منتظر پرداخت یکجای مطالبات خود نباشید

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید به دنبال مباحثی که این روزها در محافل خبری و کارشناسی درباره سیستم‌های گوناگون پرداخت در نظام سلامت و معایب و محاسن آنها مطرح است، ایرج حریرچی هم صحبت‌های مقدماتی خود را به این موضوع اختصاص داد و به‌خصوص از معایب سیستم «فی‌فور‌سرویس» (پرداخت به ازای خدمت) که در کشور ما هم مبنای پرداخت دستمزد بخش بزرگی از جامعه پزشکی است، سخن گفت. وی از ایران و آمریکا به عنوان تنها کشورهایی نام برد که نظام فی‌فورسرویس به شکل «opened end» در آنها رواج زیادی دارد. وی در مقابل، کشور ژاپن را مثال زد که علی‌رغم داشتن سیستم فی‌فورسرویس، ولی به دلیل «closed end» بودن آن، نظام پرداخت موفقی در آن کشور حاکم است.

خصوصیت ذاتی نظام‌های فی‌فورسرویس
       قائم‌مقام وزیر بهداشت ایجاد تقاضای القایی را خصوصیت ذاتی نظام‌های فی‌فورسرویس خواند و گفت: «در نظام‌های مبتنی بر پرداخت فی‌فورسرویس، ممکن است تقاضای القایی برای شخص ارائه‌کننده خدمت یا مجموعه سازمانی و بیمارستان مربوطه نفع مالی داشته باشد، ممکن است ارائه هرچه بیشتر خدمات شخص سومی را منتفع کند یا ممکن است افزایش تقاضای القایی، دلایلی مانند «طب تدافعی» داشته باشد و مثلا پزشک با تجویز آزمایشات بیشتر، به نوعی تشخیص و درمان خود را در حریم امن‌تری قرار دهد.» وی اضافه کرد: «اشتباه بزرگی که برخی در دام آن گرفتار می‌شوند این است که براساس همین گفته که «نظام فی‌فورسرویس طبیعتا به ایجاد تقاضای القایی منجر می‌شود» و مورد تایید ما هم هست، اینطور نتیجه می‌گیرند که پس طرح تحول سلامت باعث ایجاد تقاضای القایی شده؛ درصورتی‌که این حرف نادرستی است.»

       پس از طرح این مقدمات توسط قائم‌مقام وزیر بهداشت، خبرنگار «سپید» با اشاره به این گفته وزیر بهداشت که «پس از طرح تحول سلامت شاهد 8 درصد افزایش مراجعات در بیمارستان‌های دولتی بوده‌ایم»، از قائم‌مقام وزیر خواست تا درباره این تناقضی که به نظر می‌رسد، توضیح دهد. (پیش‌تر هم در برنامه «نبض» شبکه خبر، حریرچی با قاطعیت اعلام کرده بود که طرح تحول منجر به تقاضای القایی نشده و در مقابل، محمدجواد کبیر -مدیرعامل سازمان بیمه سلامت ایران- هم ادعا کرد که ایجاد تقاضای القایی در نظام سلامت را اثبات خواهد کرد.)

       ایرج حریرچی در پاسخ به این ابهامات گفت: «اولا در برنامه نبض من هرگز نگفتم که تقاضای القایی در نظام سلامت ما وجود ندارد. اگر هم کسی ادعا کند که در نظام سلامت ما (که فی‌فورسرویس هم هست) تقاضای القایی وجود ندارد، نشانگر اوج ناآگاهی اوست. صحبت من این بود که طرح تحول باعث «افزایش» تقاضای القایی نشده است.»

       وی ادامه داد: «تا قبل از طرح تحول سلامت هم اگر مردم ما با یک بیماری مواجه می‌شدند که پزشک تشخیص می‌داد لازم به بستری در بیمارستان هستند، حداقل 97 درصد آنها بستری می‌شدند و اینطور نبود که به‌خاطر مسائل مالی از درمان خود صرف‌نظر کنند و به هرشکلی که بود، بستری و درمان می‌شدند. البته ممکن بود پس از آن، دچار فقر مالی شوند.»

       معاون کل وزارت بهداشت با بیان اینکه هم صحبت امروز من درست است و هم آمار 8 درصدی که وزیر بهداشت قبلا اعلام کرده است، افزود: «از 15 اردیبهشت سال 93 که طرح تحول سلامت به اجرا درآمد، به مدت یکی دوماه، افزایش مراجعات به 8 درصد هم رسید. در بعضی از بیمارستان‌های ما حتی به 17 درصد هم رسید. ولی پس از آن که شرایط مجددا پایدار شد، متوسط آمار کشوری هم به دست آمد که بر اساس آن آمار در بیمارستان‌های سراسر کشور، رشدی معادل 4 درصد در مراجعات مردم به بیمارستان‌های دولتی دیده می‌شد. البته براساس یک آمار دیگر این افزایش، معادل 7 درصد بود.» وی با تاکید بر اینکه همان آمار 4 درصد برای یک سال یعنی 15 اردیبهشت 93 تا 15 اردیبهشت 94 قابل اعتمادتر است، اظهار داشت: «من به شما ثابت می‌کنم که همین 4 درصد افزایش مراجعات هم به معنی افزایش تقاضای القایی نبوده است.»

