آنچه باید در مورد بیماری‌های عفونی بدانیم

شفا آنلاین:در تمام جهان، بیماری‌های عفونی <infectious diseases>در مقایسه با دیگر بیماری‌ها، شیوع بیشتری دارند و به همین نسبت کشنده‌ترند. عوامل بسیاری از جمله تغییر و تحولاتی که بدست انسان در محیط زیست شکل می‌گیرند و تغییرات آب و هوایی که نتیجه تغییرات محیطی است، تغییرات در ارتباط میان انسان‌ها و حیوانات به علت تبدیل حیوانات به عنوان منبع اصلی غذایی بشر و دیگر کاربردها، مهاجرت و جابجایی جمعیت که با درگیری‌های مسلحانه و نیز قحطی و گرسنگی رابطه‌ای مستقیم دارد،... همگی در بروز این بیماریها دخیل هستند.

به گزارش شفا آنلاین: هویت یک بیماری عفونی را عوامل عفونت‌زای آن که ممکن است ویروس، باکتری یا انگل باشد، منبع آن که ممکن است انسانی، حیوانی یا محیطی باشد و شکل و نوع انتقال آن به انسان مشخص می‌کند. این انتقال انواع گوناگونی دارد که عبارت است از:
1. انتقال مستقیم یا غیرمستقیم بین انسان‌ها.
2. انتقال در طول دوره درمان و مراقبت.
3. انتقال از طریق آب و حیوانات.
4. انتقال از طریق تماس مستقیم یا غیرمستقیم با یک حیوان.
5. انتقال از طریق یک جانور بی‌مهره که حکم ناقل بیماری را دارد و منظور یا حشراتی هستند که پرواز می‌کنند (البته به غیر از کَنه و کَک) یا نرم‌تنان آب‌زی که به ندرت در این انتقال دخیلند.
به نظر می‌رسد که امروزه شکل انتقال عفونت به بدن انسان، یکی از مهمترین عوامل تعیین‌کننده در تغییر و تحولات علم اپیدمیولوژی یا همگیرشناسی بیماری‌های عفونی محسوب می‌شود. آن دسته از بیماری‌های عفونی که عامل عفونت به طور صد در صد از انسان ناشی می‌شود، اغلب اوقات آنتروپوزها نامیده می‌شوند. بیماری سل انسانی، مننژیت که عامل آن نوعی باکتری بنام مننگوکوک است، عفونت‌هایی که از استرپتوکوک A ناشی می‌شوند، بیماری سرخک، سرخجه، اوریون، آنفولانزای نوع B و... از این دسته هستند.. بیماری‌های عفونی که به یک عامل میکروبی که از حیوانات به انسان و بالعکس منتقل می‌شود، مرتبط هستند، مدت‌ها آنتروپوزونوز (anthropozoonoses) نامیده می‌شدند و منظور آن دسته از بیماری‌های عفونیست که از حیوانات مهره‌دار به انسان منتقل می‌شود؛ اما امروزه بهتر است که آنها را زئونوز (zoonoses) بنامیم چراکه انسان نیز در میان حیوانات دیگر، می‌تواند یک حیوان تلقی شود. از میان این قبیل بیماری‌های عفونی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
1. طاعون
2. تب مالت یا بروسلوز، نوعی بیماری عفونی ناشی از باسیل‌ها که از حیوانات خانگی و اهلی منتقل‌می‌شود.
3. تب خرگوشی یا تولارمی، نوعی بیماری عفونی ناشی از باسیل‌ها که از حیوانات وحشی به انسان منتقل می‌شود.
4. عفونت روده‌ای سالمونلوز که بوسیله میکروبی بنام سالمونلا بوجود می‌آید.
5. آنفولانزای نوع A
6. بیماری هاری
7. تب زرد
8. تب ابولا
9. سندروم حاد تنفسی که از ویروس کورونا یا بیماری سارس (SRAS) ناشی می‌شود.
بیماری‌های عفونی که عامل بیماری‌زای آنها، بین انسان‌ها و به شکل مستقیم و بدون واسطه منتقل می‌شود، به طورکلی تنها یک منبع میکروارگانیسم دارد و آن هم بدن انسان است. منظور از میکروارگانیسم، هر موجود زنده‌ای است که با چشم غیر مسلح قابل مشاهده نباشد و تنها قادر باشیم زیر میکروسکوپ آن را ببینیم. میکروارگانیسم‌ها شامل باکتری‌ها، آغازیان و بعضی از قارچ‌ها مانند مخمرها هستند. اپیدمیولوژی میکروارگانیسم‌ها، عملا چیز غیر منتظره‌ای ندارد مگر آنکه جهشی رخ دهد. عفونت‌های باکتریایی که مطلقا انسانی هستند و با واکسیناسیون رابطه مستقیم دارند (یعنی واکسیناسیون، مصونیت در برابر بیماری‌ها ایجادمی‌کند)، عبارتند از: دیفتری، سیاه‌سرفه، تب حصبه، مننژیت با عامل باکتریایی مننگوکوک، ذات‌الریه