پروفسور فریدون دواچی، روماتولوژی را از صفر شروع کرد

شفا آنلاین: اولین درمانگاه روماتولوژی فوق‌تخصصی در سال 49، توسط او در بیمارستان امام(ره) تاسیس شد و پس از انتقال ایشان به بیمارستان شریعتی (داریوش کبیر سابق) بخش و درمانگاه روماتولوژی در سال 1353 نیز در این بیمارستان راه‌اندازی شد. به‌این‌ترتیب وی اولین درمانگاه فوق تخصصی روماتولوژی را در ایران و دانشگاه تهران تاسیس کرد. هنوز هم که 45 سال از آن زمان می‌گذرد، مردم عادی با این رشته آشنا نیستند. زمانی که دکتر دواچی به ایران بازگشت روماتولوژی به‌عنوان رشته شناخته نمی‌شد.

      به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید  دواچی روماتولوژی را از صفر شروع کرد. او از اولین کسانی است که توانست روماتولوژی را در همه جنبه‌ها پرورش دهد. در بعد درمانی اولین درمانگاه را در دانشگاه ساخت. آموزش روماتولوژی را پایه‌ریزی کرد و از سطح پزشکان عمومی تا فوق‌تخصص را سروسامان داد. در پژوهش هم از برجسته‌ترین محققان دانشگاه علوم پزشکی تهران است و نخستین مرکز تحقیقاتی در دانشگاه را تاسیس کرده است.

       او همچنین واحد کلاژنوز را در سال 54 و واحد بهجت را در سال 56 در بیمارستان شریعتی راه‌اندازی و در سال 1360 این واحدها را ترکیب کرده و به‌عنوان مرکز تحقیقات روماتولوژی اعلام کرد. این در حالی بود که وزارت بهداشت در سال 1372 یعنی حدود 12 سال بعد قانون مراکز تحقیقاتی را تصویب کرد.

       در یک جمله، روماتولوژی ایران را به نام دکتر دواچی و با بیماری بهجت می‌شناسند. این سه یعنی روماتولوژی ایران، بهجت و دکتر دواچی در تمام دنیا شناخته‌شده‌اند. او به قول خوددر تمام سالهای جوانی رمان خوان حرفه ای بوده و بعدها عکاسی وخلبانی ازتفریحاتش بوده است. مردی که اصلا دوست ندارد درباره خودش حرف بزندو مصاحبه با او کار ساده ای نبود. در سال 1318 در تهران متولد شدم. دوره دبستان را در مدرسه فردوسی و دبیرستان را هم در البرز گذراندم. سپس برای تحصیلات پزشکی به فرانسه و شهر پاریس رفتم و پزشکی و روماتولوژی را آنجا خواندم و در دی‌ماه 1347 به تهران برگشتم.
پس بچه درس‌خوانی بودید که رفتید البرز؟
       من اشتباهی رفتم البرز بچه خیلی درس‌خوانی نبودم .

البرز تاکید پدرتان بود؟
       نه خیلی، البرز نزدیک‌ترین مدرسه به خانه ما بود. پدرم سال‌ها رییس دانشکده کشاورزی دانشکده تهران بود و مادرم کارمند بود و من تک‌فرزند خانواده بودم.
شاگرد زرنگی بودید؟
       همیشه متوسط رو به پایین بودم . خیلی اهل درس خواندن نبودم. جزو باهوش‌های کلاس نبودم.

اهل شیطنت یا ورزش بودید؟
       من بچه کاملاً معمولی بودم. فقط علاقه خیلی خاصی به رمان داشتم و خیلی زود شروع کردم به رمان خواندن

اولین رمانی که خواندید را به یاد دارید؟
       نه اصلاً. ولی بعدها که رمان خوان حرفه‌ای شدم رمان‌های علمی تخیلی را حرفه‌ای دنبال می‌کردم و می‌خواندم.

