شفا آنلاین>اجتماعی>بیمارستان همیشه محلی برای تسکین درد بوده است. بیمارستان بهعنوان موسسهای است که صاحبنظران آن را تشبیه به شهر میکنند، البته با این تفاوت که بیمارستان ارباب رجوعی دارد که موظف به پاسخگویی به آنها است که این خدمات بهصورت شبانهروزی و با دقت کافی، با کیفیت مناسب و در کمترین زمان ممکن است.
به گزارش
شفا آنلاین به نقل از سپید ، از
سویی دیگر مشتریان این موسسه گرانبهاترین سرمایه خود که همان سلامتی است،
دراختیار این موسسه قرار میدهند و انتظار دارند، این سرمایه حفظ، بهبود و
بازیابی شود. دراین بین مدیریت آن سهم زیادی ایفا میکند. مدیریتی که اگر
به نحو احسن نباشد، چالشهای زیادی ایجاد میکند.
ایرادهای زیرساختی در بیمارستانهای دولتی علی
جعفریان، رئیس دانشگاه علومپزشکی تهران و رئیس هشتمین کنگره مدیریت
بیمارستانی در این همایش میگوید: «بیمارستان محلی است که کادر درمان و
پزشکی را متعهد میکند به اینکه برای مراجعهکننده خدمت ارائه دهد. مشکلی
که وجود دارد، این است گاهی این موضوع را به دلیل مشکلات فیزیکی، منابع و
کمبود نیروی انسانی و... فراموش میکنیم. اگر سوال شود، که بیمارستان برای
چه ساخته شده است؟ همه جواب درستی میدهند. اما در عمل ارائه خدمات بی عیب
و نقص از خاطرمان میرود. این درست نیست. درواقع همه ما باید اهدافی را
سرلوحه کار و در مجموعه خود قرار دهیم که موضوع اصلی یادمان نرود.»
بیمارستانهای دولتی عمر زیادی دارد وی
ادامه میدهد: «در بخشهای دولتی به دلیل محدودیتهایی که هست، مشکل دیگری
هم وجود دارد: اینکه رضایت مشتری در سطح پایینتری قرار دارد.
بیمارستانهای بخش دولتی قدمت زیادی داشته و عمر برخی از آنها بیشاز 55
سال است. لذا زیرساختهای فیزیکی مشکل دارد. تکلیف منابع هم روشن است و
پولی هم دستمان نیست. نیروی انسانی هم کم داریم. گاهی فکر میکنیم، کاری
نمیشود کرد. از طرف دیگر افرادی که درگیر کار در بخش دولتی هستند، فرصت
جلب رضایت بیمار را ندارند. وقتی که ضریب اشغال در بیمارستانهای دولتی 90
درصد است، رضایت بیمار مطرح نیست. درحالیکه در بخش خصوصی اینگونه نیست و به
مقوله رضایتمندی بیمار اهمیت بیشتری داده میشود.»
مدیریت بیمارستانی وضعیت مطلوبی ندارد ایرج
حریرچی، قائم مقام وزیربهداشت در هشتمین کنگره مدیریت بیمارستانی خطاب به
مدیران و روسای بیمارستانها میگوید: «بیمارستانها در تمام کشورهای دنیا
یکی از محلهای اصلی هزینهکرد نظام سلامت است، به همین دلیل مدیریت
بیمارستان یک امر پیچیده است. بیمارستان محلی است که باید در تمام روزهای
سال و به صورت شبانهروز آماده خدمترسانی باشد و در شرایط اورژانس بتواند
بهترین خدمت را در کمترین زمان ارائه دهد، به همین دلیل مدیران
بیمارستانها با حجم کار انبوهی مواجه هستند. به همین دلیل ما برای مدیریت
بیمارستانها نیازمند به مدیران شایسته و کارآمد هستیم که نسبت به علم روز
دنیا آگاهی داشته باشند و بتوانند بیمارستان را که یک نظام پیچیده است،
مدیریت کنند. در این همایش باید به نقش مدیران بیمارستان در ارتقای سلامت
جامعه، حفاظت مالی مردم از مخاطرات مالی حوزه سلامت و همچنین نحوه پاسخگویی
و رضایت مردم بیشتر مورد توجه قرار بگیرد. همچنین برگزاری این همایشها در
تبادل تجربیات و ایدههای موفق که تاکنون به نتیجه نرسیدهاند، میتواند
موثر باشد. انتقال تجربیات داخلی و خارجی باهم میتواند دانش بومی در کشور
ما ایجاد کند. واقعیت این است که در حوزه مدیریت هنوز به وضعیت مطلوب
نرسیدیم. تا رسیدن به وضعیت مطلوب فاصله قابل توجهی داریم. اقدامات بیشتری
باید انجام شود تا با بومیسازی دانش امروز میسر شود.»
