اهدا خون و مغز استخوان چگونه انجام می‌شود؟

شفا آنلاین: سلول‌های بنیادی خون، سلول‌هایی هستند که گلبول‌های خونی را بوجود می‌آورند. این سلول‌ها در مغز استخوان بوجود می‌آیند و پس ازرشد وارد جریان خون می‌شوند. با وجود اینکه این سلو‌ل‌ها، بنیادی نامیده می‌شوند، ماهیت آنها با سلول‌های بنیادی جنینی که در شبیه‌سازی وتحقیقات کاربرد دارند متفاوت است.

به گزارش شفا آنلاین:  در گذشته تنها راه بدست آوردن مغز استخوان و سلول‌های بنیادی از آن، انجام عمل جراحی بود ولی امروزه رایج‌ترین راه بدست آوردن سلو‌ل‌های بنیادی خون از خود خون است. این روش اهدا سلول‌های بنیادی محیطی یا PBSC نامیده می‌شود. سلول‌های بنیادی خون را همچنین می‌توان از بند ناف ، هنگام تولد، جدا نمود. البته به علت اینکه فقط مقدار کمی از این سلول‌ها را می‌توان از بندناف بدست آورد، فقط جهت درمان کودکان یا نوجوانان کم‌سن کارآیی دارد. سالانه در ایالات متحده بیش از 10000 نفر مبتلا به بیماری‌های خطرناک مثل سرطان خون یا لنف تشخیص داده می‌شوند که بهترین یا گاهی تنها راه درمان این افراد پیوند مغز استخوان است. اهدا خون و مغز استخوان هنگامی صورت می‌گیرد که یکی از بستگان اهدا کننده نیاز به پیوند دارد و اهدا کننده دارای شرایط لازم اهدا است یا گاهی برای کمک به افراد ناشناس انجام می‌شود.

اهدا مغز استخوان
       قابل توجه‌ترین خطری که سلامت فرد اهدا کننده را تهدید می‌کند، اعمال بیهوشی و عوارض ناشی ازآن است. این کار باید در اتاق عمل انجام شود و یک تا 2 ساعت زمان نیاز دارد. استخراج مغز استخوان بوسیله سوزن‌های بلند انجام می‌شود. فرد اهدا کننده تا چند ساعت پس از عمل و رفع علایم ناشی از بیهوشی در بیمارستان نگاه داشته می‌شود و بعد از آنکه قادر به خوردن و آشامیدن باشد از بیمارستان مرخص می‌شود. پس از انجام جراحی ممکن است اهداکننده احساس خستگی داشته باشد و برای چند روزی در راه رفتن دچار ضعف باشد. ناحیه‌ای که مغز استخوان از آن جدا شده، تا چند روز با درد همراه است که با مصرف مسکن‌های معمولی رفع می‌شود. اهداکننده پس از گذشت چند روز می‌تواند زندگی عادی و کارهای روزمره خود را از سر بگیرد ولی احساس بهبودی کامل نیاز به گذشت زمانی چند هفته‌ای دارد.

اهدا سلول خونی بنیادی محیطی
       انجام این کار حداقل خطر ممکن را دارد. پیش از اهدا، دارویی به فرد تزریق می‌شود که تعداد سلول‌های بنیادی خون را افزایش می‌دهد. تعداد تزریقات بر پایه تعداد سلول بنیادی مورد نیاز متفاوت است و چند روز پیش از اهدا انجام می‌شود. دریافت این دارو ممکن است با عوارض جانبی همراه باشد، نظیر درد استخوان، درد عضلانی، سردرد، خستگی مفرط و احساس تهوع و استفراغ. این عوارض یک تا دو روز پس از توقف تزریق از بین می‌روند. در این مورد نیز این علایم ناراحت کننده با مصرف داروی ضددرد معمولی تخیف یافته یا کاملا برطرف می‌شود. برای اهدا یک لوله نازک پلاستیکی در رگ دست قرار می‌گیرد. اگر رگ دست فرد باریک یا دیواره آن ضعیف باشد باید از رگی بزرگتر در ناحیه گردن، سینه یا کشاله ران استفاده شود. خون از طریق همان لوله باریک وارد دستگاهی می‌شود که سلول‌های بنیادی آن را جدا می‌کند و خون پالایش شده را دوباره به بدن شما باز می‌گرداند. جلسه خون‌گیری بین2 تا 6 ساعت طول می‌کشد. چنانکه گفته شد انجام این کار با کمترین عوارض جانبی همراه است ولی موارد انگشت شمار بروز مشکلاتی از قبیل پنوموتوراکس(حبس هوا بین ریه‌ها و جدار قفسه سینه) و خونریزی و عفونت دیده شده است. علایمی که هنگام اهدا خون ممکن است فرد را ناراحت کنند عبارتند ازاحساس ضعف جزیی و لرز، بی‌حسی وپرش ماهیچه‌های اطراف دهان یا گرفتگی عضلات دست. علایم یادشده پس از پایان فرآیند خون‌گیری از بین می‌روند.

       اگر شما قصد دارید که خون یا مغز استخوان خود را اهدا کنید ابتدا با پزشک خانواده خود مشورت کنید. او عوارض احتمالی انجام این کاررا برای شما توضیح می‌دهد. پس از اینکه از تمایل به اهدا اطمینان حاصل کنید یک آزمایش، به نام شناسایی آنتی‌ژن لوکوسیت انسانی از شما گرفته می‌شود (huma- leukocyte antigen). این HLA پروتئینی است که در اکثر سلول‌های بدن یافته می‌شود و مشخص کننده وجود هماهنگی لازم بین اهداکننده و گیرنده است. نزدیکی میزان هماهنگی و شباهت بیشتر شانس موفقیت‌آمیز بودن پیوند را افزایش می‌دهد.سپید