شفا آنلاین>اجتماعی> طرح سلامتیار که با هدف کمک به بیماران بدون همراه در حال حاضر به صورت آزمایشی در حال انجام است، از همان روزهای ابتدایی، با حرف و حدیث همراه بود و واکنشهای متفاوتی را از مسئولان اجراکننده و متولیان نظام سلامت به خود دید.
به گزارش
شفا آنلاین،به نقل از سپید این روزها اخبار ضد و نقیضی به گوش میرسد از شکست و توقف طرح از
سویی و موفقیت و ادامه آن از سویی دیگر که سبب شده سلامتیار با تردیدهای
جدی مواجه شود. تردیدی که برای مسئولان هلالاحمر به عنوان بانیان
سلامتیار، چندان رضایتبخش نیست. حرفهای مختلف و مخالف مسئولان گوناگون
نظام سلامت هم سبب شده که سرنوشت این طرح در هالهای از ابهام قرار بگیرد.
چندی
پیش افشین قانع، معاون امور داوطلبان جمعیت هلالاحمراستان تهران در
گفتوگو با یکی از خبرگزاریها از مانعتراشی و مقاومتهای موجود در بدنه
پرستاری بیمارستانها که مخالف اجرای این طرح هستند، خبر داده و گفته بود:
«طبق دستورالعمل اجرایی و توافقات صورت گرفته با مسئولان بیمارستان
رسولاکرم، فعالیت سلامتیاران فقط از ساعت 8 تا 14 روزهای شنبه تا
چهارشنبه است و آنها هیچ مسئولیتی برای ارائه خدمات بهصورت شبانهروزی
ندارند. بهطور متوسط روزانه 5 سلامتیار به همراه یک مسئول خانه سلامت با
هماهنگی و اعلام نیاز سرپرستار فعالیت میکنند و ورود آنها به بخشهای
اورژانس، عفونی و جراحی ممنوع اعلام شده است.»
چرخش ناگهانی! همین
مواضع، سبب شد که سراغ او برویم و جزئیات داستان را از زبانش بشنویم. در
حالی که کمتر از یک هفته از صحبتهای پیشین قانع میگذشت، او موضع خود را
تغییر داد و تنها با ارسال نامهای دستنویس، توضیح داد: «سلامتیاران در
راستای ارتقای روحیه و فراهمآوردن زمینه آسایش و آرامش بیماران بستری شده و
همراهان بیماران در بیمارستانهای تحت پوشش فعالیت میکنند که از جمله
وظایف آنان حمایت روحی و روانی، انتقال بینبخشی، تسهیل فرآیند پذیرش،
ترخیص، آزمایشگاه و عکسبرداری بیماران است.»
وی
ادامه میدهد: «تاکنون تعداد 199 سلامتیار آموزشهای تخصصی و عمومی را با
مشارکت جمعیت هلالاحمر و بیمارستانهای تحت پوشش گذرانده و پایش سلامت
شدهاند. در حال حاضر این جمعیت همکاری مستمر را با بیمارستانهای تحت
پوشش دارد و هیچگونه حاشیهای سلامتیاران ما در بیمارستانها و کادر
پرستاری ندارند. همکاری مدیریت و کادر پرستاری بیمارستانهای حضرت رسول
اکرم(ص) و امام خمینی(ره) ستودنی است و سلامتیاران رابطی بین بیماران و
کادر پرستاری بیمارستان هستند و مسئولین در جهت گسترده شدن این طرح در
تلاشند و امکانات رفاهی قابل قبولی را نیز برای سلامتیاران فراهم
کردهاند.»
شکست خورده است این
صحبتها در حالی مطرح میشود که محمد شریفیمقدم، قائممقام سازمان نظام
پرستاری معتقد است که این طرح، هنوز اجرا نشده، با شکست مواجه شده است:
«وقتی بحث سلامتیار برای اولین بار مطرح شد ما در سازمان نظام پرستاری
اعلام کردیم که این طرح با اشکالاتی همراه است. مسئولان اجراکننده طرح
گفتند بیمارانی که همراه ندارند در اقدامات اولیهشان از جمله غذاخوردن و
راه رفتن با مشکل مواجهاند و نیاز به همراه دارند. براساس چارت سازمانی
وظیفه کمک به بیماران بر عهده کمکبهیار است. به همین دلیل برای رفع مشکل
اعلام کردیم که کمکبهیار استخدام کنیم. در حال حاضر حدود 50 هزار
کمکبهیار در کشور تربیت شدهاند که میتوانند اقدامات اولیه بیماران را
انجام دهند. با وجود این توضیحات، آنها اعلام کردند که تنها این بحث مطرح
نیست بلکه سلامتیاران به عنوان یار و مونس بیماران هستند و میخواهند از
نظر روحی و روانی با بیمار صحبت کنند ولی باز هم ما قانع نشدیم و اعلام
کردیم که این اقدام اصلا به صلاح نیست.» وی تاکید میکند: «در دنیا بحث
مراقبتهای پرستاری اینگونه است که هر بیماری حریم خصوصی دارد و هر کسی
نمیتواند وارد این حریم خصوصی شود. اصلا ممکن است بیمار صحبتهایی داشته
باشد که از نظر شرعی و اخلاقی صحیح نیست.»