حریرچی
میگوید: «موضوع بعدی این است که بیمارستان در حوزه سلامت در انتهای
زنجیره بهداشتی و درمانی قرار دارد. اما با توجه به حجم خدماتی که ارائه
میدهد و حجم مراجعات مردم، یکی از عوامل ایجاد رضایت و نارضایتی از موضع
بهداشت و درمان بوده و حمایت سیاسی و حمایت اجتماعی لازم برای اصلاحات و
تامین منابع در حوزه سلامت میتواند، تحت رضایت یا نارضایتی در حوزه
بیمارستانی موردتوجه قرار بگیرد. سال گذشته حدود 820 میلیون بار مراجعه
سرپایی داشتیم از این تعداد فقط 8 و نیم میلیونبار در حوزه بستری بوده
است. اما همین 8 و نیم میلیون بار بستری گرچه حدود یک درصد را تشکیل
میدهد، (یعنی حدود ده و سه دهم بار مراجعه سرپایی و تقریبا یازده صدم بار
مراجعه بستری وجود داشته) تاثیر زیادی در حمایت سیاسی دارد.»
وی
ادامه میدهد: « در حوزه سلامت و خصوصا در بیمارستان نیاز به مدیران
توانمند و آموزش دیدهای داریم که نه تنها دانش لازم را داشته باشند، بلکه
مهارتهای شناختی و تفکر انتقادی و مهارتهای استدلالی بیشتری داشته و
بتوانند در محیط، ارتباطهای لازم را برقرار کنند، تا حمایت مدیران داخل
نظام سلامت و خارج از آن را برای اصلاحات در حوزه سلامت، فراهم کنند. از
آنجا که به طور سنتی رسم است که روسای بیمارستانها و مدیران ارشد حوزه
سلامت، افراد بالینی و هیات علمی باشند و علاقه این افراد در حوزههای
دیگری بوده، لذا کارایی لازم در حوزه مدیریت میسر نشده است. دو اقدام مهم
در این رابطه انجام شده است، یکی از آنها این است که چه در سطح دانشگاه، چه
بیمارستان و چه وزارتخانهای، تواناییهای مدیران و ظرفیتهای آنها افزایش
داده شود. اقدام دیگر این که مدیرانی از غیر حوزه سلامت وارد حوزه سلامت
شوند. یعنی افرادی که آموزشهای مدیریتی دیده یا مدیریت بیمارستانی رشته
اصلی آنها است. یا اینکه بهطورکلی مدیریت خواندهاند. برای اولین بار در
دوره اخیر، در کشور ما مدیر غیرپزشک در وزارت بهداشت تجربه شده است. در
برخی از کشورهای توسعهیافته اکثر وزرای بهداشت یا مدیران بیمارستان، پزشک
نیستند. در کشور این موضوع ناشناخته و بعید بود.درحال حاضر سه نفر از
معاونین اصلی وزارت بهداشت، یعنی معاون برنامهریزی، معاون توسعه مدیریت و
منابع و معاون حقوقی و اجتماعی پزشک نیستند.»
وی
ادامه میدهد: « درحال حاضر درحال جراحی حوزه سلامت هستیم. یعنی طرح تحول
نظام سلامت، اقدامات مهم و اساسی را انجام می دهد. قسمت قابل توجهی از این
فعالیتها در حوزه درمان است. بسیاری این انتقاد را کردهاند که در طرح
تحول سلامت منابع زیادی به حوزه درمان و بیمارستان رفته است. قبل از طرح
تحول، کل منابعی که به حوزه درمان رفت، 6/58 درصد بود که بعداز طرح تحول به
62 درصد رسید.
و از کل اعتبارات، به حوزه بیمارستانی 41 درصد از اعتبارات
اختصاص داده شد، که درحال حاضر به 4/43 درصد افزایش پیدا کرده است. در
مقابل حوزه بهداشت که در دهه 80 حدود 5/4 درصد از اعتبارات را به خود
اختصاص داد، در سال اول طرح تحول به میزان 9 درصد رسیده است. همزمان از
بحران کمبود دارو عبور کرده و دسترسی مردم به دارو و تجهیزات پزشکی به طور
معنیداری بهبود پیدا کرد. اما با سیاستهای کنترل مالی سهم دارو و خرده
فروشی پزشکی از 22 درصد به 4/18 درصد کاهش پیدا کند و فضا برای بهداشت و
اقدامات ضروریتر افزایش پیدا کند.»