رمانی که خیلی دوست داشتید را یادتان می‌آید؟
       فکر کنم رمان دیون بود که بعدها اسپیلبرگ فیلمی از روی آن ساخت. رمان‌های فضایی را خیلی دوست داشتم.

تا الآن هم این علاقه ادامه دارد؟
       تا 20 سال گذشته خیلی حرفه‌ای رمان می‌خواندم ولی بعدها آن‌قدر مشغله کاری‌ام زیاد شد که کمتر فرصت می‌کنم.

هنوز هم به ادبیات و هنر علاقه دارید؟
       بیشتر فیلم می‌بینم تقریباً هر شب یک فیلم می‌بینم.

این علاقه چطور وارد حوزه هنر نشدید و سر از پزشکی درآوردید؟
       نمی‌دانم.

یعنی با شناخت و علاقه پزشک نشدید؟
       من اول دوست داشتم علوم هسته‌ای بخوانم خیلی علاقه داشتم. حتی یک‌جا در دانشگاه کالیفرنیا برایم پیدا کردند و نمی‌دانم دقیقه آخر چه شد که تصمیم گرفتم به فرانسه بروم و پزشکی بخوانم.

درتان تشویق نکرد؟
       نه اصلاً. یادم نیست که دلیل انتخابم چه بود ولی رفتم درسم را خواندم و بعد تخصص روماتولوژی را انتخاب کردم.

فرانسه که رفتید با حمایت خانواده بود؟
       بله و در آن زمان در فرانسه امکان نداشت یک بچه 17 ساله بتواند مستقل باشد.

دوران کودکی‌تان زندگی مرفه ای داشتید؟
       یک زندگی معمولی داشتیم پدرم حقوق استاد دانشگاهی داشت و مادرم حقوق کارمندی. شما چه کسی را می‌شناسید که با حقوق استادی زندگی مرفه و امکانات خاصی داشته باشد؟
تک‌فرزندی شرایط خاصی برایتان به وجود نیاورده بود؟

       هیچ‌وقت. هیچ‌وقت با سختی زندگی نکردم و یک زندگی معمولی داشتیم. یک‌خانه کوچک اجاره‌ای و یک زندگی ساده.

الآن چطور؟ جز پزشکان ثروتمند هستید؟
       من یک پژوی 207 کهنه دارم.

شرایط زندگی‌تان باوجوداینکه همسرتان هم پزشک سرشناسی هستند طوری بوده که به‌راحتی می‌توانستید ثروتمند شوید، حالا با هر تعریفی.
       پول ازنظر شما ارزشی دارد؟ به‌جزو اینکه جلوی دیگران ژست بگیری چه فایده‌ای دارد؟

خیلی‌ها معتقدند ثروت رفاه و آرامش می‌آورد؟
       شما یک ثروتمند برای من پیدا کن که آرامش داشته باشد و خوشبخت باشد.

شما خوشبختید؟
       صد درصد

احساس آرامش می‌کنید؟
       صد درصد

این آرامش را از چه چیزی می‌گیرید؟
       از حرفه‌ام، شغلم. اگر دنبال پول بودم دانشگاه نمی‌آمدم. مطب خصوصی و بیمارستان خصوصی ده‌ها برابر پول بیشتری برایم داشت.
یعنی هیچ‌وقت مطب و بیمارستان خصوصی نداشتید؟
       اوایلی که برگشته بودم سال 50 بود یک اشتباهی کردم بیمارستان خصوصی می‌رفتم و بعد از دو سه سال فهمیدم که اشتباه کردم و به دانشگاه آمدم. ببینید خدماتی که در یک بیمارستان دانشگاهی می‌توان به بیمار داد در هیچ کجای دیگر ممکن نیست. در همه جای دنیا همین است. من همیشه حس می‌کردم یک دانشگاهی‌ام و در بیمارستان دولتی می‌توانم خدمت بهتری ارایه کنم و این برایم از پول ارزش بیشتری داشته.

