جمعه 30 تیر 1396 را فراموش نکنید. همه با هم در انتخابات هفتمین دوره هیات مدیره نظام پزشکی تهران و 198 شهرستان در سراسر ایران شرکت کنیم.
شفا آنلاین:ایرج فاضل، مصطفی معین و محمدرضا ظفرقندی از جایگاه، شان و کرامت جامعه پزشکی به گزارش شفا آنلاین:جمعه 30 تیر 1396 را فراموش نکنید. همه با هم در انتخابات هفتمین دوره هیات مدیره نظام پزشکی تهران و 198 شهرستان در سراسر ایران شرکت کنیم.
به نظر شما بودن یا نبودن نظام پزشکی فعلی چه اهمیتی دارد و چه فرقی می‌کند؟ عده‌ای می‌گویند سازمان نظام پزشکی یک حوزه انتظامی دارد که عمده کارکردش در این حوزه است که خب مردم در این حوزه هم به دادسرای جرائم پزشکی مراجعه می‌کنند و هرکس، هر کاری دارد به آنجا می‌رود. پس چه لزومی دارد که این هم برقرار باشد؟ می‌خواهم از دو نفر شما که سال‌ها ریاست سازمان نظام پزشکی را برعهده داشته‌اید، بپرسم نظرتان در این مورد چیست؟
فاضل: ما در همه حوزه‌ها که یکی از آنها هم پزشکی است، در مسیر یک جامعه مدنی گام برمی‌داریم. قطعا وجود یک نظام پزشکی به هر شکلش نسبت به نبودن آن یک امتیاز است. بالاخره نظام پزشکی می‌تواند کارهای مختلف انجام دهد و اختیارات مختلفی داشته باشد. باید برای اختیارات معقول و مربوط به این نظام شمشیر زد ولی تردیدی نیست که ما نمی‌توانیم کل نظام پزشکی را به خاطر وضع موجود منتهی شده اعلام کنیم. اولا پزشکی و سلامت از هر نظر یکی از ارکان فوق‌العاده مهم و پیشرفته یک جامعه است و تردیدی نیست که تنظیم روابط پزشک و پزشک، پزشک و بیمار، پزشک و حکومت، هرکدام بی‌نهایت مهم است و این کاری است که به عهده نظام پزشکی است. به عنوان یک حلقه ارتباطی بین مردم و جامعه پزشکی و جامعه پزشکی و حکومت؛ بنابراین من تردیدی ندارم که وجود نظام پزشکی از نبودن کلی آن قطعا بهتر است. منتها باید سعی کرد به کمک جامعه پزشکی و با شرکت قوی و پرشمار جامعه پزشکی در صحنه، کسری‌ها و نقص‌های نظام پزشکی موجود را رفع کرد.
معین: نمی‌توانیم بگوییم که فرقی نمی‌کند. می‌توانیم بگوییم که حضور کمرنگی دارد و یا اثربخشی آن آنطور که باید نیست. بنابراین باید به منظور اصلاح آن آسیب‌شناسی شود که دلیل مشکل را پیدا کنیم. نفس بودن یک نهاد مدنی مهم که موقعیت اجتماعی خاصی دارد، حائز اهمیت است. پس بنابراین بودن و یا نبودن آن فرق می‌کند. نقطه ایده‌آل این سازمان این است که به عنوان یک نهاد مدنی از فرهیختگان پزشکی کشور در تمام سطوح عمومی، تخصصی، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پیراپزشکی و ... که مرجع جامعه و تاثیرگذار هستند، بتواند در نهایت انسجام و هماهنگی درونی به عنوان یک نهاد مدنی، مدیریتی خودگردان داشته باشد و بتواند مسائل داخلی را مثل نظارت بر عملکرد اعضای خود، رسیدگی به تخلفات، حمایت‌های مالی و معنوی از اعضا در ارتباط با تعیین نرخ تعرفه‌های خدمات ارائه شده و حمایت از حقوق بیماران و تامین سلامت آنها، اختیارات قانونی لازم را داشته باشد. پزشکی و رشته‌های وابسته به آن یک «حرفه» به مفهوم پروفشن هستند و این از قداست خاصی برخوردارند. به این دلیل که اعضای این حرفه آگاهانه سوگند یاد می‌کنند که در همه شرایط حقوق و منافع بیماران و سلامت جامعه را بر حقوق و منافع خود مقدم بدانند. در طب مدرن، پزشک تنها نسخه نویس نیست بلکه یک پزشک علاوه بر تجویز دارو و درمان باید آموزش دهنده نیز باشد تا بتواند رابطه خوبی با بیمار خود برقرار کند، به بیمار در جهت پیشگیری و کنترل بیماری آموزش دهد و حتی به عنوان یک وکیل مدافع و مصلح اجتماعی عمل کند به طوری که از حقوق اجتماعی و شهروندی بیماران در تمام ابعاد دفاع کند.
ظفرقندی: قبل از شروع دوست دارم درگذشت خانم مریم میرزاخانی را تسلیت بگویم. واقعا یکی از فقدان‌هایی است که به این راحتی جبران نمی‌شود و جامعه علمی کشور واقعا از این بابت متاسف است. در مورد این بحث که بودن یا نبودن این سازمان چه تاثیری دارد، برای کسانی که با ساختار و قانون نظام پزشکی آشنا باشند، می‌دانند که نظام پزشکی می‌تواند یک موجود فعال زنده و رشید باشد و می‌تواند یک موجود خاموش غیرفعال باشد. این برمی‌گردد به اینکه چه فعالیتی در این سازمان انجام شود که هم بر اساس قانون و هم شخصیت حقیقی سازمان باشد. نظام پزشکی یک شخصیت حقیقی دارد و یک شخصیت حقوقی دارد. شخصت حقوقی‌اش در قانون نظام پزشکی‌اش مستتر است. شخصیت حقیقی‌اش به افرادی که آنجا را اداره می‌کنند، برمی‌گردد. شان افراد، شخصیت افراد، پرستیژ و اقتدار افراد بسیار تعیین‌کننده است.
این اقتدار از کجا می‌آید؟ طبعاً بخش قابل ملاحظه ای از میزان رای اخذ شده در صندوق‌ها به دست خواهد آمد.
ظفرقندی: بله. یکی از دو جنبه اقتدار پشتوانه افرادی است که برای نظام پزشکی رای می‌دهند. قطعا نظام پزشکی‌ای که مثل دوره قبل در آن حدود ۱۲ درصد مشارکت بوده است، نمی‌تواند از پشتوانه خوب و اقتدار قوی برای معادلات و تعاملات برخوردار باشد اما اگر حضور بیشتر باشد قطعا تاثیرگذارتر است. دوم به شخصیت و وزانت افرادی که در نظام پزشکی در مسئولیت‌های مختلف قرار می‌گیرند؛ مسئولیت رئیس کلی، مسئولیت رئیس شورای عالی و این قبیل مسئولیت‌ها حتی در شهرستان‌ها.
