» عمومی
افزایش غلظت CO2 تا 380 پی پی ام از زمان صنعتی شدن، افزایش دمای زمین، تغییر الگوی بارش و افزایش شدت پدیده‌هایی چون خشکسالی، سیل، طوفان و ... مواردی هستند که به صورت جدی تولید محصولات کشاورزی را تهدید می‌کنند
شفا آنلاین>اجتماعی>هیات بین‌الدول تغییر اقلیم (IPCC) در آخرین گزارش خود به وضوح اشاره کرده است که تغییر اقلیم اثرات مخرب قابل ملاحظه‌ای بر بخش کشاورزی داشته است.به گزارش شفا آنلاین:افزایش غلظت CO2 تا 380 پی پی ام از زمان صنعتی شدن، افزایش دمای زمین، تغییر الگوی بارش و افزایش شدت پدیده‌هایی چون خشکسالی، سیل، طوفان و ... مواردی هستند که به صورت جدی تولید محصولات کشاورزی را تهدید می‌کنند.
بر اساس برخی گزارش‌ها تا سال 2050 نرخ رشد ذرت، برنج و گندم به ترتیب 12، 23 و 13 درصد کاهش خواهد یافت و قیمت این محصولات به ترتیب 90، 89 و 75 درصد نسبت به حال افزایش پیدا خواهد کرد. از طرفی تنوع گیاهی در انتهای سال 2030 نسبت به سال 2000 در اثر تغییر اقلیم به میزان 10درصد کاهش خواهد یافت.
پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهند که تا سال 2050 جمعیت جهان مرز 9 میلیارد نفر را رد خواهد کرد که عمده این افزایش مربوط به کشورهای در حال توسعه واقع در جنوب آسیا و زیر صحرای آفریقا است.
بر اساس آخرین گزارش ها جمعیت فقرای جهان نزدیک به 900 میلیون نفر هست که بخش عمده آن را کشاورزان معیشتی تشکیل می‌دهند؛ بخشی که خود مسوول تامین دو سوم تولیدات کشاورزی جهان است. بخش کشاورزی اگر بخواهد نیاز غذایی جمعیت رو به رشد را تامین کند و زمینه رشد اقتصادی و کاهش فقر را فراهم کند، ملزم به افزایش 60 درصدی تولیدات خود تا سال 2050 هست.
فائو برای مقابله با بحث تغییر اقلیم پیشنهاد کشاورزی هوشمند منطبق بر تغییر اقلیم را پیشنهاد کرده است که سه هدف اصلی دارد و شامل افزایش بهره‌وری و درآمد کشاورزی، تطبیق و ایجاد مقاومت در برابر تغییرات اقلیم و کاهش گازهای گلخانه‌ای است. کشاورزی هوشمند منطبق بر تغییر اقلیم، رویکردی با هدف انجام اقدامات مورد نیاز برای تبدیل و تغییر سیستم‌های کشاورزی با توجه به تغییرات آب و هوایی است. سازگاری با این تغییرات در مدیریت تولید غذا، به‌ویژه در زمان کاشت، نوع کشت و آبیاری، پتانسیل افزایش محصول را تا ۱۵ درصد در پی خواهد داشت.
کشاورزی بهره‌ورتر و پایاتر با کشاورزی اقلیم-هوشمند
هادی ویسی، دکتری ترویج و آموزش کشاورزی پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی تهران در این خصوص گفت: افزایش تغییرات اقلیمی، تهدیدی جدی در بعد دسترسی مردم به مواد غذایی، هم برای جوامع روستایی و هم برای جوامع شهری محسوب می‌شود. با کاهش بهره‌وری زمین‌های زراعی و متعاقبا کاهش درآمد، روابط بازار دچار اختلال شده و کشاورزان خرده‌پا، حاشیه نشین‌ها و اقلیت‌های نژادی با آسیب‌پذیری بیشتری مواجه می‌شوند.
وی افزود: با ادامه روند تاثیرات منفی حاصل از تغییر اقلیم، انگیزه سرمایه‌گذاران کاهش یافته، ریسک پذیری بهره برداران مزارع تحلیل رفته و کشاورزان مجبور خواهند شد که برای حفظ تولید فشار بیشتری بر منابع وارد کرده، نهاده‌های برون مزرعه‌ای را افزایش داده و بی ثباتی را تشدید کنند. این فعالیت‌ها به نوبه خود باعث افزایش ناپایداری‌های اقلیمی شده و از طرفی موجب رشد نرخ تولید و انتشار گازهای گلخانه‌ای می‌شود. بدیهی است که در صورت عدم تغییر بینش در مورد کشاورزی رایج و ابعاد اقتصادی و اجتماعی وابسته به آن، سیستم‌های تولیدی قادر به تامین امنیت غذایی و مبارزه با تغییر اقلیم نخواهند بود.
وی اظهار کرد: افزایش امنیت غذایی در مشارکت با تخفیف خطرات تغییر اقلیم، حفظ منابع طبیعی و خدمات حیاتی اکوسیستم‌ها نیازمند انتقال به سیستمی از تولید کشاورزی است که دارای بهره‌وری بالاتر، کارایی بیشتر به ازای مصرف هر واحد نهاده، تغییرات کمتر و ثبات بیشتر در خروجی، انعطاف پذیری بالاتر به تغییرات بلند مدت و پایدار در برابر خطرات و تلاطمات باشد.