هیچ‌وقت از چیزی نترسیدید؟
       من آدم عاقلی نیستم و هیچ‌وقت از چیزی نترسیدم از اینکه یک منصبی داشته باشم. بعد نداشته باشم پول داشته باشم یا نداشته باشم. هیچ‌وقت برایم مهم نبوده.

چرا روماتولوژی را انتخاب کردید؟
       سال آخری که انترن بودم یک استادی داشتم که خیلی به او و تخصصش علاقه‌مند شدم و رفتم رشته‌ای که او کار می‌کرد.

اگر به گذشته برگردید بازهم پزشکی را انتخاب می‌کنید؟
       صد درصد

و بازهم روماتولوژی؟
       بدون کوچک‌ترین تردیدی.
از چیزی درگذشته‌تان پشیمان نیستید؟
       در حوزه علمی و حرفه‌ای‌ام از هیچ‌چیزی پشیمان نیستم.

تاثیرگذارترین فرد زندگی‌تان چه کسی بود؟
       پدرم استاد دانشگاه تهران در رشته دفع آفات کشاورزی بود. جدا از پدر و مادرم که در زندگی‌ام بسیار تاثیرگذار بودند؛ اساتیدم شخصیت مرا ساختند که مهم‌ترین و تاثیرگذارترین آن‌ها پروفسور بلوک میشل بود.

چرا تا این حد تاثیرگذار بودند؟
        نمی‌دانم چرا پروفسور بلوک میشل من را دوست داشت؛ واقعاً این را هیچ‌وقت نفهمیدم. حتی در ژورنال کلاب‌هایی که ماهی یک‌بار تشکیل می‌داد من را هم دعوت می‌کرد. جالب است ژورنال کلاب در خانه خودش بود و در کنار آن میهمانی و ضیافت شام برپا بود و تنها دانشجوی پزشکی که دعوت می‌شد، من بودم. اتفاقاً معاونانش از این قضیه راضی نبودند. شاید چون در آن کشور غریب بودم این‌همه به من محبت داشت. همه این‌ها را او در من ساخت. البته همکاران و معاونانش که در کارهای تحقیقاتی مشارکت داشتند نیز در پیشرفتم تاثیرگذار بودند.

چه خصوصیاتی داشتند که شمارا این‌قدر جذب کرده بود؟
       آنچه ایشان به من یاد داد، مطالعه زیاد بود. در آن زمان فقط مجلات پزشکی وجود داشت. او مقاله‌های این مجلات را به منشی‌اش می‌داد که در نوارهای ضبط‌صوت پرکند. در مسیر خانه‌اش تا مریض‌خانه و برعکس حدود نیم ساعت تا سه‌ربع رانندگی می‌کرد و در این فاصله نوارها را در ماشینش گوش می‌داد که حتی 5 دقیقه از وقتش هم تلف نشود. وقتی در دفترش یا در خانه‌اش بود خود مجله را می‌خواند. بنابراین اولین چیزی که به من یاد داد این بود که خواندن بسیار مهم است.

       نکته دیگری که تاثیر زیادی در من داشت اینکه زمانی که ایشان هنوز بازنشسته نشده بود، خانه‌اش دریکی از اعیان‌نشین‌ترین محله‌های پاریس بود. خانه بسیار بزرگی که ژورنال کلاب ها در آن برگزار می‌شد ولی وقتی بازنشسته شد در یک محله کارمند نشین متوسط پاریس خانه‌ای اجاره کرد که من تازه فهمیدم آن خانه برای خودش نبوده است. او در تمام طول عمرش پول جمع نکرده بود و هیچ پس‌اندازی نداشت. درنتیجه با حقوق بازنشستگی‌اش فقط و فقط می‌توانست به یک آپارتمان کوچک برود که من هم در آن آپارتمان برای دیدنش می‌رفتم. این را به من یاد داد که اگر وارد این حرفه می‌شوم فقط به دنبال علم باشم و برای علم کارکنم و نه برای پول. در حقیقت این نکته در آینده من تاثیر بسزایی داشت.