به چه چیزی برمی‌گردد؟ به خاستگاه علمی‌شان؟ به خاستگاه سیاسی‌شان؟ به خاستگاه صنفی‌شان؟ به خاستگاه اجتماعی‌شان؟ به کدام‌یک از این‌ها برمی‌گردد؟
ظفرقندی: به همه این‌ها؛ یعنی خاستگاه صنفی، خاستگاه علمی، خاستگاه سیاسی- اجتماعی مجموعا یک شخصیت را تشکیل می‌دهد. آن شخصیت در طول زمان شکل گرفته و بین بدنه جامعه پزشکی محبوبیت و مقبولیت پیداکرده است.
ما فقط دنبال محبوبیت و مقبولیت در جامعه پزشکی هستیم یا این باید در قالب مقبولیت عمومی به‌خصوص بین رجال سیاسی کشور هم وجود داشته باشد؟
ظفرقندی: یک نفر که در حوزه فرهیخته و علمی و فرهنگی پزشکی مقبولیت برجسته‌ای در سطح اول کشور دارد، قطعا بین مسئولین چه در قوه قضاییه، چه در قوه مقننه و چه در قوه مجریه جایگاه ویژه‌ای دارد؛ یعنی بعید است که یک شخصیت برجسته سیاسی – اجتماعی در این حوزه باشد که همه جامعه پزشکی هم به او روی آورده باشند و رای زیادی به او داده باشند، بعد آن جایگاه لازم را نداشته باشد. بعید است چنین چیزی اتفاق بیفتد. گذشته هم همین را نشان می‌دهد. هرچه این پشتوانه و اقتدار بیشتر باشد، اثرگذاری بیشتر خواهد بود. به‌طور مثال اگر شما در مسئولیت‌های نظام پزشکی افرادی را داشته باشید که می‌خواهد مثلا با یک قوه یا مسئولی تعامل کند، منتها شخصیت خیلی برجسته‌ای نباشد؛ اول شما باید این فرد را معرفی کنید تا آن فرد شناخته شود اما مسئله این است که دیگر نفر اول آن قوه وارد تعامل نمی‌شود، نفر پنجم آن قوه می‌آید. بحث بودن یا نبودن همین‌جا شروع می‌شود. من معتقدم که شخصیت حقیقی نظام پزشکی به افرادی که آنجا را اداره می‌کند، بستگی دارد و به همین دلیل هم بود که من سعی کردم در جامعه جراحان افراد شاخص حوزه پزشکی حضور پیدا کنند؛ یعنی از آقای دکتر فاضل خواهش کردم که به صحنه بیایند، ایشان اکراه داشتند. بعد دوباره خواهش و استدلال کردم تا ایشان درنهایت پذیرفتند و آمدند. جدی هم آمدند. از افرادی که فکر می‌کنم وزن و شخصیت به سازمان نظام پزشکی می‌دهند با این هدف که بتوانند نظام پزشکی موثر و دیده شدنی را تعریف کنند، خواهش کردم حضور پیدا کنند. در قانون نظام پزشکی هم خود ما در سال ۸۲ دو هدف کلی قرار دادیم. ما برای تصویب آن قانون خیلی چالش داشتیم و سختی کشیدیم. دو هدف کلی داشتیم و داریم؛ یکی حمایت از مردم، درمانشان، سلامتشان، احترام به مردم، اخلاق متقابل پزشکی و مردم اصول کار باشد. بند دیگر اهداف قانون این است که از جایگاه پزشکی حمایت کنیم. این حمایت می‌تواند حمایتی قوی باشد یا حمایتی ضعیف.
یعنی شما معتقدید همه پزشکان با هر سلیقه‌ای هر طور شده در انتخابات شرکت کنند؟
فاضل: به نظر من مردم این پیام را زود دریافت کردند که باید حتی اگر مخالف حکومت هستند، در انتخابات شرکت کنند. من آدمی را می‌شناسم که در انتخابات ریاست جمهوری اخیر شرکت کرد و رای داد و می‌گفت من فقط یک بار در جمهوری اسلامی رای داده‌ام، آن هم در ابتدا یک «نه» گفته‌ام؛ یعنی هرکسی در هر شرایطی به این نتیجه رسید که رای دادن بهتر است و با بایکوت و قهر کردن از سیستم هیچ‌چیز درست نمی‌شود. منتها جامعه پزشکی گیرنده‌هایش از مردم و کل جامعه کمی ضعیف‌تر است ولی آنها هم کم‌کم احساس خواهند کرد که باید شرکت کند تا نتیجه مطلوب به دست بیاید. با شرکت نکردن هیچ‌چیز بهتر نمی‌شود.
خیلی از جوان‌ها، دستیارها، پزشکان عمومی معتقدند که انگیزه و دلیلی برای شرکت در انتخابات نظام پزشکی ندارند. شما به این افراد چه می‌گویید؟
فاضل: به نظر من عقیده هرکسی محترم است اما استدلال منطقی‌ای ندارد. اگر قرار است چیزی بهتر شود، فقط با شرکت بهتر می‌شود. با شرکت نکردن یا همین وضعیت باقی می‌ماند یا وضعیت بدتر می‌شود. من استدلال محکمی پشت این نوع تفکر نمی‌بینم.
معین: علت این موضوع باید آسیب‌شناسی شود تا در نهایت ریشه‌ها را رفع کنیم. عملکردی که غیر قابل دفاع باشد، سازمانی که پاسخگویی لازم را نداشته باشد، آنطور که باید شان و منزلت و جایگاهش به رسمیت شناخته نشده باشد و نتواند تعاملی با دستگاه‌های دیگر داشته باشد، طبیعی است که مقبولیتی نخواهد داشت . آسیب‌های این چنین وضعی به گروه‌هایی وارد می‌شود که آسیب‌پذیرتر هستند که در راس آنها دانشجوها و به خصوص دستیاران و کارورزان پزشکی هستند. این گروه ها علاوه بر اینکه مسئولیت بزرگی بر عهده دارند، با محدودیت های مادی و اجتماعی نیز روبرو هستند که طبیعی‌ست بی انگیزه شوند. باید تلاش کرد که این وضعیت را تغییر داد. این واقعیت تلخی است ولی اگر بخواهیم می‌توانیم چشم‌انداز مطلوبی را در انتظار باشیم.
اما شما فکر می‌کنید حضور و شرکت در انتخابات نظام پزشکی یک فرصت است؟
فاضل: یک فرصت که بیشتر یک وظیفه میدانم. این خواست خود ما نبوده که شرکت کنیم، آن‌قدر اصرار کردند که من خجالت کشیدم که نه بگویم. بالاخره اگر ته‌مانده آبرویی است، بگذارید در این راه مصرف شود. طوری نیست. صرف جامعه خودمان شود؛ اما آن‌قدر اصرار از طرف دوستان بود و برای شانه خالی نکردن از کاری که ممکن است از آدم بربیاید، من قبول کردم. بیشتر انگیزه من همین بود که عده دیگری از دوستان هم جلو بیایند و ثبت‌نام کنند که کم‌وبیش هم همینطور شد و ما یک گروه با همدیگر آمدیم که یک‌ذره این تنور را گرم کنیم ولی به‌هرحال اگر قرار است که ایده آل‌ها که همه دارند، واقعیت پیدا کند من راه دیگری جز اینکه همه شرکت کنند برایش نمی‌شناسم؛ چه در قالب رای‌دهنده چه کاندیدا و داوطلب. آن‌وقت ممکن است در سایه آن یک پیشرفت‌هایی هم اتفاق بیفتد. مسلما مسائلی که موجود است، قابل حل هستند. منتها به نظر من آن تعامل، گفتگو و روابط درست و عاقلانه و منطقی باید به وجود بیاید تا در روال آن مسائل دیگر هم حل شود. کشمکش‌ها، چشم و هم‌چشمی‌ها و قدرت به رخ کشیدن‌ها هیچ‌چیزی را حل نمی‌کند. ما خیلی کم بلدیم باهم صحبت کنیم. همه یک چیز را می‌خواهیم اما با لحن‌های مختلف و ضدونقیض.
