نقش «یوز» روی پیراهن ملی پوشان بسیار مؤثر بود

«حال یوزپلنگ‌های ایران- آخرین بازمانده از جمعیت یوزهای آسیایی- خوب نیست.» این را ما نمی‌گوییم، بلکه آمارها و مشاهدات و بررسی‌های کارشناسی پژوهشگران جوان کشورمان و اعضای پروژه بین‌المللی حفاظت از یوز آسیایی نشان می‌دهد. در همین حال گزارش‌ها حکایت از این دارد که جاده سازی‌ها و قطع کریدورهای ارتباطی بین زیستگاه‌ها به مهم‌ترین عامل تلفات یوزهای ایران بدل شده است.

با این حال زنگ خطر جدی تری هم اخیراً نواخته شده، اینکه سه سال است هیچ یوز ماده‌ای با توله‌اش در زیستگاه‌های کویری استان یزد دیده نشده است. هنوز معلوم نیست چرا زیستگاه‌هایی که در دهه 80 شاهد بیشترین آثار و نمایه‌های یوزهای جوان و توله‌ها بود امروز خالی از توله شده است. اینکه زادآوری متوقف شده یا نسبت جنسی ماده‌ها و نرها به هم ریخته یا عوامل محیطی مانند ناامنی، تغییر اقلیم، کمبود طعمه و غذا و یا بی‌آبی باعث عدم زادآوری یوزهای ماده شده هنوز مشخص نیست و بررسی‌ها همچنان ادامه دارد.

اگرچه سه سال است که در 5 زیستگاه یزد هیچ توله‌ای مشاهده نشده و در پارک ملی کویر نیز دیگر خبری از یوز نیست اما در نقطه مقابل در منطقه توران و میاندشت در سمنان و خراسان شمالی اوضاع کمی بهتر است و هنوز امید به بقای این «گونه بشدت در خطر انقراض» وجود دارد.

با این حال در شرایطی که حجم اخبار ناگوار از وضعیت یوزها و زیستگاه‌هایشان و کمبود تجهیزات حفاظتی محیط‌بانان بر اخبار امیدوار کننده پیشی گرفته و کمتر حمایت جدی و عملی از سوی مردم و دستگاه‌های اجرایی کشور برای پشتیبانی از زیستگاه‌های یوز و محیط‌بانانش صورت می‌گیرد مدیر پروژه حفاظت از یوز آسیایی  از حمایت‌های مؤثر و دلسوزانه برخی هنرمندان از جمله هدیه تهرانی، بازیگر سرشناس سینما و شرکت‌های بیمه‌ای خبر می‌دهد و می‌گوید: درست است که هر یک از ما در قبال محیط‌زیست و حیات وحش‌مان مسئولیت اجتماعی داریم اما متأسفانه در سالهای گذشته اغلب حمایت‌های بنگاه‌های اقتصادی و دستگاه‌های اجرایی به حرف منتهی و کمتر به عمل تبدیل شده و در نقطه مقابل شاهد حمایت‌ها و اقدام‌هایی از سوی برخی اشخاص حقیقی و حقوقی بودیم که واقعاً بزرگ و مؤثر و چشمگیر بوده و کمک زیادی به بقای یوز و حفاظت از زیستگاه‌هایش کرده است.

هومن جوکار، در شرایطی که روز گذشته سرپرست دفتر محیط زیست و توسعه پایدار وزارت ورزش و جوانان از بازگشت مجدد یوزپلنگ آسیایی به پیراهن ملی‌پوشان فوتبال کشور خبر داده، نقش یوز روی پیراهن ملی پوشان را در ایجاد حساسیت در جامعه و جلب برخی حمایت‌ها بسیار مؤثر قلمداد می‌کند و می‌گوید: من بر خلاف خیلی‌ها که می‌گویند نقش یوز روی پیراهن تیم ملی چه تأثیری بر وضعیت یوزها داشته، می‌خواهم بگویم شاید تأثیر مستقیم نداشته اما این اقدام باعث شد تا عموم جامعه، مردم و مسئولان با وضعیت بحرانی این گونه در کشور کاملاً آشنا و مانوس شده و اتفاقاً با همین تبلیغات بود که شرکت بیمه دانا به حمایت از یوز تشویق شد و کمک‌های بزرگی به یوز کرد. جوکار  گفت: چندی قبل در یکی از مناطق یوز، با بحران نقدینگی برای خرید لاستیک خودروهای محیط‌بانی مواجه بودیم و اگر این لاستیک‌ها خریداری نمی‌شد محیط‌بانان برای گشتزنی و حفاظت از منطقه با مشکلات جدی مواجه بودند اما وقتی موضوع را با خانم هدیه تهرانی که همیشه همراه و پشتیبان ما در حوزه حیات وحش بودند مطرح کردیم ایشان هزینه خرید 16 حلقه لاستیک برای خودروها را تأمین کردند.

این البته نخستین و آخرین حمایتی نبوده که این هنرمند دوستدار محیط زیست از پروژه حفاظت از یوز آسیایی انجام داده است. جوکار می‌گوید: ایشان در بحث جاده گلستان و جاده توران که هر ساله شاهد تلفات زیاد یوزها و دیگر گونه‌ها در این دو محور هستیم واقعاً به ما کمک کردند و یک‌ماه تمام وقت و انرژی گذاشتند و در جلسات مربوطه در وزارت راه برای حمایت از حیات وحش کشورمان حضور یافتند تا نهایتاً موفق شدیم طرح‌هایی را که برای کاهش تصادفات جاده‌ای یوزها و دیگر گونه‌ها تهیه شده بود با مساعدت وزارت راه به مرحله اجرا نزدیک کنیم.ایران