وی
در بخش دیگری از سخنان خود، کمبود سلامتیار در بیمارستان را عامل دیگری
بر عدم اجرای موفق این طرح میداند و میگوید: «از طرفی داوطلبانی که به
عنوان سلامتیار در این طرح مشارکت دارند هیچ پرداختی ندارند از همه مهمتر
اینکه مردم از این طرح استقبال نکردند چرا که نمیخواهند کسی وارد حریم
خصوصی آنها شود.»
هشدار دادیم ولی توجه نکردند شریفیمقدم
با تاکید بر اینکه ما از قبل تمام این موارد را پیشبینی کرده بودیم،
توضیح داد: «وقتی طرح تحول سلامت اجرا شد، گفتیم که این طرح مشکلاتی دارد و
اگر این مشکلات را حل نکنید ممکن است که این طرح با شکست مواجه شود و حال
میبینیم که این طرح به نحوی شکست خورده و قفل کرده است. چون ما آن زمان
اعلام کردیم که این طرح با شکست مواجه میشود حالا میگویند تقصیر پرستاران
است در حالی که این طرح کارشناسی و مدیریت نشده بود و حتی مسائلش پیشبینی
نشده نبود.»
وی
با تاکید بر اینکه مخالفت و موافقت پرستاران در اجرای سلامت یار شرط نیست،
میگوید: «بیمارستان نیرویی را تامین میکند و پرستار نمیتواند از آن
جلوگیری کند.»
قائممقام
سازمان نظام پرستاری بر این باور است که ماهیتا این طرح شکست خورده است و
توضیح میدهد: «در سایر کشورها چنین طرحی نبوده و ما کاملا باخبر هستیم که
در دنیا چه خبر است. سلامتیار در بیمارستانهای سایر کشورها حضور ندارند و
این موضوع تنها در کشور ما انجام میشود. باز هم تاکید کنیم که یکی از
دلایلی که میتواند منجر به شکست این طرح شود،غیرکارشناسی بودن آن است.نه
تنها این طرح بلکه تحول نظام سلامت نیز با شکست مواجه شده چرا که قبل از
اجرای آن مطالعه و کارشناسی بر روی آن انجام نشده است.»
سلامتیار کارشناسی شده است اما
صحبتهای ایرج حریرچی، قائمِمقام وزیر بهداشت نیز در این زمینه قابل توجه
است. وی معتقد است که این طرح کاملا کارشناسی شده به
اجرا درآمده است: «در تمام دنیا برخی افراد داوطلب در تمام کشورهای توسعه
یافته و حتی در برخی از کشورهای در حال توسعه وجود دارند که با آموزشهایی
که به آنها ارائه شده، کارهای جانبی بیمار را انجام میدهند.»
حریرچی
تاکید میکند که این طرح از سایر کشورها الگوبرداری شده و نتایج اولیه آن
رضایت بخش بوده است و ادامه میدهد: «البته ممکن است مانع تراشیهایی وجود
داشته باشد. مسلما با هر تغییر جدیدی مقاومتهایی انجام میشود. ما مطمئن
هستیم که جامعه پرستاری بعد از اینکه سلامتیاران کمک حال آنان شوند و
رسیدگی به بیماران را بهبود دهند، حتما با این طرح همراه و همدل خواهند شد.
البته حساب برخی افراد که با هر گونه تغییر و اقدام اصلاحی مخالف هستند،
جدا از این قضیه است. این طرح با موفقیت ادامه مییابد و گسترش نیز پیدا
خواهد کرد. این طرح کاملا کارشناسی شده و مشاورههای لازم انجام شده که به
تدریج گسترش مییابد.»
هیچ
شکی نیست که طرح سلامتیار با هدف کمک به بیماران طراحی شده است. ولی این
طرح که هنوز اجرا نشده و در مرحله پایلوت است، با مقاومتهایی از سوی
مسئولان و اجرا کنندگان مواجه شده که آینده آن را همانند طرح تحول سلامت در
ابهام قرار داده است. بنابراین این گزارش با این هدف نوشته شد که مسئولان
تصمیم قاطعی برای ادامه این طرح در نظر بگیرند تا با رفع اختلافات شاهد رفع
مشکلات بیماران باشیم نه اینکه هر روز شاهد اظهارنظرهای متفاوت باشیم که
در نهایت به سرانجامی نمیرسد.