ظفرقندی: در ادامه صحبت استاد بگویم که اینکه بعضی‌ها آن انگیزه لازم را ندارند، اگر راه‌حلی برای بهبود اوضاع دارند، ارائه دهند. همان‌طور که استاد فرمودند مثل مسائل سیاسی و اجتماعی کشور، اگر ما بگوییم در انتخابات شرکت نمی‌کنیم و راه‌حل دیگری برای بهبود شرایط داریم، آن راه‌حل را باید ارائه دهند. من فکر می‌کنم که ما هیچ‌وقت در مسیر اصلاح‌طلبی و تدریجی نمی‌توانیم نگاه ایده‌آلیستی داشته باشیم. نگاه ما باید نگاه بهبود شرایط باشد. اگر این نگاه را داشته باشیم، همان‌طور که استاد فرمودند شاهد این خواهیم بود که کسی که سی سال رای نداده است، می‌گوید که اشتباه کرده و این بار رای می‌دهد. من خودم شخصا به‌طور مکرر از آقای دکتر خواهش کردم با همین استدلال که اگر شان و احترامی باید برای جامعه پزشکان صرف شود، همین‌جاست. حتی عده‌ای یک مقدار نگران بودند که شاید صلاح نباشد که دکتر بیایند.
بالاخره یک عده معتقدند که آبروی دکتر فاضل، فقط آبروی خودشان نیست؛ حیثیت جامعه پزشکی است.
ظفرقندی: بله. همینطور است. حرف بر این بود که شخصیت و قد سازمان نظام پزشکی را بلندتر از قبل کنیم. من شاهدم که آقای دکتر فاضل از همه افرادی که می‌توانند شخصیت جامعه پزشکی را قدرت بدهند، خواستند که بیایند؛ یعنی هدف بر این است که نظام پزشکی شان و جایگاهی پیدا کند که بتواند شان و جایگاه جامعه پزشکی را حفظ کند.
الآن می‌توانیم بگوییم که در این انتخابات بخش قابل‌توجهی از سرمایه حیثیتی جامعه پزشکی خودش را در معرض انتخاب قرار داده است؟ الآن برخی از بزرگان جامعه پزشکی کاندیدا شده‌اند و این هزینه دارد. در این معرض انتخاب قرار گرفتن، افراد ارزیابی می‌شوند. شاید آدم‌هایی کارشان را انجام می‌دانند بدون اینکه ارزیابی و قضاوت عمومی شوند ولی وقتی کسی خودش را در معرض انتخاب قرار می‌دهد ناخواسته در موردش قضاوتش می‌شود. آیا می‌توانیم بگوییم در انتخابات این دوره پیشکسوتان جامعه پزشکی و جوانان همه باهم آمده‌اند که شاید سازمانی را به روزهای اقتدار و قدرتش بازگردانند؟
فاضل: یک پیش‌فرض در صحبت‌های شما هست، آن‌هم اینکه انتخاب نشدن یک نکته منفی است اما من این را هرگز چنین نمی‌بینم. اصلاً! اصلاً! چه آدم انتخاب شود چه نشود، یک فاکتور تعیین‌کننده نیست. به نظر مهم آمدن به میدان و در معرض کار قرار گرفتن است. این هم روشن است که هم دکتر ظفرقندی قبلا در مسئولیت نظام پزشکی بوده‌اند هم من. تجربه جدیدی نیست. خودمان هم می‌دانیم این یعنی سه – چهار سال زندگی را وقف کارهایی کردن که الآن از زحمت انجامشان راحتیم. جز زحمت و جز مسئولیت و کار هیچ‌چیزی نیست حتی تجربه‌ای هم نیست که انسان بخواهد در زندگی‌شان این تجربه را کسب کند؛ بنابراین اگر که آدم انتخاب شد و جامعه پزشکی تصمیم گرفت این مسئولیت را به عهده شما بگذارد، شما آمادگی خود را برای پذیرفتنش اعلام کرده‌اید. اگر جامعه پزشکی انتخاب نکند که صد برابر شیرین‌تر. شما شانه خالی نکرده‌اید اما مسئولیت هم از شانه شما برداشته می‌شود. درهرصورت این انتخاب نشدن هیچ معنای منفی‌ای ندارد.
ظفرقندی: می‌گویند اگر هوس است، یک‌بار بس است. اگر به صحنه آمدیم و خواهش کردیم که اساتید بزرگ‌تر از ما هم به صحنه بیایند، فکر می‌کنم برای این است که یک می‌توانیم با یک قد و قواره بلندتر و رشید‌تر سازمان نظام پزشکی برای جامعه پزشکی خدمت کنیم و دو می‌توانیم روابط بهتر و محترمانه‌تری بین جامعه پزشکی و مردم برقرار کنیم. این روزها هجمه‌هایی به جامعه پزشکی وارد می‌شود که اکثرا غیرمنصفانه است. می‌شود با این‌ها تعاملی داشت و مطمئن هستم حضور جامعه پزشکی از دفعات قبل پرشورتر و بیشتر خواهد بود. دلیل این امر این است که شرایط اجتماعی بهتری را نسبت به ده سال قبل تجربه می‌کنیم. مردم دیده‌اند که وقتی به صحنه آمدند، شرایطی که در دوران قبل وجود داشت به شرایط بهتری تبدیل شد.
سازمان نظام پزشکی با همین مختصات و پیشینه با وضعیت فعلی چه نقطه ایده‌آلی دارد؟
معین: نقطه ایده‌آل این سازمان این است که به عنوان یک نهاد مدنی از فرهیختگان پزشکی کشور در تمام سطوح عمومی، تخصصی، پزشکی، دندانپزشکی، داروسازی، پیراپزشکی و ... که مرجع جامعه و تاثیرگذار هستند، بتواند در نهایت انسجام و هماهنگی درونی به عنوان یک نهاد مدنی، مدیریتی خودگردان داشته باشد و بتواند مسائل داخلی را مثل نظارت بر عملکرد اعضای خود، رسیدگی به تخلفات، حمایت‌های مالی و معنوی از اعضا در ارتباط با تعیین نرخ تعرفه‌های خدمات ارائه شده و حمایت از حقوق بیماران و تامین سلامت آنها، اختیارات قانونی لازم را داشته باشد. پزشکی و رشته‌های وابسته به آن یک "حرفه" به مفهوم پروفشن هستند و این از قداست خاصی برخوردارند. به این دلیل که اعضای این حرفه آگاهانه سوگند یاد می‌کنند که در همه شرایط حقوق و منافع بیماران و سلامت جامعه را بر حقوق و منافع خود مقدم بدانند. در طب مدرن، پزشک تنها نسخه نویس نیست بلکه یک پزشک علاوه بر تجویز دارو و درمان باید آموزش دهنده نیز باشد تا بتواند رابطه خوبی با بیمار خود برقرار کند، به بیمار در جهت پیشگیری و کنترل بیماری آموزش دهد و حتی به عنوان یک وکیل مدافع و مصلح اجتماعی عمل کند به طوری که از حقوق اجتماعی و شهروندی بیماران در تمام ابعاد دفاع کند
یعنی شما فکر می‌کنید که کم هزینه‌ترین روش احقاق حقوق حقه جامعه پزشکی همین شرکت در انتخابات است؟
ظفرقندی: نه فقط حقوق حقه جامعه پزشکی. این که هست ولی من فکر می‌کنم کم‌هزینه‌ترین راه حتی برای اینکه ما سلامت، درمان مردم، رابطه پزشک و مردم و حتی رابطه پزشک با حاکمیت را بتوانیم ارتقا دهیم، همین راه است. به همین دلیل هم است که عده‌ای نمی‌خواهند نظام پزشکی قوی شکل بگیرد. چون این واقعیتی است که از قبل هم بود.
یک نکته اینجا وجود دارد و آن‌هم این است که آیا یک سازمان در عمل می‌تواند هم حامی مردم باشد هم حامی پزشکان؟ در عمل به سمت پزشکان غش نمی‌کند؟ این سوالی است که خیلی از رسانه‌ای‌ها می‌پرسند.
ظفرقندی: من معتقدم که این دو مکمل هم هستند. من اعتقاد دارم که حمایت واقعی از صنف پزشکی یعنی حمایت از سلامت؛ یعنی اگر ما می‌گوییم به جامعه پزشکی بی‌احترامی نشود، نه فقط برای شان و منزلتی است که به‌صورت کاذب ساخته باشیم. اعتقادم این است که این جایگاه اگر شکسته شود، قطعا روابط پزشک و بیمار شکسته می‌شود و وقتی این روابط دچار تزلزل و آسیب شد، سلامت مردم قطعا دچار آسیب می‌شود.
شما که خدایی نکرده مقام قدسی برای پزشک که قائل نیستید؟
ظفرقندی: نه مقام قدسی برای هیچ‌کس قائل نیستم. شما مگر به معلمتان احترام نمی‌گذارید؟ بگذارید مثالی بزنم. شاید واضح‌تر باشد. بالاخره من ۱۵ سال معلمی کرده‌ام. اگر بگوییم که احترام معلم توسط دانش‌آموز رعایت نشود، چه کسی آسیب می‌بیند؟ یعنی دانش‌آموزی شروع به هتاکی و سرکشی سر کلاس کند، قطعا چیزی که آسیب می‌بیند درس و آموزش است. این همین بحث در اینجا هم وجود دارد. ما برای معلم هم مقام قدسی قائل نیستیم. برای هیچ‌کس به‌جز خدا، پیامبران و ائمه اطهار مقام قدسی قائل نیستیم. ولی واقعیت این است که روابط محترمانه، صحیح و مبتنی بر یک سری اصول اخلاق پزشکی بین جامعه پزشکی و مردم و بین مردم و جامعه پزشکی نیاز حوزه سلامت است.
معین: به این مفهوم که آنها را انتقادناپذیر کند، خیر. بنده از این نظر که این گروه حرمت ویژه ای دارند و جامعه به آنها اعتماد و نیاز دارد، معتقد هستم. من این حرفه را یک رسالت انسانی و اخلاقی میدانم و امروزه در سطح جهانی نیز چنین نگاهی وجود دارد.
آیا صحبت‌هایی که درباره نظام پزشکی ایده‌آل می‌کنیم با شرایط سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور ما قابلیت اجرا دارد؟
معین: در شرایط فعلی با این شرایط مطابقت ندارد، به همین دلیل باید به دنبال تغییر و اصلاح آن باشیم که از نظر من امکان‌پذیر است. این سازمان با بیش از 250 هزار تن از اعضای خود، سابقه تاریخی درخشانی داشته است، به طوری که بیش از 80 درصد از اعضای این سازمان در انتخابات شرکت می‌کردند ولی به دلیل عملکرد و یا نگاه نامناسب، این سازمان افت کرده است. اگر ما بتوانیم مشارکت حداکثری جامعه پزشکی را در انتخابات با آگاهی و با معیارهای صحیح تضمین کنیم و اقتدار لازم ایجاد شود، در یک تعامل جدی و منطقی با مجلس، سیاستگذران بهداشت و درمان، انجمن‌های علمی و دانشگاهیان می‌توان جایگاه گذشته را بدست آورد.
اینکه پزشکی از حقوق اجتماعی بیماران دفاع کند، آیا با واقعیت‌های بیرونی جامعه ما همخوانی دارد؟
معین: فرض کنیم که همخوانی کامل نداشته باشد ولی توجه داشته باشید که در حال حاضر در عصر جهانی شدن هستیم. پزشک در طب جدید و مدرن نمی‌تواند تنها در منطقه و محدوده کاری خود فکر کند بلکه باید جهانی فکر کند و بومی عمل نماید. پزشک در امر کنترل بیماری‌های مزمن و غیر واگیر که به عوامل اجتماعی تعیین کننده سلامت از جمله تغذیه، آموزش، سطح فرهنگ، اشتغال، فقر، عدالت و حتی ساختار حکومت وابسته است، در تمامی این موارد مسئولیت دارد. این عوامل اجتماعی در تامین سلامت جامعه و یا پیدایش آسیب‌های اجتماعی و بیماری‌ها دخیل هستند. اگر پزشک تنها صرفاً بخواهد بیماری را تشخیص و درمان و داروی صحیح را تجویز کند، ولی بیمار توان تهیه دارو را نداشته باشد و یا به او آموزش ندهد که چگونه دارو را مصرف کند، تمام زحمات هدر می‌رود .حاکمیت باید توجه داشته باشد که این گروه سخت مورد اعتماد جامعه بوده و پناه بیماران و دردمندان جامعه هستند، نسبت به حقوق آنها آشنا بوده و می‌خواهند از آنها دفاع کنند.
برخی از کارشناسان معتقدند که در این دوره انتخابات خیلی پرشورتر از یکی- دو دوره قبل خواهد بود و این را در افکار عمومی می‌بینیم. به هرحال این احتمال خیلی تقویت‌شده که حضور به‌خصوص با الکترونیکی شدن انتخابات بیشتر و پرشورتر خواهد بود. پیش‌بینی خود شما از این شرکت به چه صورت است؟
فاضل: من امیدوار هستم که اینطور که شما می‌گویید، باشد. احتمالا ممکن است از دوره‌های قبل حضور بیشتری باشد اما احتمال دارد که هنوز تا وضع ایده آل فاصله وجود داشته باشد. جامعه پزشکی ما واقعا باید با تمام وجود احساس کند که نظام پزشکی مال خودش است، نظام پزشکی بزرگ‌ترین ابزار موفقیت حرفه‌اش است، نظام پزشکی تامین‌کننده جایگاه اجتماعی رفیع پزشک است و نظام پزشکی درعین‌حال که وظایف مهمی نسبت به پزشکان دارد، حافظ حقوق مردم هم در مسائل پزشکی است و این مجموعه بی‌نهایت مهم است و هر پزشک مسئول است که سهم خود را در تشکیل و اعتلای نظام پزشکی ادا کند.