چرا پاریس نماندید؟
       پدرم همیشه می‌گفت افراد عادی اجازه دارند محل زندگی خود را تعیین کنند و به‌جایی که دوست دارند، مهاجرت کنند. ولی کسانی که تحصیلات بالاتری دارند و بخصوص کسانی که با پول مملکت به خارج رفتند وظیفه‌شان این است که برگردند و به کشورشان خدمت کنند. به همین دلیل و به خواسته پدرم به ایران برگشتم. 

چرا پاریس را انتخاب کردید؟ 
       پدرم در فرانسه تحصیل‌کرده بود و درنتیجه من هم به پاریس رفتم و از همه مهم‌تر اینکه آن زمان قدرت پزشکی فرانسه ده برابر قوی‌تر از آمریکا بود. ولی جدا از این مسئله، در آن زمان متقاضیان برای تحصیل به اروپا می‌رفتند و بیشتر فرانسه را انتخاب می‌کردند به همین دلیل اکثر اصطلاحات به زبان فرانسه بود. کم‌کم اصطلاحات انگلیسی رایج شد چون افرادی که برای تحصیل به خارج می‌رفتند بیشتر ممالک انگلیسی‌زبان را انتخاب می‌کردند.

وقتی به ایران بازگشتید وضعیت رشته شما به چه صورت بود؟
       در همان سال 1347 به استخدام دانشگاه درآمدم. اولین روزی که به بیمارستان پهلوی که امروز نامش بیمارستان امام است رفتم؛ فکر می‌کنم 15 یا 16 اسفند بود. خودم را معرفی کردم و راهنمایی را در اختیارم گذاشتند که مرا به بخشی که باید کارکنم ببرد. درراه یکی از اساتید بزرگ بیمارستان ما را دید و راهنما، من را به ایشان معرفی کرد. ایشان پرسید «تو چه خوانده‌ای؟» گفتم «روماتولوژی خوانده‌ام.» گفت «روماتولوژی مگر تخصصی است؟ کلاً دو نوع روماتیسم داریم یکی روماتیسم حاد و دیگری روماتیسم مزمن که برای روماتیسم حاد کورتون می‌دهند و برای روماتیسم مزمن هم آسپرین تجویز می‌کنند. این دیگر تخصص لازم ندارد.» به‌این‌ترتیب کارم را در دانشگاه تهران شروع کردم. 

و بعد چه شد؟
       وقتی وارد بخش شدم، رئیس بخش بسیار بامحبت با من رفتار کرد. دکتر پیرنیا ،رئیس بخش داخلی بود .به من گفت «یک بیمار در اختیارت می‌گذارم آن را ببین و بعد به ما معرفی کن». این اولین تجربه‌ام بود که به‌صورت رسمی در ایران بیمار می‌دیدم. یک‌ساعتی با بیمار بودم و بعد آن را معرفی کردم که دچار سندرم رایتر بود. پس‌ازآن، به من اجازه دادند بیمار داخلی که مرتبط با رشته‌ام بود را در بخش بستری کنم. ولی تعداد آنان نباید بیشتر از 2 یا 3 بیمار بود. به‌این‌ترتیب کارم ازآنجا آغاز شد.


 اکنون  این رشته تا چه حدی شناخته‌شده و پیشرفت کرده است؟
       آن زمان اصلاً روماتولوژی را در ایران نمی‌شناختند و بیماران روماتولوژی را یا جراحان مفصل و استخوان، یا جراحان مغز و اعصاب و یا پزشکان داخلی معاینه ودرمان می کردند. از سال بعد که قرار شد به دانشجویان پزشکی تدریس کنم کم‌کم روماتولوژی راه افتاد. اول هفته‌ای دو روز به درمانگاه داخلی می‌رفتم. بعد از گذشت دو سه سال برای اولین بار درمانگاه روماتولوژی تاسیس شد که من در آنجا فقط بیماران روماتولوژی را می‌دیدم. فکر کنم سال 1351 بود.