ویسی بیان کرد: کشاورزی بهره‌ورتر و پایاتر به دنبال اعمال تغییراتی در استفاده از زمین، آب، مواد مغذی، خاک و منابع ژنتیکی بوده تا بتواند بهره وری از این منابع را ارتقاِء بخشد. بدیهی است که نیل به این مهم مستلزم اعمال تغییرات چشمگیر در سیاست‌ها و مکانیسم‌های ملی و محلی خواهد بود. در این راستا، کشاورزی هوشمند به اقلیم، به عنوان رویکردی جامع‌نگر از طریق تلفیق طرح‌ها و استراتژی‌های مربوط به تغییرات اقلیم و کشاورزی پایدار، در جهت حفظ منابع طبیعی و بهبود منافع پایدار بشری گام برداشته و ترویج می‌شود.
وی ادامه داد: کشاورزی هوشمند به اقلیم از طریق تزریق دانش تغییر اقلیم به بدنه استراتژی‌های اجرایی کشاورزی پایدار از روبرو شدن با خروجی باخت-باخت ممانعت و راهکارهای مبادله کردن و اشتراک مساعی بین امنیت غذایی، سازگاری و کاهش خطرات تغییر اقلیم را به عنوان مبنایی برای سازماندهی و تغییر سیاست‌گذاری‌ها از سطح مزرعه تا سطح جهانی در پاسخ به تغییرات اقلیمی شناسایی می‌کند.
به گفته وی، کشاورزی هوشمند به اقلیم با تلفیق گیاه، دام، جنگل زراعی، بهبود مدیریت آفات و بیماری‌ها، آب و مواد مغذی، مدیریت چشم‌انداز، مدیریت علفزار و جنگل، روش‌هایی از جمله شخم کاهش یافته، استفاده از واریته‌ها و نژادهای متنوع، تلفیق درختان درون سیستم‌های زراعی، احیای زمین‌های تنزل یافته، بهبود کارایی مصرف آب و نیتروژن، مدیریت کود شامل استفاده از تجزیه‌کنندگان بی‌هوازی و ... می‌کوشد تا تنوع زیستی، کارایی، خودبسندگی، خودتنظیمی و خوداتکایی را به سیستم‌های زراعی القا کرده و از این طریق میزان انعطاف پذیری را ارتقا و خطر ناامنی غذایی را کاهش دهد.
ضرورت آگاهی کشاورزان نسبت به تغییرات اقلیمی
همچنین می‌توان با آگاهی‌بخشی به کشاورزان نسبت به تغییرات اقلیمی و اطلاع‌رسانی درباره تغییرات آب و هوایی که به‌سرعت رخ خواهند داد آنها را توانمند‌ترکرد تا محصولات مقاوم‌تری در برابر این تغییرات کشت کنند.
امید رستمیان مقدم، کنشگرمحیط زیست نیز پیشتر در یادداشتی نوشت: هشیاری اقلیمی به ما می‌گوید که تغییرات اقلیمی پیامدهای مختلفی از جمله افزایش موج‌های گرمایی شدید و توفان‌های ویرانگر دارند. با افزایش گازهای گلخانه‌ای در اتمسفر، جهان ما گرم‌تر می‌شود، تبخیر بیشتری در اقیانوس‌ها، دریاچه‌ها، رودخانه‌ها و حتی ازناحیه گیاهان صورت می‌گیرد. به ازای هر ۱ درجه فارنهایت افزایش دما، میزان اشباع جو از بخار آب در حدود ۴ درصد افزایش می‌یابد. این بدان معنی‌‌ست که آب بیشتری برای رسیدن به بارش آماده شده است و می‌تواند موجب باران‌های سنگین‌تر شود اما از طرف دیگر موج‌های گرمایی در زمستان و بسیار شدیدتر از آن را در تابستان خواهیم داشت. با مهار و هدایت سیلاب‌ها نظیر آنچه در این روزها شاهدش هستیم می‌توان ذخیره‌ای از آب را برای روزهایی فراهم کرد که موج‌های گرمایی شدید و کاهش بارندگی خواهیم داشت. با تکیه بر دانش بومی گذشته مانند آنچه در آب‌انبارهای قدیمی داشتیم و مشارکت بومی دربسیاری از مناطق می‌توان این هدف را تحقق بخشید. بدین ترتیب علاوه بر فراهم کردن منابع آبی از سیلاب‌هایی که هدر می‌روند باعث افزایش اشتغال در جوامع محلی خواهیم شد.
همچنین می‌توان با آگاهی‌بخشی به کشاورزان نسبت به تغییرات اقلیمی و اطلاع‌رسانی درباره تغییرات آب و هوایی که به‌سرعت رخ خواهند داد آنها را توانمند‌ترکرد تا محصولات مقاوم‌تری دربرابر این تغییرات کشت کنند. سازمان‌های بین‌المللی نظیر CCAFS کشاورزی هوشمند اقلیمی را به صورت اقداماتی نظیر آنچه گفته شد در زمینه جنگلداری و کشاورزی برای کاهش تغییرات، سازگاری و انعطاف پذیری اقلیمی در هند، آفریقا و آمریکای جنوبی پیگیری و عملیاتی می‌کنند
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار