شفا آنلاین:غضروف یا کارتیلاژ ساختمان قابل ارتجاعی است که عمدتا در انتهاهای استخوان‌ها، جایی که مفاصل قرار دارند وجود داشته و وظیفه آن تسهیل حرکت مفصل است.
به گزارش شفا آنلاین:غضروف بافتی زنده و حاوی سلول است و سلول‌های تشکیل دهنده آن‌را کندروسیت می‌نامند. این سلول‌ها بر خلاف بسیاری بافت‌های دیگر با فاصله نسبتا زیادی از یکدیگر قرار گرفته‌اند و بین آنها را ماده‌ای پر کرده که عمدتا از پروتئین و نوعی قند تشکیل شده است. این ماده را ماده بین‌سلولی می‌گویند. در داخل این بافت بین‌سلولی رشته‌های نازکی به نام فیبریل قرار دارد. کندروسیت‌ها در حفره‌هایی به نام لاکونا قرار گرفته‌اند.
بافت غضروف از جهات گفته شده بسیار شبیه بافت استخوان است ولی برخلاف استخوان املاح کلسیم در ماده بین‌استخوانی رسوب نمی‌کند، به همین خاطر این بافت بسیار قابل‌ارتجاع و تغییر شکل‌پذیر است. تفاوت دیگر غضروف با استخوان در نحوه تغذیه سلول‌های آن است. غضروف عروق و اعصاب ندارد ولی پوشش بسیار ظریفی به نام پِری‌کندریوم سطح غضروف را می‌پوشاند که رگ خونی دارد.
به علت عدم موجود رگ‌های خونی درون بافت غضروفی، روش تغذیه آن با استخوان متفاوت است. در داخل مفاصلی که غضروف دارند مایعی به‌نام مایع مفصلی یا مایع سینوویال وجود دارد که سرشار از اکسیژن و مواد غذایی است. اکسیژن و مواد غذایی از راه این مایع سینوویال و همچنین از راه پِری‌کندریوم از طریق پدیده انتشار یا دیفوزیون به ماده بین‌سلولی منشر شده و در دسترس سلول‌های کندروسیت قرار می‌گیرد.
از لحاظ بافت‌شناسی سه نوع غضروف وجود دارد:
غضروف
شفاف یا غضروف هیالن: در این نوع غضروف فیبریل‌ها در ماده غضروفی در زیر
میکروسکوپ دیده نمی‌شوند، بنابراین ماده بین‌سلولی غضروف به‌صورت یک‌دست و
شفاف است. غضروفی که در انتهاهای استخوان‌ها و در مفاصل بدن قرار دارد از
این نوع است. غضروف حنجره و غضروفی که در تیغه وسطی بینی قرار دارد هم از
نوع غضروف هیالن یا شفاف است.
غضروف
ارتجاعی یا الاستیک: در این نوع غضروف فیبریل‌ها زردرنگ هستند و خاصیت
ارتجاعی و کشسانی بیشتری از نوع قبل دارد. غضروف لاله گوش از این نوع است.
غضروف
فیبری یا لیفی: در این نوع غضروف فیبریل‌ها سفیدرنگ و کلفت‌تر هستند و
خاصیت ارتجاعی این نوع غضروف از بقیه غضروف‌ها بیشتر است. دیسک بین مهره‌ای
از این نوع غضروف درست شده است.
همانطور
که گفته شد، غضروفی که سطح استخوان را در ناحیه مفصل می‌پوشاند از نوع
غضروف شفاف است. کلفتی این غضروف در مفاصل مختلف متفاوت است و در هر مفصل
هم قطر غضروف در قسمت‌های مختلف تفاوت دارد. در کودکان غضروف بیشترین کلفتی
را دارد. با افزایش سن به‌تدریج کلفتی غضروف کم می‌شود. به‌تدریج این
غضروف خواص خود را از دست می‌دهد، ریش‌ریش شده، سطح آن ناصاف شده و کلفتی
آن در حدی کم می‌شود که ممکن است قسمتی از سطح مفصلی استخوان بدون لایه
غضروفی باقی بماند. این روند را استئوآرتریت یا آرتروز یا ساییدگی مفصلی
می‌گویند.
در
تصاویر رادیولوژی که از مفاصل تهیه می‌شود استخوان‌ها به رنگ سفید دیده
می‌شود. در این تصاویر بین سطح دو استخوانی که در یک مفصل روبروی هم قرار
می‌گیرند فاصله‌ای هست که به آن فاصله مفصلی می‌گویند. این فاصله در واقع
غضروف مفصلی است که در عکس رادیولوژی دیده نمی‌شود. به‌طور مثال، اگر در
عکس مفصل مچ پا، بین سطح بالایی استخوان تالوس و سطح پایینی استخوان
درشت‌نی، سه میلی‌متر فاصله باشد حدود نصف آن متعلق به غضروف استخوان تالوس
و نصف آن متعلق به غضروف سطح پایینی استخوان درشت‌نی است. با افزایش سن و
کاهش کلفتی غضروف مفصلی، این فاصله مفصلی هم در عکس رادیولوژی کم می‌شود.سپید
مهرداد منصوری
ارتوپد