اگر ان‌شاءالله مسائل با مشارکت گسترده جامعه پزشکی به‌خوبی پیش رود، انتظارتان این است که خروجی چهارساله آینده نظام پزشکی چه باشد؟
فاضل: من فکر نمی‌کنم که این پایان مشکلات نظام پزشکی است. ما در یک جامعه بسیار متحولی زندگی می‌کنیم و پیش آمدها و سیر تاریخی‌مان همیشه قابل پیش‌بینی نیست. ما در مسیری که انتهایش شرایط ایده آلی است که در نظر داریم، مجاهدت می‌کنیم ولی فکر نمی‌کنم رسیدن به آن در این دوره یا حتی دوره‌های بعد کامل شود. با تکامل احساس مسئولیت یک جامعه و با رشد اجتماعی یک جامعه این‌ها به‌تدریج شکل می‌گیرد و اشکال دوست‌داشتنی و ایده آل خود را پیدا می‌کند؛ بنابراین ما نباید توقع داشته باشیم اگر که بیش از هشتاد درصد جامعه پزشکی در این انتخابات شرکت کنند، خیلی از اتفاقات بیفتد. این دوره احتمالا نسبت به دوره قبل بهتر است. امیدواریم دوره بعد نسبت به این دوره بهتر باشد و ما این سیر را طی کنیم. ولی این چیزی نیست که زود به هدف نهایی برسیم.
ولی به‌هرحال انتظار داریم در چهار سال آینده به دستاورد ملموسی از نظام پزشکی آینده برسیم.
فاضل: ما هم این انتظار را داریم و هم انتظار داریم که به محیط مساعدتری را برای دوره بعدی دست پیدا کنیم.
آن دستاوردی که در پایان چهار سال آینده باید به آن برسیم، چیست؟
فاضل: به نظر من یکی از مهم‌ترین و مهم‌ترین و مهم‌ترین‌هایش برگرداندن شان و جایگاه پزشکی در متن جامعه و بهبود بخشیدن روابط مردم و پزشکان است. من تصور می‌کنم ما برای این مسئله باید خیلی سرمایه‌گذاری کنیم. مردم قاضی‌های خوبی هستند و خوب قضاوت می‌کنند. هر وقت کار را به مردم واگذار می‌کنیم و در آن دخالت نکنیم، بهترین و مطلوب‌ترین نتیجه‌ها را می‌گیریم. تصور من این است که تنها راه بهبود جایگاه پزشکی در متن جامعه این است که ما پزشکان زمینه آن را ایجاد کنیم. عکس آن‌هم درست است. ما گاهی با شرایطی که به وجود می‌آوریم مردم را نگران می‌کنیم و مجبور به یک سری واکنش‌ها هستیم. این سریال‌های تلویزیونی زمانی که من در نظام پزشکی بودم هم بود. برنامه‌های طنز بسیار سبکی را اجرا کردند که موهن بود. من به‌عنوان رئیس نظام پزشکی اعتراض کردم به صداوسیما که به چه هدفی این کار را انجام می‌دهید و این توهین‌ها را می‌کنید؟ شما از کجا دستور می‌گیرید؟ و تهدیدشان کردم که اگر ادامه دهید من از پزشکان می‌خواهم که برنامه‌های شما را بایکوت کنند و می‌دانید که برنامه‌هایتان می‌خوابد. برنامه بلافاصله قطع شد. من یک جلسه‌ای هم در صداوسیما رفتم و آنجا شاهد بودم که هرکدام از آنها تجربه تلخی با یکی از همکاران من داشتند. این‌ها آموزنده است. ما باید این تجارب تلخ را به صفر برسانیم. آن‌وقت جز دوست داشتن و دوست داشته شدن چیزی برای ما در جامعه باقی نمی‌ماند؛ بنابراین ما بین خودمان و در جامعه پزشکی هم باید سرمایه‌گذاری کنیم. به نظر من مهم‌ترین کار این است که این جایگاه رفیعی را که از قدیم‌الایام وجود داشته و پزشک محرم مردم بوده، دوباره احیا کنیم. ما محرم مردم هستیم. ما باید پناه مردم باشیم. مردم باید در کنار ما احساس امنیت کنند که بیایند اسرارشان را به ما بگویند. آن وقت این روابط زیباست، این روابط محترمانه است و قداست دارد. آن چیزی که ما باید بر آن مجاهدت کنیم، فراهم کردن زمینه برای این قبیل روابط است.
ظفرقندی: اولا بحث این است که حضور جامعه پزشکی در انتخابات، در استحکام و اقتدار سازمان نظام پزشکی اثرگذار است. برآیند من این است که مشارکت نسبت به دفعه‌های قبل بیشتر خواهد بود. ولی اینکه ما فکر کنیم یک حضور صددرصدی یا نوددرصدی داریم، خیر. این انتظار را ندارم.
در مقایسه با حضور دوازده‌درصدی دوره قبل چه؟
ظفرقندی: قطعا بهتر خواهد بود. پیش‌بینی من این است که نسبت به دفعه‌های قبل افزایش پیدا خواهد کرد. آن چیزی که امیدوار می‌کند و تاثیرگذار خواهد بود، عملکرد سازمان نظام پزشکی است که اگر این عملکرد قوی باشد و به وظایف خود به‌خوبی عمل کند، می‌تواند برای دفعات بعد انگیزه بیشتری ایجاد کند. ما یک قله نداریم که فقط به آن قله برسیم. ما یک مسیری داریم که رو به بهبود و ارتقا حرکت کنیم. من همیشه مثال می‌زنم و می‌گویم که کار ما مثل یک مسابقه دو امدادی است. ما سعی می‌کنیم در هر دوره‌ای آن چوب را به نفر بعدی برسانیم و آن نفر بعدی هم به دست نفر بعدی برساند و نهایتا اینجا جامعه پزشکی، مردم و سلامت هستند که برنده می‌شوند. در مورد اینکه برونداد نهایی چیست؟ همه آماده هستند که برونداد خوبی داشته باشند و این در قالب برنامه انجام می‌شود. ما در خدمت دکتر فاضل در جامعه جراحان و در مجمع انجمن‌های علمی، برنامه‌ای ارائه کردیم شامل دوازده بند و این تعهد ما است؛ یعنی تعهد لیست جامعه جراحان است، تعهد لیست مجمع انجمن‌های علمی است، تعهد لیست امید است. این تعهد و برنامه است. ما هرچقدر در این برنامه‌ها پیشرفت کنیم، برونداد خوبی است و برنده‌ایم.