       حریرچی سپس آمار 4 درصدی افزایش مراجعات را اینگونه تجزیه و تحلیل کرد: « 2/1 درصد از این میزان، مربوط به رشد جمعیت است. طبیعتا وقتی جمعیت کشور بیشتر می‌شود، آمار بیماران هم افزایش می‌یابد. 3 الی 4 درصد هم مربوط به پیر شدن جمعیت کشور است. چرا که جمعیت پیرتر، به همان میزان بیمارتر است. 1 الی 5/1 درصد، افرادی هستند که تا قبل از طرح تحول سلامت به بیمارستان‌های خصوصی و تامین اجتماعی مراجعه می‌کردند و پس از اجرای طرح تحول، از خدمات بیمارستان‌های دولتی استفاده کردند. طبیعتا به این مورد هم نمی‌توان عنوان تقاضای القایی داد. چون تقاضای القایی یعنی کسانی که قبلا خدمتی دریافت نمی‌کرده‌اند و حالا با کم شدن هزینه‌ها، به دریافت خدمت روی آورده‌اند. تنها 1 الی 5/1 درصد از این میزان، ناشی از افزایش مراجعات و افزایش بستری بوده است که این رقم درواقع مربوط به کسانی است که به دلیل مشکلات مالی قادر به دریافت خدمات نبودند. صندوق بیمه کمیته امداد امام خمینی(ره)، افزایش 28درصدی مراجعات حدود 5/1 میلیون جمعیت تحت پوشش خود را گزارش می‌دهد که این 28 درصد به نسبت کل جمعیت کشور، همان 1 الی 5/1 درصدی می‌شود که گفته شد. یعنی این اعداد ثابت می‌کند که تقاضای القایی معنی‌داری رخ نداده است. ولی آیا در سیستم ما تقاضای القایی اصلا وجود ندارد؟ چرا وجود دارد. همان تقاضای القایی که قبلا در سیستم موجود بوده، الان هم وجود دارد؛ ولی افزایش نداشته است.»

ماجرای 8 هزار میلیارد بیمه سلامت و بهره آن
       یکی دیگر از موضوعات محوری که در این نشست خبری مطرح شد، مصوبه مجلس در قالب لایحه اصلاحیه بودجه مبنی بر فروش اوراق قرضه اسلامی به مبلغ 8 هزار میلیارد تومان جهت پرداخت بدهی‌های سازمان بیمه سلامت ایران بود. موضوعی که از ابتدای مطرح شدن، از ابعاد مختلف مورد نقد کارشناسان قرار گرفت. اهم این انتقادات حول این محور بود که بازپرداخت چنین مبلغی، مشکلی خواهد شد اضافه بر مشکلات انبوه بیمه سلامت.

       از طرفی برخی از منتقدین سود و بهره این مبلغ را به چالش کشیده‌اند و معتقدند این مبلغ، سازمان‌های بیمه‌گر خصوصا سازمان بیمه سلامت ایران را که در حال حاضر به اندازه کافی بدهکار و حتی در مرز ورشکستگی هستند را تبدیل به بدهکارانی می‌کند که حالا باید جور بازپرداخت بهره این پول را هم بکشند.

