چالش‌های آناتومی در علوم پزشکی ایران

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید با توجه به قدمتی که آناتومی و پزشکی در ایران دارد و تغییراتی که آناتومی در طی چند سال اخیر با آن روبه‌رو بوده است متوجه می‌شویم از کجا آغاز کرده‌ایم و به کجا رسیده‌ایم. آناتومی به دو بخش اصلی تقسیم می‌شود، بخش دانشی و بخش پژوهشی. در بخش اصلی آناتومی که نیاز جامعه بوده و پاسخ ما به جامعه پزشکی است یعنی آناتومی ماکروسکوپی به‌شدت در حال به‌عقب رانده شدن هستیم. به این معنی که تقریباً می‌توان گفت ما در حال از دست دادن آناتومی به معنای ماکروسکوپی در بخش آموزش هستیم.

در رشته تخصصی آناتومی هرقدر که به سمت جلو می‌رویم توانمندی در ماکروسکوپی که حوزه اصلی در پاسخ به نیازهای آموزشی است، جامانده هستیم. یعنی وقتی‌که قرار است استاد به‌عنوان یک آناتومیست سر کلاس درس برود، آناتومی را درس بدهد و سپس تشریح کند، کیفیت به‌شدت کاهش پیداکرده است. یک خطا در آموزش آناتومی بعدها خود را در خطای پزشکی آشکار می‌کند؛ یعنی این بیمار است که آسیب می‌بیند. توانمندی‌ها پایین آمده و فنون تدریس را نمی‌دانند.

 تشریح و تاریخ آناتومی را نمی‌دانند و کسی به آنها آموزش نمی‌دهد چگونه معلم باشند و این خطرناک است. به‌عبارت‌دیگر دانش آناتومی برای کسانی که بعدها متولی آموزش پزشکان کشور هستند، در حال ضعیف شدن است. این در حالی است که باید این پیش‌فرض را در نظر داشت که آناتومی پایه و اساس پزشکی است. بدون آناتومی به‌طور کلی پزشکی امکان‌پذیر نیست.

       اگر ما نتوانیم این مسئله را ساماندهی کنیم با گرفتاری‌های بسیاری روبه‌رو می‌شویم. اینکه به‌صرف یک پژوهشگر آناتومیست بودن از دانشگاه فارغ‌التحصیل شویم و در یک دانشگاه تیپ سه شروع به‌کار کردن کنیم یا در دانشگاهی که سطح پژوهشی و امکانات بالایی داشته است، کار پژوهشی عالی انجام دهیم در حالی که این پژوهش مستقیماً به آناتومی مربوط نیست، مسائل آناتومی ما را حل‌وفصل نمی‌کند، از سویی وارد دانشگاهی می‌شویم که در آن امکانات ابتدایی پژوهش وجود ندارد. وقتی باید آناتومی درس بدهیم که در حقیقت وظیفه اصلی بوده، آن زمان است که متوجه می‌شویم هیچ‌چیز نمی‌دانیم.

        از سویی بخشی از آناتومی نیز تحقیق و پژوهش است. من مقالات در ایران را با 10 کنگره بین‌المللی در همین زمینه که در آنها شرکت کرده بودم مورد مقایسه قراردادم. اینکه آنها در مورد چه مسائلی تحقیق می‌کنند و موضوعات موردتحقیق ما چیست. آیا ما به‌تمامی موضوعاتی که آنها بر روی آن کار می‌کنند، پرداخته‌ایم؟ بررسی‌های من نشان داد که ما در ایران بدون اینکه به بسیاری از پاسخ‌های اساسی حوزه آناتومی ماکروسکوپی پاسخ دهیم به‌شدت و به‌طور کاذب در حال حرکت به سمت تحقیقاتی هستیم که چندان دردی از مردم و جامعه مخاطب ما دوا نمی‌کند. پژوهش‌هایی که انجام داده‌ایم بیشتر به‌کار فرد می‌آید که از آن طریق استخدام شود یا رتبه دانشگاهی پیدا کند. این کمکی به تدریس و آموزش پزشکی نمی‌کند. به‌علاوه اینکه بخش زیادی از تحقیقات ما در حوزه آناتومی به سمت تحقیقات سلولی، مولکولی و حتی ژنتیک رفته است.