رقـبـای انـسـولـیـن سـریـع‌الاثـر

 شفا آنلاین:   مکانیسم اثر این داروهای جدید با فراهم آوردن قابلیت‌هایی نظیر کم کردن وزن، خطر اندک وقوع‌ هایپوگلیسمی و توانایی آنها در پایین آوردن A1C در کنار اثراتشان روی کنترل هر 2 نوع قند ناشتا و قند پس از مصرف وعده اصلی غذایی، آنها را از انسولین سریع‌الاثر متمایز ساخته است.

به گزارش شفا آنلاین: میزان تجویز این داروهای جدید از 2 بار در روز تا یک بار در هفته متغیر است. این ویژگی‌ها، آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 را در بیمارانی که کنترل میزان انسولین پایه آنها در طولانی‌مدت مقدور نشده، به آلترناتیو توانمندتری نسبت به انسولین سریع‌الاثر بدل کرده‌اند.

       اولین دارو از خانواده آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون 1، اگزناتاید (Exenatide) بود که از سوی سازمان غذا و داروی آمریکا در سال 2005 میلادی مورد تایید قرار گرفت. پس از آن زمان، فرمولاسیون‌های متعددی از این خانواده دارویی به تایید رسیده‌اند. پپتید شبه گلوکاگون1، یکی از چندین هورمون معدوی است که در پاسخ به دریافت گلوکز خوراکی آزاد می‌شود. آنچه که از سوی محققان به‌عنوان «اثر اینکرتین» خوانده می‌شود، زمانی شناخته شد که محققان دریافتند افراد پس از مصرف گلوکز خوراکی، انسولین بیشتری ترشح می‌کنند و این برخلاف شرایط پس از مصرف گلوکز وریدی بود. چنین وضعیتی محققان را به سمت تحقیقات بیشتری هدایت کرد که به درک ارتباط میان هورمون‌های معده و آزادسازی انسولین انجامید. قبلا مشخص شده بود که افراد با تشخیص بیماری پیش دیابت و دیابت قندی، دچار کمبود ترشح پپتید شبه گلوکاگون1 هستند. پاسخ اینکرتین کاهش یافته، به کاهش آزادسازی انسولین و افزایش غلظت گلوکز خون پس از یک وعده غذایی منتهی می‌شود. این مکانیسم مطرح کرد که پپتید شبه گلوکاگون1، هدف خوبی برای کنترل سطوح خونی گلوکز پس از مصرف وعده غذایی دارد. به علاوه، تحریک آزادسازی انسولین توسط پپتید شبه گلوکاگون1، وابسته به گلوکز است. این گفته به معنای خطر کمتر وقوع ‌هایپوگلیسمی در مقایسه با سایر گزینه‌های درمان دیابت نظیر سولفونیل اوره و انسولین است. در مورد آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 که هم اکنون در بازارهای دارویی جهان مطرح هستند، به‌دلیل عوارض جانبی احتمالی آنها نظیر تهوع و استفراغ، تیتراسیون دقیق لازم است. در مورد آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 باید تا زمانی که A1C به میزان مطلوب برسد، به حداکثر دوز مجاز یا نهایت حد تحمل‌پذیری بیمار برسیم تیتراسیون انجام شود. در صورت عدم تحمل دارویی، باید میزان دارو را به آخرین دوز تحمل شده از سوی بیمار برگرداند یا دارو را قطع کرد. هر چند که به نظر می‌رسد آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 اثراتی روی سطح گلوکز ناشتا و نیز گلوکز پس از صرف وعده غذایی دارند، مشاهدات ثابت کرده‌اند که داروهای کوتاه‌اثرتر نظیر اگزناتاید و لیراگلوتاید در مقایسه با آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 که الگوی مصرف یک بار در هفته دارند، اثر مطلوب‌تری بر میزان قند پس از مصرف وعده غذایی دارد. علاوه بر تحریک آزادسازی انسولین در پاسخ به مصرف وعده غذایی، آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 اثرات مفید متعدد دیگری نیز دارند. تجویز یک آگونیست گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 ممکن است موجب کاهش ترشح گلوکاگون و گلوکونئوژنز کبدی، افزایش حساسیت به انسولین، تاخیر در تخلیه معده و کاهش کلی میزان کالری دریافتی شود. تمام این اثرات در غلبه بر ابعاد مختلف پاتوفیزیولوژی دیابت نوع 2 موثر هستند. اثراتی نظیر به تاخیر انداختن تخلیه معده و کاهش میزان کالری دریافتی می‌تواند موجب کاهش وزن شود. روند کاهش وزن عامل مهمی در مدیریت دیابت نوع 2 است و اغلب در نتیجه داروهای ضددیابت نظیر سولفونیل اوره، تیازولیدین دیون‌ها و انسولین که موجب بالا رفتن وزن می‌شوند، مختل می‌شود. متاآنالیزی در سال 2015 میلادی نشان داد که متوسط کاهش وزن به دنبال مصرف آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 در مقایسه با دارونما، منفی 01/1 کیلوگرم تا منفی 62/1 کیلوگرم است. در مقایسه با انسولین ترکیبی آسپارت با دوز ثابت 30/70، این میزان افزایش وزن، 04/4 کیلوگرم بود. به علاوه، مطالعات تکمیلی‌تر نشان داده‌اند که آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1، اثرات مثبتی روی کنترل میزان چربی و فشارخون دارند.

       شایع‌ترین عوارض گزارش شده به دنبال مصرف آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 عبارتند از تهوع، استفراغ و اسهال که البته بیمار طی زمان نسبت به آنها تحمل‌پذیری پیدا می‌کند. واکنش‌های محل تزریق و تشکیل ندول‌ها یا توده‌های قابل لمس در زیر پوست نیز ممکن است رخ دهند. همچنین، احتمال واکنش‌های موضعی پوستی در شرایط مصرف آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1، به‌ویژه در اشکال طولانی‌اثر آنها وجود دارد. بروز عوارض شدیدی نظیر ‌هایپوگلیسمی، نادر است. بیماران روی انسولین درمانی همراه یا محرک‌های ترشح انسولین، در معرض خطر بیشتر بروز این عوارض هستند. در مطالعات فاز حیوانی این داروها، خطر وقوع پانکراتیت حاد و کارسینوم مدولاری تیروئید مطرح بوده است. در مطالعات انسانی، پانکراتیت حاد در مواردی بسیار نادر رخ داده است. دفع اگزناتاید، کلیوی است و مصرف آن با موارد نادری از آسیب حاد کلیوی همراه بوده است. بنابراین، این دارو در بیماران با میزان کلیرانس کلیوی کمتر از 30 میلی‌لیتر در دقیقه توصیه نمی‌شود. موارد بسیار اندکی از آسیب حاد کلیوی به دنبال مصرف لیراگلوتاید در بیمارانی که مشکلات کلیوی از پیش موجود داشته‌اند، گزارش شده است. این نگرانی در مورد سایر آگونیست‌های گیرنده پپتید شبه گلوکاگون1 مطرح نیست.
سپید
منبع: 2016, US.Pharmacis