و مننژیتی که عامل باکتریایی پنوموکوک دارد (شایع‌ترین باکتری مولد ذات‌الریه)، همچنین مننژیت با عامل باکتریایی هموفیلوس نوع B. بیماری سل و کزاز از این قاعده مستثنی هستند: واکسن سل (BCG) در حقیقت مصونیت حقیقی ایجاد نمی‌کند و تاثیر ضعیفی بر سل ریوی دارد؛ کزاز نیز یک بیماری مطلقا انسانی نیست یعنی فقط خاص انسان‌ها نیست چون باکتری آن در قسمت پایینی روده انسان و حتی حیوانات دیگر یافت می‌شود و هاگ بیماری این قابلیت را دارد که تا سال‌های متمادی داخل خاک زنده بماند. باید بگوییم که درسال جدید، در حیطه این قسم از بیماری‌ها نباید انتظار تغییرات شگرفی را در رواجشان داشته باشیم.
در اینجا خاطر نشان می‌کنیم که امروزه اپیدمیولوژی بیماری سل به اپیدمیولوژی بیماری ایدز به شدت مرتبط است. در حقیقت بیماری سل جزو عفونت‌های بیشماری است که اصطلاحا عفونت‌های فرصت‌طلب خوانده می‌شود و معمولا در حین ابتلا به ویروس اچ‌آی‌وی، ناگهان سر می‌رسند و فرد را مبتلا می‌سازند.
بیماری‌های عفونی-باکتریایی بسیار متنوعند، بعضی از آنها مختص انسان هستند و بعضی دیگر نه، حتی بعضی از این بیماری‌ها با واکسیناسیون برطرف می‌شوند که از ـن جمله می‌توان به عفونت‌های استافیلوکوکی مثل دُمل و کورک، سیاه‌زخم و انواع آبسه‌ها، عفونت‌های استرپتوکوکی مثل آنژین استرپتوکوکی، زردزخم، سلولیت حاد صورت، مخملک، تب پس از زایمان، سلولیت نکروزانت که از بیماری‌های التهابی روده است، عفونت‌های استرپتوکوکی نوع B که مربوط به نوزادان است، عفونت‌های کوباسیل مثل عفونت ادرار، اسهال باکتریایی، عفونت یا مسمومیت خون اشاره کرد. به لحاظ اپیدمیولوژی، این عفونت‌ها بسیار تک‌گیر هستند تا همه‌گیر (البته بجز سلولیت نکروزانت)؛ این اپیدمیولوژی متناسب با بکارگیری و اِعمال روش‌های پیشگیری بیماری‌های عفونی، گسترش می‌یابد (مثل حفظ بهداشت دست‌ها)، البته تجویز آنتی‌بیوتیک‌ها و مقاومت در برابر آنها نیز در این گسترش بی‌تاثیر نیستند.
دقیقا همانند بیماری‌های که در قسمت قبل مرور کردیم، در خصوص بیماری‌های بالا نیز نباید در سال پیش رو، انتظار تغییراتی در کثرت و شیوع آنها داشته باشیم، البته بجز بعضی از عفونت‌ها که منشا کولی‌باسیل دارند و از پرندگان ناشی می‌شوند و در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها نیز بسیار مقاوم هستند. این مقاومت با تولید آنزیم کارباپنماز که آنتی‌بیوتیک‌ها را غیرفعال می‌کند، حاصل می‌شود. امروزه مجموعه‌ای از آنتی‌بیوتیک‌ها کشف شده‌اند که تقریبا در مداوای تمام عفونت‌ها موثرند.
در حال حاضر و در سراسر جهان، صحبت از باکتری‌هایی است که در برابر آنتی‌بیوتیک‌ها مقاوم‌اند، اما کشور فرانسه از این حیث مستثناست و در حقیقت در موقعیت بحرانی قرار ندارد و اگر احیانا مقاوم‌ترین انواع باکتری‌ها نیز در این کشور دیده‌شود، معمولا از یک کشور خارجی در جنوب یا شرق، وارد شده‌است.
بیماری‌های عفونی-ویروسی که خاص انسان‌ها هستند و با واکسیناسیون پیشگیری می‌شوند، کاملا شناخته شده‌اند. از آنجا که واکسیناسیون راه اصلی پیشگیری از آن‌هاست، شیوه طرح اجرای واکسیناسیون برای پیشگیری از شیوع این بیماری‌ها و شرایط زندگی و مهاجرت در گسترش و شیوع بیماریها بی‌تاثیر نیستند. بیماری‌هایی که در این گروه طبقه‌بندی می‌شوند، عبارتند از: سرخک، سرخجه، اریون، آنفولانزای نوع B، فلج اطفال، هپاتیت نوع A و B، آبله‌مرغان و زونا. در خصوص این بیماری‌ها نیز باید بگوییم: از آنجا که روند کلی سیر بیماری حالتی نزولی دارد و به عبارت دیگر روند ابتلا به بیماری در حال کاهش است، نباید انتظار تغییر و تحولات مهمی را در سال 2017 داشته باشیم.سپید
atlantico.fr

استاد بیماری‌های عفونی بیمارستان دانشگاهی استرا سبورگ