       سخنگوی وزارت بهداشت در واکنش به این اظهارات، پرداخت بهره این پول توسط بیمه‌ها را رد کرد و افزود: «چه کسی گفته است که بهره این پول را بیمه‌ها باید پرداخت کنند؟» وی ادامه داد: «این مصوبه یکی از روش‌هایی است که دولت‌ها برای تامین منابعشان استفاده می‌کنند. برای اینکه بدانید کار چقدر منطقی است، باید بگویم پیشنهاد تصویب 5 هزار میلیارد تومان از طرف دولت مطرح شد، خود مجلس این مبلغ را به 8 هزار میلیارد تومان افزایش داد و تصویب کرد، شورای نگهبان مصوبه را مورد تایید قرار داد، رئیس محترم مجلس آن را برای اجرا به رئیس‌جمهور ابلاغ کرد و رئیس‌جمهور هم برای اجرا آن را ابلاغ کرد. درواقع برخلاف آن‌چیزی که گفته می‌شود این کار، تصمیم وزارت بهداشت بوده است، این مصوبه، حاصل خرد جمعی نظام برای حمایت و پشتیبانی از یکی از مهمترین دستاوردهای دولت و به قول وزیر محترم رفاه، بزرگترین پروژه اجتماعی دولت است.» حریرچی ضمن یادآوری تحت پوشش بیمه درآوردن حدود 10 میلیون نفر از جمعیت کشور، خاطرنشان کرد: «هزینه درمانی این افراد جدید در سال گذشته و فقط برای مدت یک سال، رقمی معادل 3600 میلیارد تومان شده است. درواقع در بودجه سال 94 هزینه این افراد جدید پیش‌بینی نشده بود. تدبیر معاون اول محترم رئیس‌جمهور این بود که برای تامین هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده‌ای که تا سال 95 ایجاد شده، از طریق اوراق قرضه اسلامی اقدام شود و در سال 95 هم بودجه مناسب برای پوشش این خدمات پیش‌بینی شود.» با اصرار خبرنگار ایرنا درباره بهره این 8 هزار میلیارد تومان، سخنگوی وزیر بهداشت توضیح داد: «اوراق قرضه با اوراق مشارکت متفاوت است و مکانیزم خاص خودش را دارد. اوراق قرضه در اقساطی با رقم‌های بزرگ 500 میلیارد و 1000 میلیارد تومان پرداخت می‌شود و یک قیمت سالیانه مشخصی دارد. البته من نمی‌دانم دوستانمان در سازمان برنامه و بودجه چه رقمی را برای آن درنظر گرفته‌اند ولی به‌هرحال تورمی که در کشور وجود دارد را لحاظ می‌‌کنند. بودجه بیمه سلامت از طریق دریافت حق بیمه و دریافت بودجه سنواتی از دولت تامین می‌شود. این مبلغ 8 هزار میلیارد جزو همان قسمتی است که از طریق دولت تامین می‌شود و درواقع اصل و فرع بدهی برعهده دولت است.» یکی از خبرنگاران گفت: «یعنی شما می‌گویید که بهره این پول را دولت می‌دهد؟» و حریرچی پاسخ داد: «من هم اگر بخواهم با این صراحت صحبت کنم، می‌توانم، ولی نمی‌خواهم.»

       معاون کل وزارت بهداشت این تلاش‌ها برای تامین منابع را به دلیل «وظیفه اجتماعی» دستگاه‌های دولتی ازجمله بیمارستان‌ها برای ارائه خدمت به مردم دانست و گفت: «حتی گاهی اوقات لازم است که ما براساس وظیفه اجتماعی که بر دوش داریم، متضرر شویم.» وی ضمن انتقاد از کسانی که همه کارهای نظام سلامت را در هر صورتی به نقد می‌کشند، با ذکر مثالی گفت: «در همین ایام، دولت چقدر به پیمانکاران آب و برق و گاز بدهکار است؟ برای پرداخت این بدهی چه می‌کند؟ علی‌رغم این مطالبات، باز هم اصرار می‌کند که آب و برق مردم تامین شود. مثلا از پیمانکاران می‌خواهد که برق شهرها قطع و خانه‌های مردم تاریک نشود و پولشان را هم یک سال بعد دریافت کنند. اما مگر غیر از این است که وقتی دولت بخواهد یک سال بعد این پول را بپردازد، لازم است که با بهره تعدیل پرداخت کند؟ با این وجود هیچ‌وقت کسی نمی‌گوید این پول چون بهره دارد، خیلی بد است. من نمی‌دانم برای نظام سلامت چه اتفاقی افتاده که مثلا یک اقتصاددانی که خارج از حوزه سلامت هم هست، در موردش نظر می‌دهد و می‌گوید این 8 هزار میلیارد چون بهره دارد، بد است. باید از همان اقتصاددان سوال کرد که با توجه به اینکه الان دولت با پرداخت بهره برق خانه‌ها را تامین می‌کند، خود شما حاضر هستید که این بهره پرداخت نشود ولی برق خانه‌تان قطع شود؟»

منتظر پرداخت یکجای مطالبات خود نباشید
       خبرنگار سپید از قائم‌مقام وزیر بهداشت پرسید: «آیا توافقی صورت گرفته که پس از آنکه این 8 هزار میلیارد به دست سازمان بیمه سلامت ایران رسید، چگونه به بیمارستان‌ها و جامعه پزشکی پرداخت شود؟ آیا مطالبات چندین ماهه آنها به یکباره پرداخت می‌شود یا اینکه پرداخت‌ها همچنان تدریجی و قطره‌چکانی خواهد بود؟» حریرچی در پاسخ گفت: «چنین پول‌هایی قاعدتا تدریجی به دست بیمه می‌رسد. به‌هرحال 8 هزار میلیارد تومان پول کمی نیست. البته ما اطلاع دقیقی نداریم ولی با توجه به سیاست‌های پولی و ملاحظاتی که دراین رابطه وجود دارد، بعید است که چنین مبلغی در یک دوره یکی‌دو روزه و 10 روزه پرداخت شود. اما ما هم امیدواریم هرچه سریع‌تر انجام شود. از طرفی پیگیری این موضوع باید از طرف بیمه‌ها باشد ولی اهمیت موضوع آن‌قدر زیاد است که ما هم علی‌حده پیگیر موضوع هستیم.»