» عمومی
۲۵ سال پس از شروع جنگ‌ها در یوگسلاوی سابق، برخی از گزارش‌ها حاکی از آن است که نظام بهداشتی در دوران پساکمونیستی در این کشور به سرعت در حال بهبود است، اما گزارش‌های دیگر به کمبودهای هشداردهنده در این نظام بهداشتی اشاره دارند.
شفا آنلاین: سرگرمی
نیکولا سلیجپسویچ تا حدی غیرمعمول است. این کار تا ۱۰ ساعت از وقت او را
در هر روز کاری می‌گیرد و حتی برای آن دستمزد می‌گیرد. به گزارش شفا آنلاین:اما این سرگرمی عجیب چیست؟ او پزشک نظام بهداشتی دولتی صربستان است. سلیجپسویچ در ۶ سال گذشته به عنوان جراح غدد درون‌ریز در مرکز بالینی صربستان در بلگراد کار کرده است.
گرچه او عاشق کارش است، اما می‌گوید حقوقش آنقدر کم است که اغلب احساس می‌کند که شغلش نوعی کفاره دادن است. او می‌گوید: «من عاشق کارم هستم، اما من هر ماه حدود ۴۵۰ یورو درآمد دارم. اما همسرم که در بخش خصوصی بهداشت کار می‌کند، 5/3 برابر من درآمد دارد. گاهی احساس می‌کنم درحالی‌که دارم این به اصطلاح سرگرمی‌ام را دنبال می‌کنم، نان‌خور همسرم هستم.» از طرفی چند گزارش اخیر، تصویر بهتری از بخش بهداشت صربستان ترسیم می‌کند. شاخص مصرفی بهداشت اروپا (EHCI) نظام‌های بهداشتی سراسر اروپا را مقایسه می‌کند.
گرچه نظام بهداشتی صربستان در سال‌های ۲۰۱۲ و ۲۰۱۳ به عنوان بدترین نظام‌های بهداشتی از دیدگاه مصرف‌کنندگان رده‌بندی شده بود، اما در سال‌های بعدی قدری ارتقا پیدا کرد و به مقام سی‌ام در میان سی‌وپنج کشور اروپایی رسید. سلیجپسویچ می‌گوید: «شنیدن اخبار خوب درباره دکترهای صربستانی معالج بیماران عالی است. اغلب پزشکان بیشتر از ساعت‌های قراردادشان کار می‌کنند، درحالی‌که حقوقشان به‌ندرت کفاف زندگی‌شان را می‌دهد. آنان فقط نسبت به بیمارانشان متعهد هستند.»
میراث کمونیستی
نظام بهداشتی صربستان تا حدی به علت تکنولوژی‌های منسوخ و تاسیسات بهداشتی به حال خود رها شده که میراث گذشته کمونیستی‌اش بودند، در پایین جدول ECHI قرار گرفت. صربستان به عنوان بخشی از جمهوری فدرال یوگسلاوی تحت رهبری تیتو که یک نظام بهداشتی با مدیریت مرکزی و ساختار عمودی داشت، دچار مشکلاتی بود. مقررات استخدامی موسسات مراقبت بهداشتی را به استخدام مداوم کارکنان جدید مجبور می‌کرد، حتی در صورتی که نیازی به آنان وجود نداشت. مراقبت بهداشتی در یوگسلاوی همچنین به‌شدت به تکنولوژی و داروهای غربی وابسته بود که همیشه در دسترس نبودند.
اما این نظام نقاط قوت خودش را هم داشت. بنیاد بیمه ملی بهداشتی تا سال ۱۹۷۸ توانست ۸۲ درصد از جمعیت را پوشش دهد. چندین شاخص اصلی بهداشتی نیز بهبود یافتند. برای مثال، بر اساس آمار یونیسف، میزان مرگ‌ومیر نوزادان از ۲۴ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در ۱۹۹۰ به ۶ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در ۲۰۱۲ کاهش یافت. همچنین به گزارش سازمان جهانی بهداشت، میزان مرگ‌ومیر کودکان زیر پنج سال نیز از ۲۸ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده در 1۹۹۰ به ۷ در هر ۱۰۰۰ تولد زنده کاهش یافت.
