315 مورد مرگ مادر در سال 94

در حال حاضر هنوز مواردی وجود دارد که مادر در حین زایمان جان خود را از دست می‌دهد. در حالی که این مرگ قابل پیشگیری بود و با اقدامات و امکانات لازم هردو مادر و جنین سالم می‌ماندند. این موضوع باید تا سال 2030 و حتی زودتر از آن رفع شود. در سال 94 از کل مرگ‌های گزارش شده علل مرگ‌های افراد، 315 مورد مرگ مادر داشتیم که اگر بخواهیم آن را با توجه به جمعیت کل کشور در نظر بگیریم، باید گفت از هر صدهزار زایمان 20 مادر جان خود را از دست می‌دهند. در سال 94 نسبت به سال 93 درصد کمی افزایش داشتیم که علت آن شیوع آنفلونزا در چند مادر باردار در سال گذشته بوده است. نکته قابل توجهی که در زمینه مرگ این زنان وجود دارد این است که از بین تمام زنانی که حین زایمان جان خود را از دست داده بودند، 36 درصد زایمان طبیعی و 64 درصد سزارین داشته‌اند. از این 64 درصد هم 27 درصد آن مربوط به زنانی بوده که سزارین تکراری داشته‌اند.

       این در حالی است که به طور متوسط نیمی از زایمان‌هایی که در کشور انجام می‌شود، به صورت عمل جراحی سزارین است و از این 50 درصد هم 50 درصد آن سزارین‌های تکراری است.

       در انتخاب مادران نمی‌توان دست برد و جز مشاوره کار دیگری نمی‌شود کرد. در تنها موردی که ما می‌توانیم به مادران پیشنهاد کنیم و در روند آن موثر باشیم این است که سزارین‌های تکراری آنها را به سمت زایمان‌های طبیعی سوق دهیم. مشکلی که در این میان وجود دارد، عدم ثبت کامل اطلاعات مادر است. ماماها و متخصصین زنان وظیفه دارند تمام اطلاعاتی را که از مادران و جنین آنها کسب می‌کنند در سیستم داده‌های خود ثبت کنند. در حالی که متاسفانه زمانی که ما به عنوان بازرسین به این اطلاعات نگاه می‌کنیم، داده‌های کاملی نمی‌بینیم. بنابراین برای رفع این مسئله از متخصصین زنان می‌خواهم حتماً این اطلاعات را با دقت و صداقت وارد کنند و دستیاران ماما هم اگر دیدند پزشک زنان کاری انجام داد و ثبت نکرد آنها علاوه بر اینکه اقدامات خود را ثبت کنند، اطلاعات مربوط به پزشک را هم به داده‌ها اضافه کنند.

       این تاکید روی ثبت داده‌ها، باعث کاهش چشمگیری در مداخلات غیرضروری می‌شود و از برخی از قصورها و بروز اقدام خودسرانه هم جلوگیری می‌کند. اداره سلامت مادران دستورالعملی را منتشر کرده است مبنی بر اینکه در چه زمانی به عنوان متخصص زنان مجاز هستید مادری را که سابقه سزارین دارد را به صورت مجدد تحت عمل جراحی قرار دهید. این دستورالعمل برای تمام دانشگاه‌ها هم ارسال شده است تا دانشجوها نیز از آن اطلاع کافی داشته باشند. در این زمینه امکان دارد اقدام و تلاش برای زایمان طبیعی صورت بگیرد ولی شرایط و وضعیت مادر و جنین اجازه زایمان طبیعی را ندهند و عمل سزارین به صورت مجدد روی مادر انجام شود. متخصصین زنان در مورد مزایا و معایب زایمان طبیعی پس از سزارین پرسش‌های زیادی دارند. به صورت کلی باید گفت آنچه ما را بیشتر از همه نگران می‌کند، پارگی رحم است که امکان دارد در حین زایمان محل جراحی شده قبلی باز شود. آمار نشان می‌دهد مادری که دو بار سزارین داشته، دو برابر هم احتمال پارگی رحم را خواهد داشت. توصیه ما این است که زایمان طبیعی بیشتر به مادرانی توصیه شود که تنها یک بار سزارین داشته‌اند. خطر مرگ‌ومیر مادری در این زایمان طبیعی 8/3 است که در مادران سزارین تکراری به 4/13 هم می‌رسد.

       شاید سالهای گذشته استقبال مردم از زایمان طبیعی کم بود، اما در دو سال گذشته خود مردم راغب هستند به جای عمل جراحی، فرایند طبیعی زایمان را طی کنند. به عنوان مثال در یک مرکز درمانی کوچک در تهران، سال 94، 65 مورد درخواست برای زایمان طبیعی داشتیم که همین موضوع در سال 93، 53 مورد بود. چیزی که سالهای قبل به آن توجه نمی‌شد و اکنون بیش از قبل در دستور کار قرار گرفته، مشاوره با مادر باردار است. اگر متخصصان بتوانند با مادر بدون در نظر گرفتن عواقب و منافع خودشان در مورد مزایا و معایب انواع زایمان مشاوره دهند، مادر تصمیم عاقلانه‌تری می‌گیرد.
سپید