شفا آنلاین>سلامت>غربالگری ادرار از نظر وجود داروها، یکی از شایعترین راههای بررسی ادامه مصرف داروها یا سوءمصرف داروهای با پتانسیل بالای سوءاستفاده است.
به گزارش
شفا آنلاین،منفی کاذب و
مثبت کاذب به دست آمده از ایمونواسی، میتواند مشکلاتی برای بیمار و نیز
درمانگران ایجاد کند. با شناسایی داروهایی که میتوانند در منفی یا مثبت
کاذب شدن نقش داشته باشند، سوءبرداشت ایجاد شده در غربالگری داروها از طریق
ادرار به حداقل میرسد.
آزمون
غربالگری دارو در ادرار (UDS)، در بررسیهای بالینی بهطور وسیعی برای
تایید تصمیمگیری روی مصرف داروهای پرخطر مورد استفاده قرار میگیرد.
کاربردیترین نوع آزمون غربالگری دارویی ادرار، بهدلیل هزینه کم، سرعت
آماده شدن نتایج و سادگی مصرف آن، ایمونواسی است. در عین حال که این روش
بسیار پرمصرف است، درجه اختصاصی بودن آن ضعیف است و ممکن است نتایج مثبت
کاذب ارائه دهد. بنابراین بهتر است نتایج غیرمنتظره را با یک آزمون ثانویه
نیز سنجید.
آزمونهایی نظیر کروماتوگرافی گازی-اسپکترومتری جرمی یا
کروماتوگرافی مایع با کیفیت، از صحت بیشتری برخوردارند. البته این آزمونها
پرهزینهاند و آماده شدنشان زمان میبرد. پس تصمیمگیری در مورد درمان
بیمار، براساس نتیجه مثبت یا منفی فرضی آزمون ایمونواسی گرفته میشود.
بیمارانی که نیاز است بهطور تصادفی یا بهطور مرتب آزمون غربالگری دارویی
ادرار را بهعنوان بخشی از برنامه بازتوانی، برای مانیتورینگ وضعیت سلامت
(نظیر مدیریت درد یا بررسی روند مصرف دارو) یا به سایر دلایل داشته باشند،
در معرض خطر عواقب منفی حاصل از نتایج مختل آزمون غربالگری دارویی ادرار
هستند. برای کاستن از احتمال نتیجه اشتباه، اطلاع از داروهایی که میتوانند
منفی کاذب و مثبت کاذب ایجاد کنند و جایگزینکردن آنها با داروهای با خطر
کمتر، کمککننده است.
منفی کاذب برای
جلوگیری از نادرستبودن نتایج آزمون غربالگری دارویی ادرار، قبل از تهیه
نمونه ادرار پزشک باید فهرستی از داروهای مصرفی بیمار-اعم از داروهای
نسخهای و غیرنسخهای- آماده کند. در مواردی که نتیجه آزمون غربالگری منفی
است، باید احتمال منفی کاذب را بهویژه در مورد بیمارانی که این آزمون را
برای ارزیابی تمایل به ادامه مصرف یک رژیم دارویی انجام میدهند یا
بیمارانی که عوامل خطرسازی به نفع سوءمصرف دارو یا وابستگی دارویی دارند
بررسی کرد. بیماران ممکن است آگاهانه تلاش کنند که نتیجه مثبت غربالگری را
با آلوده کردن ادرار خود با استفاده از سرکه، صابون، سفیدکننده، قطرههای
چشمی، نمک غذایی مخفی کنند و مانع ردیابی دارو شوند. به علاوه، محصولات
حاوی پراکساید (پراکسیداز)، گلوتارآلدئید، نیترات سدیم یا پتاسیم و
پیریدینیوم کلروکرومات میتوانند از سوی بیماران به کار برده شده باشند.
تغییر در ظاهر، رنگ، غلظت یا pH ادرار ممکن است نشانهای از آلوده کردن
عمدی ادرار باشد. گاه منفی کاذب رخ میدهد زیرا آزمون غربالگری دارویی
ادرار از ردیابی یک دارو ناتوان است. بهعنوان مثال، این آزمون برای
بنزودیازپینها اغلب منفی کاذب است.
بیشتر ایمونواسیهای ردیابی
بنزودیازپینها در ادرار، در جستجوی نوردیازپام و اگزازپاماند که
متابولیتهای اصلی بیشتر بنزودیازپینها هستند. داروهایی که راه متابولیکی
متفاوتی را طی میکنند (نظیر تری آزولام، آلپرازولام، کلونازپام و
لورازپام)، بهدلیل نبود این متابولیتها در ایمونواسی اغلب نتایج منفی
کاذب دارند. بنابراین برای کاهش نیاز به انجام آزمون تاییدکننده صحت آزمون
قبلی، تجویز دیازپام، اگزازپام و تمازپام ارجح است.
بهطور مشابه،
اپیوئیدها ممکن است نتیجه منفی کاذب بدهند. در اغلب ایمونواسیها مورفین،
نورکودئین و کودئین غربال میشوند. مورفین، کودئین و هروئین به راحتی تشخیص
داده میشوند. هیدروکودون و هیدرومورفین متابولیتهای کودئین هستند و به
ندرت در آزمونهای ایمونواسی نتیجه را مثبت میکنند. اکسیکودون،
بوپرنورفین و تراماودل مسیر متابولیک متفاوتی دارند و فنتانیل ممکن است
یافت نشود زیرا فاقد متابولیتهاست. برای بهحداقلرساندن نیاز به انجام
آزمونهای ثانویه تاییدکننده، در بیماران پرخطر مورفین یا کودئین تجویز
کنید. در مورد بیماران با اختلال کاهش توجه و تمرکز و بیشفعالی، آزمون
غربالگری دارویی ادرار ممکن است توصیه شود. آزمون ایمونواسی برای
آمفتامینها (نظیر آمفتامین، دکستروآمفتامین و لیزدگزامفتامین) اگر طی 2
الی 3 روز قبل از آزمون مصرف شدهاند نتایج مثبت میدهد. متیل فنیدات
تداخلی با آمفتامین ندارد و نتایج آن اغلب منفی است.
مثبت کاذب علاوه
بر منفی کاذب، نیاز است که موارد مثبت کاذب نتایج آزمون غربالگری دارویی
ادرار نیز در نظر گرفته شوند. مثبت کاذب ایمونواسی میتواند در شرایطی که
دارویی بهدلیل شباهت ساختاری با داروی اصلی یا یکی از متابولیتهای داروی
تحت آزمون رخ دهد. میزان بروز مثبت کاذب بیشتر تحتتاثیر نوع ایمونواسی است
که مورد استفاده قرار میگیرد. هنگام انتخاب رژیم دارویی برای بیماران
پرخطر، پزشکان باید مصرف داروهایی که نتایج مثبت کاذب ایجاد میکنند را به
حداقل برسانند. انتخاب دارودرمانی مناسب برای یک بیمار بستگی به عوامل
متعددی نظیر میزان اثربخشی و ایمنی دارو دارد. بنابراین برای به حداقل
رساندن میزان مصرف داروهایی که مثبت کاذب میدهند، باید موردی برای هر
بیماری تصمیم گرفت. در بیمارانی که تحت آزمونهای متعدد غربالگری دارویی
ادرار قرار میگیرند، انتخاب داروهایی که با حداقل خطر نتیجه مثبت کاذب
همراه باشند، راه مطمئنی برای به حداقل رساندن موارد نتایج مختل آزمون است.
US.Pharmacist,September2016