صربستان تا سال ۱۹۹۹ شاهد درگیری خونین در کرواسی، بوسنی و کوزوو: تحریم سازمان مللِ؛ کارزار بمباران ناتو و نصف شدن اقتصادش از شروع جنگ‌های یوگسلاوی بوده است. تخمین زده می‌شود که ۴۰۰هزار نفر ازجمله ۱۰هزار دکتر از صربستان گریخته باشند. ملزومات نظام بهداشتی به‌شدت کمیاب و تاسیسات پزشکی مخروبه شدند. صربستان پس از انتخاب دولت دموکراتیک در سال ۲۰۰۰ مقادیر زیادی کمک‌های ملی از اتحادیه اروپا، سازمان توسعه بین‌المللی کانادا و بانک جهانی دریافت کرد. بخشی از این کمک‌های مالی برای زیرساخت‌های مراقبت بهداشتی، اصلاح نهادین، آموزش و تعلیم بهداشت عمومی و خرید داروهای و تجهیزات پزشکی ضروری بودند.
بهبودهای نظام بهداشتی
بهبود بخش بهداشت صربستان به‌روشنی ناشی از کمک‌های مالی بانک سرمایه‌گذاری اروپا و بانک جهانی بود. این کمک‌ها به ورود تجهیزات مدرن کاردیولوژی، اقدامات و آموزش مراقبت بهداشتی پیشگیری و ایجاد نظام مالی مدرن بیمارستان‌ها منتهی شدند. این پیشرفت‌ها شامل ایجاد یک سرویس جدید انتقال خون، یک سازمان ملی پزشکی و تجهیزات پزشکی، یک نظام اطلاعات بهداشتی، یک دانشکده جدید بهداشت عمومی و یک نظام عمومی آزمایشگاهی بودند. سایر دستاوردها شامل ایجاد ۲۵ مرکز بهداشتی پیشگیری برای درمان دیابت، پرفشاری خون و سرطان‌های رایج بودند. علیرغم این بهبودها، مشکلات شدیدی در نظام بهداشتی باقی می‌مانند، ازجمله آنچه «شبکه اروپایی مبارزه با فساد و شیادی در مراقبت‌های بهداشتی آن را «فساد بومی» توصیف می‌کند. حدود ۲۷هزار پزشک در حال حاضر در نظام پزشکی صربستان کار می‌کنند. بسیاری از این پزشکان مانند وسناهاجادارپاسیک، متخصص کودکان از این فساد آگاه هستند، اما با آن مخالفت می‌کنند. او در شیفت کاریش در انستیتوی نفرولوژی در بلگراد می‌گوید رشوه‌دهی غیرقابل‌قبول است. او می‌گوید: «متاسفانه پزشکانی که در صربستان رشوه می‌گیرند، نادر نیستند، اما این وضعیت نباید رخ دهد، چراکه همه بیماران بر اساس قانون صندوق بیمه بهداشتی ما می‌توانند درمان‌های اساسی را رایگان دریافت کنند.» در حال حاضر انگیزشی سیاسی برای مبارزه با فساد در بخش بهداشت در نظام بهداشت صربستان و جود دارد. دولت در سال ۲۰۱۰ یک عملیات ضد فساد را به راه انداخت که به دستگیری چندین دکتر به اتهام رشوه‌گیری انجامید.
اما سازمان غیردولتی شفافیت صربستان (Transparency Serbia) می‌گوید فساد در مقیاس بزرگ در سطح کلان رخ می‌دهد، چرا «راهبرد و طرح عمل ملی ضد فساد ۲۰۱۳» به‌طور پیگیر به اجرا درنیامده است. این سازمان همچنین مدعی است که پارتی‌بازی گسترده‌ای در قراردادهای ساختمانی بخش بهداشت رواج دارد. یک مشکل اصلی دیگر بخش بهداشت صربستان شفافیت داده‌ها است. برای مثال، آخرین آمار درباره بیماری‌های چشم نشان می‌دهد که در پنجم ماه مه ۲۰۱۴ شمار بیماران در فهرست انتظار رسمی در ۲۵ موسسه پزشکی برای انجام جراحی کاتاراکت برای دریافت وقت جراحی در طول ۳۰ روز پس از درخواست ۲۸هزار و ۷۶۴ مورد بوده است. به عبارت دیگر این افراد نتوانسته‌اند در طول ۳۰ روز پس از درخواستشان برای عمل وقت بگیرند. اما این آمار نشان نمی‌دهد که این بیماران چه مدتی مجبور بوده‌اند، در انتظار بمانند.سپید
منبع: Lancet
مطالب مرتبط
نظرشما
آخرین اخبار