با
جستجویی در لغت نامه های فارسی معنی مشخص و دقیقی برای واژه عربی "ذی نفع"
نمی توان یافت. شاید بهترین واژه معادل فارسی آن "سود بر" است و معادل
انگلیسی آن کلمه Beneficiary باشد.
در
حالی که در اصطلاحات رایج بویژه در زبان مدیریت ما از این واژه و از واژه
انگلیسی Stakeholder استفاده می کنیم که معنی آن کاملا متفاوت از معنی "ذی
نفع" خواهد بود و شاید کلمه "ذی ربط" به معنی Stakeholder نزدیک تر باشد.
با توجه به اینکه بحث در مورد سلامت جامعه است شاید استفاده از واژه "ذی
ربط" بهتر باشد. در معنی واژه Stakeholder دو واژه "تاثیر پذیری" و "تاثیر
گذاری" مشاهده می شود که با واژه ذی ربط (وجود یک نوع ارتباط بین موضوع
مورد بحث با افراد یا گروه ها) هماهنگی بیشتری دارد .
این
مقدمه به جهت این بیان شد که در "کمیته کارشناسی ارتقا نظام آزمایشگاهی"
که به دستور مقام محترم وزارت بهداشت در حال تشکیل است دعوت از همه گروه
های تاثیر گذار و تاثیر پذیر و شنیدن سخنان آن ها در تصمیم گیری مسئولان
مربوط کمک شایان توجهی می نماید. همانطور که از نام کمیته هم مشخص است به
نظر می رسد متولیان امر در وزارت متبوع به این نتیجه رسیده اند که نظام
آزمایشگاهی کشور نیازمند بهبود و ارتقاء است و این امر بدون شناخت دقیق از
شرایط موجود و بررسی نقاط قابل بهبود میسر نخواهد بود.
با توجه به نامه مقام محترم وزارت و دقت در ترکیب اعضا به نظر می رسد که
ممکن است نقاط قابل بهبود هم در زمینه آموزش و هم در قانون گذاری و اجرا
قابل دست یافتن باشد . نقش انجمن های علمی علوم آزمایشگاهی در این مقوله
بسیار چشمگیر خواهد بود چرا که آسیب شناسی امر آموزش توسط این انجمن ها
قابل انجام می باشد. مقایسه وضعیت آموزش علوم آزمایشگاهی در تمام مقاطع به
ویژه آموزش و تامین مسئول فنی با الگوهای موجود در سایر کشور ها یکی از
راهکارهای دستیابی به یک نظام آزمایشگاهی مقبول است اگر چه نیازمند سازگاری
با شرایط کشور و بومی سازی است.
همچنین
توجه به الزامات و مسئولیت های تصریح شده در قوانین ملی و استانداردهای
مدیریت کیفیت جهت مسئول فنی یکی دیگر از راهکارهایی است که می تواند منجر
به ارتقاء نظام آزمایشگاهی کشور شود . با توجه به این دیدگاه گروه های دعوت
شده به این کمیته قبل از پرداختن به پیشنهادات و سلایق صنفی خود (در
راستای ذی نفعی) ابتدا باید بتوانند نظام آزمایشگاهی موجود را آسیب شناسی
کرده و بر اساس نقاط ضعف و قوت آن نسبت به ارائه راهکار اقدام نمایند.
مسلما در راهکارهای ارائه شده باید اصل ذی ربطی از اصل ذی نفعی پر رنگ تر
باشد و بدین جهت در اولین مرحله باید ذی ربط های این موضوع شناسایی شوند و
نیازهای آن ها مورد بررسی دقیق تری قرار گیرد .امیدواریم این اقدام شایسته
با نتیجه ای شایسته تر باعث ارتقا نظام آزمایشگاهی کشور شود .سپید
سید مهدی بوترابی
رییس انجمن دکترای علوم آزمایشگاهی تشخیص طبی ایران