معین: نمی‌توانم در این زمینه پیش بینی کنم که چه تعداد در انتخابات حضور پیدا می‌کنند ولی انگیزه خود من که مجبور شدم کاندیدا شوم این بود که کسی که حداقل 12 سال است وارد عرصه عمومی و جامعه مدنی شده و نزدیک به 10 NGO تشکیل داده است و آینده کشور را در جامعه مدنی و رقابت سازنده و سالم احزاب سیاسی می‌بیند، امروز کاندیدا شده ام. در جامعه جدید، باید بسیاری از کارهای دولتی متمرکز را مردم در نهادهای مدنی بر عهده بگیرند. بنابراین دیدم که با این شرایط نمی‌توانم شرکت نکنم. با توجه به اینکه نهاد مدنی بسیار با نفوذ و مهمی مثل سازمان نظام پزشکی وجود دارد و من هم پزشک هستم پس باید مشارکت می‌کردم حتی در حد کاندیداتوری. دلیل دوم با این امید بود که شاید با آمدن خودم به عرصه و کاندیدا شدن مقداری سطح مشارکت را افزایش دهم. امید دارم با حضور افرادی که تاثیرگذارتر و شناخته شده ترهستند، سطح مشارکت بلکه بیشتر شود. خیلی بد است که ما بگوییم یک سال قبل از انقلاب 80 تا 90 درصد شرکت کردند ولی اکنون به 10درصد رسیده است. امیدوارم با الکترونیکی شدن انتخابات نظام پزشکی و تاثیرگذاری فضای مجازی و با توجه به اینکه انتخابات مهمی همچون مجلس و ریاست جمهوری را پشت سر گذاشتیم میزان مشارکت حداقل تا 40 درصد افزایش یابد.
در این یک ماه اخیر اتفاقاتی برای رشته پاتولوژی اتفاق افتاده است. اوج آن را ما در ابراز نارضایتی استاد تابعی دیدیم. ایشان به هر حال یک شخصیت مورداحترام و اعتماد عمومی جامعه پزشکی در این سال‌ها هستند. ایشان با نامه‌ای که منتشر کردند، ابراز نارضایتی شدیدی کردند. نظر شما راجع به موضوع پیش‌آمده برای جامعه پاتولوژی کشور چیست؟
فاضل: من شخصا جامعه پاتولوژی را صد در صد تائید می‌کنم و نمی‌دانم اصلا به چه دلیل این مسائل به وجود آمد. پاتولوژی یکی از ارکان طب است. ما در هر رشته‌ای که تدریس می‌کنیم یکی از جاهایی که به آن تکیه می‌کنیم همین پاتولوژی است. مهم است. مورداحترام است و نظرهایش برای هر رشته‌ای فوق‌العاده مهم است. به نظر من ما اجباری در به وجود آمدن این واکنشی که به وجود آمد، نداشتیم. به هر صورت من شخصا همدردی بیشتری با پاتولوژیست‌ها دارم.
انتظارتان از مجموعه دوستان در وزارت بهداشت چیست؟
فاضل: همان‌طور که در سال‌های گذشته بوده، بماند. هیچ لزومی ندارد که ما به خاطر یک سری تغییرات جزئی یک گروه مهمی از همکاران خود را به‌شدت برنجانیم.
با این محرومیتی که رزیدنت‌ها پیدا کردند.
فاضل: من با آن هم موافق نیستم. به هر صورت این را خیلی منطقی نمی‌دانم. رزیدنت‌ها حق اعتراض دارند.
یعنی شما از این اعتراض‌ها حمایت می‌کنید؟
فاضل: به نظر من هر آدمی و هر رشته‌ای به شرطی که از قانون تابعیت داشته باشد، حق دارد نسبت به مسائلی اعتراض کند؛ بنابراین اگر واکنش دستیاران در این محدوده بوده، من صددر صد از آنها حمایت می‌کنم. اگر مسائل دیگری بوده، باید این را در نظر گرفت که این‌ها فرزندان این حرفه هستند و نخبگان مملکت‌اند، این‌ها آدم‌ها معمولی نیستند و ما نمی‌توانیم اینطور خشن برخورد کنیم. به‌خصوص که یک رنجشی هم پیدا کردند که شاید به آنها حق می‌دهد که واکنش‌هایی داشته باشند. من برخورد خشن را در این شرایط به این افرادی که بچه‌های ما هستند، صلاح نمی‌دانم. اگر ما در جامعه فرهیخته علمی‌مان نتوانیم با صحبت کردن مسائل را حل کنیم، کجای مملکت باید بتوانیم این کار را انجام دهیم؟ به نظر من جامعه علمی همیشه برای پذیرفتن یک استدلال واقعی آمادگی دارد؛ بنابراین شاید بهتر باشد روابط بر اساس بحث‌های علمی و قانع‌کننده تنظیم شود تا تهدید و تنبیه.
ظفرقندی: بحث تعاملات بین‌رشته‌ای منحصر به پاتولوژی نیست. قدیم هم بوده، همه جای دنیا هم هست؛ یعنی شما اروپا، آمریکا و هرجایی بروید، این تعارضات و مداخلات بین‌رشته‌ای وجود دارد. مهم راه‌حل‌های آن است که به نظر من این راه‌حل‌ها بر سه پایه می‌تواند استوار شود؛ یک پایه، پایه قوانین موجود است. پایه دوم توجه به مبانی علمی است و پایه سوم به میانجی‌گری، ریش‌سفیدی و حکمیت است. من فکر می‌کنم با این سه راه همه مشکلات، قابل‌حل است. من می‌گویم که جامعه پزشکی یک خانواده است. شما اگر بین خواهر و برادر یا بقیه افراد خانواده اختلاف‌نظری پیش بیاید، قاعدتا همه یک بررسی حقوقی می‌کنند و درنهایت هم یک بزرگ‌تری مسئله را حل می‌کند. به نظر من این راه‌حل، راه‌حلی منطقی است و شان جامعه پزشکی نیست که این مسائل خیلی گستره شود و به خیابان کشیده شود و بخواهند با روش‌های دیگری آن را حل کنند. با همین مکانیسم‌ها می‌توان تعاملات بین‌رشته‌ای را حل کرد.
معین: در کل از یک طرف به نظر می‌رسد که ما باید از نظر علمی بین رشته‌های مختلف، مرزبندی میان آنها و مسائلی که بر عهده می‌گیرند تفکیک قائل شویم و از طرفی هم نباید خیلی سخت و تنگ نظرانه برخورد کنیم. در گذشته اختیاری داده شد که این گروه آزمایشگاه داشته باشند و در حال حاضر عده‌ای نسبت به این موضوع معترض هستند. به نظر من به جای اینکه یکطرفه داوری کنیم، یک کمیسیون تخصصی از دو گروه تشکیل شود تا بحث علمی و نظرات خود را بیان کنند و بر اساس استاندارد های علمی و تجارب جهانی به تفاهم برسند.
