلترینگ برای مسدود کردن سایت های نامناسب را به کار می گیرند.

به گفته کارشناسان، تصمیم گیری والدین درباره این که چه اقدام هایی را انجام دهند تا حد زیادی بر اساس تجربیات دوران کودکی آنها شکل می گیرد. آنهایی که در دوران اینترنت بزرگ شده و یا به سنی رسیده بودند که استفاده از آن را در زندگی روزانه خود آغاز کنند، ترس کمتری درباره خطرات آن دارند.

این والدین با تعیین قوانین کمتر برای فرزندانشان در زمینه استفاده از اینترنت مشکلی ندارند. در مقابل، والدین مسن تر تمایل بیشتری به استفاده از برنامه های کنترل والدین دارند. در حقیقت، والدین جوان تر به مواجهه با رسانه و ناشناخته ها به همراه کودکان خود تمایل داشته، اما والدین مسن تر این گونه نیستند.

این قاعده درباره بازی های ویدئویی نیز صدق می کند. والدینی که با انجام بازی های ویدئویی رشد کرده اند، تمایل بیشتری به بازی در کنار کودکان خود داشته، تا این که آنها را محدود کنند. در مقابل، والدینی که نظرات منفی درباره انجام بازی های ویدئویی دارند، تمایل بیشتری به محدود کردن مدت زمان انجام آنها توسط کودکان خود دارند.

کودکان در کنار هم از رسانه استفاده می کنند

هنگامی که درباره رسانه بحث می کنیم، والدین تنها عامل تاثیرگذار کلیدی بر زندگی کودکان نیستند. کودکان در کنار هم به تماشا و بازی پرداخته و بر تجربیات یکدیگر اثر می گذارند. به عنوان مثال، هنگامی که دو کودک را با تبلت های خود در یک اتاق مشاهده می کنید، می توان به نتایجی متفاوتی پی برد. کودکان از طریق چالش هایشان با یکدیگر صحبت و ارتباط برقرار می کنند، به یکدیگر کمک می کنند تا از مراحل مختلف عبور کرده و همدیگر را راهنمایی و تشویق می کنند.

این مساله درباره بازی های ویدئویی نیز صدق می کند. کودکان می توانند از یکدیگر آموزه هایی زیادی را فرا بگیرند و از طریق به اشتراک گذاری آنها یکدیگر را تقویت کنند. تعاملات مشارکتی هنگام انجام بازی های ویدئویی محیط آموزشی خوبی را می توانند برای کودکان شکل دهند.

هنگامی که تلویزیون را در نظر می گیریم، کودکانی که در کنار هم به تماشای تلویزیون مشغول هستند، واکنش و پاسخ سریع تری نسبت به کودکانی که به تنهایی این کار را انجام می دهند، از خود نشان می دهند. همچنین، کودکان به تقلید از واکنش ها و پاسخ های یکدیگر پرداخته و اقدام های خود برای ارائه پاسخ همزمان را هماهنگ می کنند. آنها در مورد آن چه که در حال رخ دادن است با یکدیگر صحبت می کنند.

همچنین، کودکانی که به همراه هم مشغول تماشای تلویزیون، انجام بازی های ویدئویی و یا گوش دادن به موسیقی هستند، مشارکت فعالانه تری در کاری که انجام می دهند، دارند. آنها درباره آن چه که مشاهده می کنند، گوش می دهند و یا بازی می کنند، با یکدیگر گفت و گو می کنند. به عنوان مثال، کودکان برای انجام بازی های ویدئویی و عبور از یک مرحله همفکری کرده و یا در ایجاد رسانه های دیجیتال همکاری می کنند. 

چالش ها و راه حل های ممکن

در حالت ایده آل، والدین می توانند هنگامی استفاده از رسانه توسط کودکان با آنها مشارکت داشته باشند. اما در واقعیت، حتی اگر زمان کافی داشته باشند، در اکثر موارد والدین و کودکان لزوما از یک رسانه مشابه لذت نمی برند. همچنین، والدین همواره نمی دانند کودکان نیازمند یادگیری چه چیزهایی بوده و چگونه می توانند به آنها کمک کنند. اگر تلویزیون و یا رایانه در یک اتاق مشترک قرار ندارد، والدین نیز نمی دانند کودکان مشغول انجام چه فعالیتی هستند.

برخی کارشناسان راه حلی را برای این شرایط حداقل در خانه ارائه کرده اند. طراحی محصولی که به والدین اجازه می دهد بر فعالیت های کودکان از راه دور نظارت و مشارکت داشته و از این رو، بخشی از تجربه رسانه ای آنها باشند. ابزارهایی باید وجود داشته باشند تا به والدین در درک بهتر فعالیت هایی که فرزندانشان انجام می دهند، کمک کنند. در نتیجه، والدین می توانند درباره این فعالیت ها با فرزندان خود صحبت کنند.

همچنین، والدین می توانند از ابزارهای کنترل وب نه تنها برای مسدود کردن محتوایی که فکر می کنند برای کودکان خطرناک و مضر است، استفاده کنند، بلکه می توانند برای یادگیری و بررسی فعالیت هایی که کودکان به صورت آنلاین انجام می دهند، از آنها سود ببرند. در بسیاری موارد والدین از فعالیت هایی (چه موارد مثبت چه موارد منفی) که کودکان انجام می دهند، آگاه نیستند. در صورت آگاهی از علایق کودکان ممکن است استعداد و یا استعدادهای ویژه ای شناسایی شده و والدین در شکوفایی هرچه بیشتر آنها موثر باشند.

والدین می توانند به فرزندان خود اجازه دهند تا راهنمای آنها در فعالیت های مورد علاقه شان باشند. رابطه دو طرفه یادگیری بین والدین و فرزندان می تواند امتیازات بسیاری را برای آنها به همراه داشته باشد. با ارائه ایده و محتوایی که برای همه جذاب و چالش بر انگیز است می توانید تعامل جمعی را حفظ کنید.

عصر ایران