پس با این اوصاف معرفی این رشته کار ساده‌ای نبوده؟
       با سختی بسیار زیاد روماتولوژی شناخته شد. یکی از راهکارهایی که به شناخت روماتولوژی بسیار کمک کرد کنفرانس‌های چهارشنبه صبح بیمارستان امام بود. این کنفرانس عمومی برگزار می‌شد و در آن‌همه پزشکان حاضر بودند و بیماران مختلف را معرفی می‌کردند. من هم شانس این را داشتم که در آن کنفرانس دو سه بیمار را معرفی کنم که این باعث شد کم‌کم این رشته شناخته شود. بااین‌وجود خیلی طول کشید تا پزشکانی که این رشته را نمی‌شناختند با آن آشنا شوند این در حالی بود که دانشجویان پزشکی بسیار زودتر به شناخت این رشته دست پیدا کردند چون از همان پایه به آن‌ها تدریس می‌شد و می‌دیدند که این رشته بسیار وسیع است. این نکته حائز اهمیت است که در حال حاضر طبق آمارهای مختلف از هر 9 انسانی که به هر دلیلی به پزشک مراجعه می‌کند، از  سرماخوردگی گرفته تا آپاندیست، کمردرد و عمل زیبایی بینی و... یک نفر به خاطر روماتولوژی مراجعه می‌کند. به‌این‌ترتیب در مجموعه بیماری‌ها یکی از شایع‌ترین آن‌ها روماتولوژی است.

در یک نگاه
       استاد فریدون دواچی متولد 1318 در تهران است. ایشان دوره ابتدایی را در دبستان فردوسـی تهران و دوره متوسطه را در دبیرستان البرز گذرانده و در سال 1336 از این دبیرستان فارغ التحصیل شدند. پس از آن وارد دوره پزشکی شده و این دوره را در دانشکده پزشکی پاریس، گذراندند. پس از اتمام این دوره در سال 1344 موفق به اخذ دیپلم دتای روماتولوژی از دانشکده پزشکی پاریس، در سال 1347 شدند. استاد فریدون دواچی در سال 1348 به سمت استادیار دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران انتخاب و در سال 1355 موفق به اخذ درجه دانشیاری از دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران شدند ایشان همچنین در سال 1365 به عنوان استاد دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران مشغول فعالیت شدند. ایشان همچنین برای سالهای متمادی به عنوان ریس مرکز تحقیقات روماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران مشغول فعالیت بودند.

       از جمله علائق پژوهشی استاد فریدون دواچی کار و تحقیق در خصوص بیماری بهجت، بیماری روماتوئید، استئوپوروز و اپیدمیولوژی روماتولوژی است. از جمله برخی سوابق و خدمات دانشگاهی استاد می توان به راه اندازی درمانگاه های تخصصی و فوق تخصصی بیمارستان امام خمینی و درمانگاه روماتولوژی در سال 1349، راه اندازی کلینیک های فوق تخصصی بیمارستان دکتر شریعتی و درمانگاه روماتولوژی آن در سال 1353، راه اندازی آزمایشگاه تحقیقاتی روماتولوژی در سال 1355، راه اندازی واحد تحقیقاتی بیماری بهجت در سال 1355 ، راه اندازی واحد تحقیقاتی بیماریهای کولاژنوز در سال 1357 و راه اندازی مرکز تحقیقات روماتولوژی در سال 1360 اشاره کرد.

عضویت مجامع علمــی
• عضو هیئت موسس و رئیس انجمن روماتولوژی ایران
• عضو هیئت مدیره جامعه روماتولوژی قاره آسیا و اوقیانوسیه (APLAR)
(Asia and Pacific area League of Associations for Rheumatology)
• رئیس کمیته تحقیقاتی بیماری بهجت جامعه روماتولوژی قاره آسیا و اوقیانوسیه
• عضو گروه بین المللی تحقیقاتی بیماری بهجت
• عضو هیئت موسس جامعه جهانی بیماری بهجت
• عضو شورای جامعه جهانی بیماری بهجت
• عضو رســمی کالج روماتولوژی آمریکا (ACR)