یعنی کمیسیون کارشناسی تشکیل شود تا قانونی که مجلس تصویب کرده و وزارت بهداشت بعد از سال‌ها سکوت می‌خواهد اجرا کند را بازنگری کند؟
معین: بله همینطور است. بنده سه دوره در مجلس بوده‌ام. اینطور نیست که هر مساله‌ای که در مجلس تصویب می‌شود، قانونی مبتنی بر کار مطالعاتی و کارشناسی دقیق باشد. چه دلیلی دارد در شرایطی که دولت تغییر می‌کند و ما نیاز به آرامش در انتخابات نظام پزشکی داریم، قانونی بعد از مدت‌ها اجرا نشدن، ناگهان اجرا شود. بهتر است کمیسیونی کارشناسی از دو طرف تشکیل شود که این موضوع را بررسی کنند.
برخوردی که با دستیارهای پاتولوژی شد را چطور ارزیابی می‌کنید؟
ظفرقندی: این برخورد قابل‌حل است. من فکر نمی‌کنم خیلی بتوان این مسائل را با لشکرکشی حل کرد. خود من از طرق مختلف پیگیری کرده‌ام، این مسئله قابل‌حل است. مسئولین وزارت بهداشت هم پذیرفته‌اند که این مشکل را حل کنند. همان‌طور که استاد فرمودند این‌ها بچه‌های ما هستند. حالا اگر کمی اعتراضشان از آن مبانی قانونی فراتر رفته، باید تذکر داد ولی نباید کاری کرد که این‌ها برای یک عمر متضرر شوند.
یعنی شما معتقدید اگر قرار شد قانون هم اجرا شود با شفقت اجرا شود؟
ظفرقندی: بله. صد در صد.
معین: اینگونه برخوردها قابل قبول نیست. حتی اگر بگوییم که این برخورد مبتنی بر مقررات انضباطی هم باشد و غیر قانونی نباشد، باز هم می شود بهتر عمل کرد. اینطور نیست هر برخوردی که قانونی باشد قابل قبول هم باشد. چرا کاری را که می‌توان به نرمی و با سنجیدگی انجام داد با زور و خشونت انجام دهیم. به نظر من با گفت‌وگو می‌شد این مساله را توجیه کرد و راه حل منطقی برای آن پیدا کرد. اولین قدم این نوع برخورد نیست بلکه آخرین قدم است، آن هم در موارد استثنایی که شما باید به زور متوسل شوید. مخاطب اصلی که وزارت بهداشت است، با آنها اینگونه برخورد کرد. پزشکانی هستند که دوره تخصصی را طی می‌کنند و مسئولیت سنگینی بر عهده دارند و از احساس تبعیض رنج می‌برند و یا احساس عدم امنیت شغلی برای آنها ایجاد شده است. ما باید این مساله را آسیب شناسی کنیم و ریشه‌ای در جهت رفع آن اقدام کنیم.
شما فکر می‌کنید که اگر قرار باشد در کشور یک سازمان نظام پزشکی ایده آل وجود داشته باشد، سه کار اصلی‌ای که این سازمان باید انجام دهد، چیست؟
ظفرقندی: نظام پزشکی ایده آل باید بتواند حقوق صنف پزشکی؛ از پزشک عمومی تا پزشک متخصص، از ماما تا سطوح دیگر را ارزیابی و کارشناسی کند و بعد پیگیری کند. پیگیری آن‌هم از طریق قدرتی است که با پشتوانه آرای قابل‌توجه جامعه پزشکی به دست می‌آورد. به همین دلیل است که اگر مسئولین سازمان نظام پزشکی یک پشتوانه قوی داشته باشند، می‌توانند حقوق موردنظر را مطالبه کنند. البته ممکن است دچار چالش شوند. من در دوره‌ای که مسئول بودم، یکی از مسائلی که پیگیری می‌کردم کنترل ظرفیت‌های حوزه پزشکی بود. این ظرفیت‌ها باید متناسب با نیاز کشور تامین شود. این‌جور نباشد که آن‌قدر چه پزشک، چه ماما و چه فارغ‌التحصیلان رشته‌های دیگر، تولید کنیم که به بیکاری و عواقب بیکاری مبتلا شوند. من به‌عنوان مسئول نظام پزشکی مصاحبه کردم که باید ظرفیت‌ها کاسته شود و کیفیت‌ها افزایش پیدا کند. بعد از گذشت مدتی گفتند دانشگاه‌ها این کار را بکنند که کردند. من خودم مسئول دانشگاه بودم. ظرفیت دانشگاه را از حدود ۲۵۰نفر به حدود ۱۶۰ نفر کاهش دادیم. به دانشگاه آزاد هم گفتم که باید این کار را بکند. دیدم نامه آمده و من به دادگاه احضار شده‌ام. چه کسی؟ قاضی مرتضوی. قاضی معروف. به دادگاه رفتم و پرسیدم که مشکل چیست؟ گفتند که از من شکایت شده است. پرسیدم چه شکایتی؟ گفتند شما مصاحبه کرده‌ای و گفته‌ای که ظرفیت‌ها را باید کاهش دهیم. سوال کردم جرم این چیست؟ گفتند تشویش اذهان عمومی. مدارکش هم موجود است. از آقای پزشکیان سوال کنید ایشان در جریان هستند. نزدیک چند ماه سر همین بحث من را بردند و آوردند. با تحریک افرادی که ما می‌دانیم چه کسانی بودند، ایشان این قائله را ایجاد کردند. می‌خواهم بگویم که هدف نظام پزشکی ایده آل این است که ظرفیت‌های قانونی جامعه پزشکی را به فعلیت برساند و شان و شخصیت جامعه پزشکی را به جامعه بازگرداند. اگر از جایی توهین و یا هجوم غیرقانونی و یا غیرمنطقی به جامعه پزشکی می‌شود، دفاع قوی و جانانه از جامعه پزشکی کند. حریم و حرمت و احترام جامعه پزشکی را نگه دارد. بعد هم حقوق جامعه پزشکی را حفظ کند. ما الآن با این مواجهیم که پزشکان عمومی ما در جایگاهشان قرار ندارند و این باید درست شود. ما با اینکه دستیاران ما حقوق قانونی‌شان تامین نمی‌شود، مواجهیم و این هم باید درست شود. ما با این مواجهیم که بیمه‌ها یک سال است که حقوق جامعه پزشکی را نداده‌اند، این باید پیگیری شود. مسئول قوی نظام پزشکی می‌تواند با مجلس، با سازمان برنامه‌وبودجه و آنجاهایی که باید وارد بحث و تعامل شده و این حقوق را تامین کند؛ بنابراین نظام پزشکی ایده آل به نظرم این مشخصات را دارد.
در حال حاضر لیستی از برنامه‌ها و محورهای اعلام شده از طرف گروه‌ها اعلام شده است. فکر می‌کنید اگر جامعه پزشکی در انتخابات مشارکت کند، انتظارتان این است که در آینده خروجی سازمان نظام پزشکی چگونه باشد؟
معین: این سوال بسیار مهم و واقع بینانه ای است. اول از همه انتظار این است که اقتدار سازمان نظام پزشکی کشور، شورای عالی آن و هیئت های مدیره سازمان در سطح کشور بتواند به درستی تحقق یابد و انسجام درونی آنها تقویت شود تا نسبت به اعضای خود نظارت و پشتیبانی بیشتری ارائه دهد، هم از جهت حمایت های مادی و هم معنوی و رسیدگی به تخلفات احتمالی. همچنین در تعامل دولت و مجلس در جهت اصلاح قانون نظام پزشکی بتواند اقدامات لازم را انجام دهد.
