ترومبوز، بارداری و زایمان

شفا آنلاین>سلامت>مجله ووگ گفتگویی را با سرنا ویلیامز منتشر کرده که خواندنی است. ویلیامز، قهرمان تنیس جهان در این گفتگو اشاره ای به زایمان خود در سپتامبر گذشته داشت و این که روند زایمان آن گونه که پیش بینی می شد، طی نشد.

به گزارش شفا آنلاین:مجله ووگ در شماره اخیر خود گفتگویی را با سرنا ویلیامز منتشر کرده که خواندنی است. ویلیامز، قهرمان تنیس جهان در این گفتگو اشاره ای به زایمان خود در سپتامبر گذشته داشت و این که روند زایمان آن گونه که پیش بینی می شد، طی نشد. سرنا به دلیل کاهش ضربان قلب جنین تحت سزارین اورژانسی قرار گرفت و فردای روز زایمان به دلیل بروز مشکلاتی در تنفس معاینه شد. به دنبال سرفه های شدید بخیه های او پاره و خون داخل شکم لخته شده بود. همین مسئله باعث آمبولی ریوی <Pulmonary embolism>در این ورزشکار حرفه ای شد.

اما خوشبختانه بعد از 6 هفته درمان، این مادر ورزشکار توانست مجددا در مجامع حضور پیدا کند. به طور معمول خون در بدن یک انسان سالم لخته نمی شود و در جریان است، اما برخی عوامل می تواند احتمال بروز این مشکل را افزایش دهد، از جمله این عوامل می توان به افزایش سن و رسوب چربی در عروق خونی، چاقی و اضافه وزن، بارداری، مصرف سیگار و دخانیات و دیگر مواد اعتیاد آور، دیابت، لوپوس، سرطان، برخی بیماری های ژنتیکی، چندقلوزایی، بستری شدن های طولانی مدت در بیمارستان و بی تحرکی طولانی مدت، انواع عفونت ها، واریس و ... اشاره کرد. با دکتر مریم کاشانیان متخصص زنان و زایمان در رابطه با این موضوع گفتگو کرده ایم.

ترومبوز بارداری و زایمان

آیا احتمال ترومبوز در بارداری و پس از زایمان بیشتر است؟

- یکی از عواملی که احتمال بروز ترومبوز را افزایش می دهد، بارداری است در دوران بارداری است. در دوران بارداری تغییراتی در فیزیولوژی بدن مادر و جریان خونش ایجاد می شود که احتمال لخته شدن خون را بالا می برد. به عنوان مثال فشار رحم روی اندام های تحتانی خود مستعد کننده بروز لخته در این اندام ها و لگن است. ترشح برخی هورمون ها نیز در این دوره عوامل انعقادی خون را بالا می برد. با کاهش فشار جریان خون در این دوره و کند شدن آن احتمال لخته شدن خون بالا می رود. حال اگر عوامل دیگری که در بروز ترومبوز نقش دارند نیز با بارداری همزمان شوند، احتمال خطر افزایش می یابد. فرض کنید خانمی با اضافه وزن بالا باردار شود یا خانمی که اعتیاد دارد یا سیگار می کنند، باردار شود.

زایمان های پشت هم، چندقلوزایی، سابقه بیماری های کلیوی و قلبی یا ابتلا به فشار خون بالا و مسمومیت بارداری، دیابت و لوپوس و واریس همگی در دوران بارداری خطر ابتلا به ترومبوز را افزایش می دهد. همچنین استراحت های طولانی در این دوران منی تواند مشکل ساز شود. فرض کنید خانمی باردار است و استخوان رانش شکسته و باید ماه ها بی حرکت بماند. مسلم است که در این شرایط اوضاع وخیم تر می شود. ابتلا به عفونت های مجاری ادراری، عفونت ریه یا عفونت های رحم بعد از سزارین هم همین طور است. حتی استفراغ های شدید در 3 ماهه اول بارداری می تواند سبب کاهش آب بدن و تغلیظ خون و افزایش احتمال بروز لخته در خون شود.

بعد از زایمان چطور؟

- سزارین و زایمان با دستگاه خود احتمال ترومبوز را بالا می برند. بروز لخته خون در خانم هایی که دردهای بالای 24 ساعت را برای زایمان تجربه می کنند. بعد از زایمان خونریزی زیادی دارند، جنین شان مرده متولد می شود یا زایمان پیش از موقع را تجربه می کنند نیز بیشتر است. البته تمام این موارد را باید به مواردی که از قبل به آن اشاره شد، اضافه کنید؛ یعنی خانمی که با فشار خون بالا و مسمومیت بارداری زایمان می کند یا سیگار می کشد و ... بیشتر در معرض خطر است.

می توان برای پیشگیری کاری کرد؟

- بهترین کار این است که خانم ها قبل از اقدام به بارداری برای چند ماه زیر نظر متخصص باشند. اگر خانمی اضافه وزن بالا دارد باید قبل از باردار شدن خود را به وزن طبیعی برساند. خانم ها تا جای ممکن باید در سن مناسب باردار شوند و بارداری را به سنین بالا موکول نکنند.

اگر خانمی به بیماری خاصی مثل دیابت، لوپوس و ... مبتلاست باید زیر نظر باشد تا بیماری کنترل شود. در صورتی که خانمی اعتیاد دارد یا سیگار می کشد باید آن را ترک کند. اگر خانمی به کمک روش های کمک بارداری قرار است باردار شود، باید از نظر ترومبوز بررسی شود و اگر واریس دارد از مشورت پزشک استفاده کند. خانم ها در دوران بارداری باید مراقب اضافه وزن بالا باشد و دیابت بارداری، فشار خون بالا و مسمومیت آنها باید کنترل شود. مصرف مایعات فراوان در دوران بارداری و ورزش و در صورت لزوم مصرف داروهای ضد انعقاد خون لازم است.

در شرایطی که ترومبوز در طول زایمان یا پس از آن رخ دهد چکار می توان کرد؟

- تا جای ممکن باید تلاش کرد خانم ها زایمان طولانی نداشته باشند. سزارین تنها باید در شرایط الزامی انجام شود. اگر لازم است باید برای خانم داروی ضد انعقاد خوراکی یا تزریقی تجویز کرد. به عبارتی برای پیشگیری از بروز این نوع مشکلات، خانم ها باید هم در دوران قبل از بارداری، هم بارداری و هم اواخر بارداری و زایمان و بعد از هر بار بستری شدن تحت نظر متخصص باشند. در این شرایط از نظر مراحل خطر ارزیابی می شوند. برحسب امتیازی که خانم در ارزیابی می آورد، شاید لازم باشد ابتدای بارداری یا در هفته 28 بارداری یا بعد از زایمان داروهای ضد انعقادی مصرف کند. کارکنان درمانی نیز باید مراقب این مسائل باشند و توضیحات لازم را به خانم ها بدهند.

آیا ارتباطی بین ترومبوز و آمبولی ریه در بارداری وجود دارد؟

- گاهی ترومبوز ایجاد شده در بدن در جریان خون حرکت می کند و لخته خون را به ریه می رساند و با مسدود کردن عروق آن سبب از کار افتادن ریه می شود که بسیار جدی و خطرناک است و خطر مرگ را به دنبال دارد.

این اتفاق چقدر شایع است؟

- ترومبوز، اتفاقی نسبتا شایع است، اما معمولا زود تشخیص داده می شود و خانم ها درمان می شوند و معمولا به آمبولی نمی رسد، اما لازم است آن را جدی بگیرید.هفته نامه سلامت