افزایش بودجه بهداشتی از درآمد ناخالص ملی قائم
مقام وزیربهداشت میگوید: « اینکه بودجه بهداشتی از کل درآمد ناخالص ملی
افزایش پیدا کرده، روشن است. یعنی از حدود 4/6 درصد به میزان3/7 در طی سال
رسیده است. طبق آنچه در سیاستهای کلی مقام معظم رهبری آمده، این مقدار
باید به سطح منطقه برسد. یعنی باید 8ونیم یا به تعبیری دیگر 10 و نیم درصد
از درآمد ناخالص ملی را به خود اختصاص دهد. قسمت اعظم موفقیت ما جابهجایی
منابع تامین مالی در داخل خود حوزه است. به عبارتی قسمت قابل توجهی از این
منابع که برای یک الی دو دهه 52 تا 58 درصد از جیب مردم بوده، کاهش پیدا
کرده و در سال اول اجرای طرح تحول پرداختی از جیب مردم به 40 درصد رسیده
است. کاهش 10 تا 12 درصدی در طی یک سال عالی است. این جابهجایی منابع مهم
بوده است. فضای مالی ما محدود است. قبلاز شروع دولت جدید، رشد اقصادی برای
دوسال در وضعیت خطرناکی بود، با توجه به تحریمهایی که وجود داشت یا تغییر
معادلات در بازار انرژی جهانی و رکود و تورم، امیدوار هستیم به اهداف رشد
اقتصادی برسیم. درست است که از لحاظ اقتصادی در بین کشورهای دنیا، کشور
هفدهم هستیم، اما از لحاظ سرانه درآمدی جزو رتبههای 80 تا 85 هستیم.
لذا
بهتر است از درایت و توان مدیریتی بیشتر استفاده کنیم. به طور سنتی در چند
دهه گذشته توسعه صنعتی یا کشاورزی را در اولویت قرار دادیم و سیاستمداران
گفتند صبر کنید، توسعه اقتصادی که حاصل شد برمیگردیم و منابع را اختصاص می
دهیم. شاید یکی از اشکالاتی که منجر به این روش سیاستگذاری شده، این بوده
که اکثر تکنوکراتهای دولتی در شش دهه گذشته، برای مراجعه به بیمارستان یا
به خصوصی مراجعه میکردند، یا اینکه بیمارستان دولتی برای آنها خصوصی
میشد. لذا درد مردم را در بیمارستانها نمیدانستند. این موضوع در سال اول
طرح تحول بررسی شد. اما انتقادهایی که بنابر دلسوزی یا رقابت بیان میشود،
دست افرادی را باز میکند که دوست دارند، منابع حوزه سلامت را محدود کنند.
این سادهانگاری ما است. لذا باید به محدودیت حوزه مالی و اولویتگذاریها
توجه شود.»
تمرکز برساخت ابر بیمارستانها علی
ماهر، معاون برنامهریزی دفتر مدریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی
وزارت بهداشت در گفتوگو با سپید میگوید: « بحث طراحی بیمارستان در ایران
بسیار عقب است و ما به تعداد تختهای بسیار بیشتری احتیاج داریم. تقریباً
نیمی از تعداد تختهای مورد نیاز در کشور موجود است و نیمی هم از این تعداد
موجود فرسوده هستند. از سویی نوع ساخت و طراحی و شیوه مدیریتی
بیمارستانهای ما تاکنون سبک و سیاق سنتی داشتهاند. به همین خاطر از منظر
فیزیک و شکل و ظاهر بیمارستانی فاصله زیادی تا بیمارستانهای خوب دنیا
داریم.
این موضوع باعث شده است تا از طراحان مطرح دنیا در کشورهای سوئیس،
اتریش و آلمان دعوت کنیم تا با همکاران و طراحان ایرانی در یک پنل تخصصی که
روز دوم همایش برگزار میشود شرکت کنند و ما بتوانیم از تجربیات آنها در
طراحی بیمارستانهای جدید استفاده کنیم.
علاوه بر اینکه سیاست جدید وزارت
بهداشت بیشتر روی ساخت مگاهاسپیتالها یا بیمارستانهای بیش از 500 تخت
است. قرارداد آنها امضا شده و طرح اجرای آنها در دست اقدام است. مسئله
اینجا است که شاید ساخت این بیمارستانها هزینهبر باشد، اما نباید فراموش
کرد که بودجهای که در بخش سلامت و درمان به کار برده میشود، اهمیت بسیار
زیادی دارد و نمیتوان چیزی از آن را حذف یا کم کرد. در حال حاضر اکثر
کشورها هزینه بخش سلامت خود را روی آموزش عمومی و بحث پیشگیری میگذارند و
بخش کمتری را به درمان اختصاص میدهند. ما باید تلاش کنیم به همین جایگاه
نزدیک شویم.»