کدام بخش قانون باید اصلاح شود؟
معین: اینکه نظام پزشکی فقط جنبه مشورتی داشته باشد. یک نهاد مدنی باید استقلال درونی داشته باشد ، باید با اقتدار و اختیار قانونی عمل کند. جامعه پزشکی که نخبگان آن مورد وثوق جامعه بزرگ ایرانی است، آیا به جای اینکه از بیرون سازمان در آن دخالت کنند، نمی‌تواند خود را اداره کند؟ چنین نیازی اصلاً وجود ندارد. این صحبت بنده در مورد تمام نهادهای مدنی است. به خصوص نهادی که از چنین سطحی به لحاظ علمی و تخصصی و اعتماد مردم برخوردار است. در بسیاری از موارد نظام پزشکی در ارائه مشورت در زمینه آموزش به وزارت بهداشت و ارائه مشورت در درمان و ... می‌تواند به درخواست آنها اظهار نظر کند در حالی که این موضوع می‌تواند تبدیل به مشارکت دربرنامه‌ریزی آموزشی و تبیین سیاست‌های بهداشت و درمانی کشور شود. سازمانی که چنین جمع بزرگی اعضای آن را تشکیل می‌دهند، می‌تواند از این پتانسیل استفاده کند. بنظرم در حاضر فقط 10 تا 20 درصد این پتانسیل تحقق یافته است. بنابراین موارد مشورتی می‌تواند به وظیفه قانونی تبدیل شود. اختیارات قانونی از دست رفته‌ای همانند تعیین تعرفه‌ها حداقل در بخش خصوصی و رسیدگی به تخلفات به جای اینکه پزشک را به دادگاه ببرند از دیگر موارد است.
در حال حاضر یک بحث جدی‌ای سر موضوع تعرفه‌ها مطرح است. مبنای تعرفه و کتابی که آقایان ارزیابی کردند و کتاب ارزش نسبی خدمات که الآن می‌گویند ویرایش جدیدش هم آماده‌شده است، محل اختلاف جدی بین رشته‌های مختلف شده است. آیا واقعا راه‌حل کم تنش برای این قضیه وجود ندارد که این تعرفه و موضوع اختلافات تعرفه‌ای بین رشته‌ها یک‌بار برای همیشه حل شود؟ چون به نظر می‌رسد دوستانمان در وزارت بهداشت یا قائل به این نیستند یا نظرشان چیز دیگری است و جور دیگری فکر می‌کنند.
فاضل: ما متخصص این هستیم که یک اصل مترقی را که در آن‌طرف دنیا به بهترین شکل کار می‌کند بیاوریم در کشورمان و خرابش کنیم. یک نمونه آن بیمه است. بیمه یک امر مترقی است که آن‌طرف دنیا به بهترین شکل کار می‌کند. نه مریض شکایتی دارد نه پزشک نه بیمارستان. ما این را به کشور خودمان می‌آوریم و به چیزی تبدیلش می‌کنیم که به هیچ دردی نمی‌خورد. نه مریض راضی است، نه پزشک، نه بیمارستان. این تخصص ماست. این کتاب تعرفه‌ها را اول انقلاب وقتی از آمریکا آمدم یک جلد از آن را با خودم آوردم. بهترین مرجع است. اولا هیچ‌کس نیست که این کتاب را قبول نداشته باشد. آن چیزی را که قبول ندارند، آن شکلی است که ما بیرون داده‌ایم نه خود کتاب. معجزه خود کتاب این است که حدود ۳۵۰۰ نفر متخصص که خودشان هیچ نفع شخصی نداشتند را جمع کرده و این اطلاعات را به دست آوردند. این‌ها بر اساس زحمتی که شما می‌کشید، تعیین‌شده است. این بهترین مرجع است. امکان ندارد که اگر ما صدسال هم تلاش کنیم بتوانیم چنین کتابی را در این مملکت تهیه کنیم؛ اما این کار انجام‌شده است. دنیا این کتاب را قبول دارد. آن‌طرف دنیا بر اساس همین اصل به‌راحتی کارشان را انجام می‌دهند و کسی هم اعتراضی ندارد. دکتر هاشمی و دوستانشان این کتاب را آوردند و تمام انجمن‌ها را آوردند که در موردش نظر بدهند. اینکه به درد نمی‌خورد. شما زمانی که یک تغییر در یک آیتمش دادید، این کتاب دیگر بی‌ارزش است. الآن هم راهش این است که تمام این‌ها را دور بریزیم، یک نسخه بدون ذره‌ای تغییر بیاوریم. همه رشته‌ها هم قبول می‌کنند. خود اصل کتاب را همه قبول دارند اما می‌آیید تغییرات می‌دهید و این دیگر آن کتاب نیست و کسی قبولش ندارد. نظر من این است که اولا یک ویرایش دست‌نخورده این را اجرایی کنیم. این کار نظام پزشکی است، نه وزارت بهداشت می‌تواند این کار را انجام دهد نه هیچ‌کس دیگر. نظام پزشکی باید یک ویرایش کاملا دست‌نخورده این کتاب را بیاورد و اعلام کند این نرخ‌های ماست. همه مملکت هم تبعیت کنند.
شما این را در چهارچوب وظایف نظام پزشکی می‌بینید؟
فاضل: در مملکت ما فعلا صالح‌ترین مرجعش نظام پزشکی است. وزارتخانه کتابی بیرون داد که به درد نمی‌خورد.
یک استدلال وزارتخانه این است که برخی خدمات وجود دارد که ممکن است اولویت کشور ما به آنها باشد.
فاضل: اصلا چنین نیست. من برای شما مثال می‌زنم. کیسه صفرا را می‌توان به روش معمول قدیمی درآورد، می‌توان با لاپاروسکوپی درآورد. لاپاروسکوپی را گران‌تر گذاشته‌اند. یک مقدار این را بشکافید. این یعنی میلیاردها پول اضافه برای وسایل این کار خرج کردن. در مملکتی مثل ما باید برعکس باشد؛ ما باید هزینه را پایین بیاوریم. به چه دلیلی ما این کار را انجام می‌دهیم؟ برای اینکه وسایل بیشتری بیاوریم و واسطه‌ها سود بیشتری ببرند. هیچ‌چیز دیگری پشتش نیست. به‌علاوه یک‌دفعه تعرفه‌های یک رشته بالا می‌رود، کل رشته‌ها اعتراض می‌کنند، هیچ‌کس دیگر راضی نیست. بهترین راهش این است که برگردیم به همان کتاب مرجع. به نظر من نظام پزشکی می‌تواند این کار را باقدرت انجام دهد و بگوید این نسبت‌های ماست و جامعه پزشکی هم این را قبول دارد. همه هم می‌پذیرند. آن‌وقت چیزی که می‌ماند، تعیین قیمت کا است.سپید
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار