کار ما فراغت است

خلاصه همه حرف‌های رامبد جوان و هومن رازدار به عنوان هنرمند و مسئولان انجمن فراغت، در تعریف پدیده‌ای به نام فراغت، یک چیز است: حال خوب.

رامبد جوان، رئیس و مدیرعامل انجمن اوقات فراغت در تعریف حال خوب و فعالیت نخستین و تنهاترین سازمان مردم نهاد فراغت، می‌گوید: «ما در سال 92 و بعد از آشنایی با دکتر اردکانیان که یکی از معدود افرادی هست که در کشور دارای مدرک تخصصی دکترای اوقات فراغت است، به فکر تشکیل انجمنی با همین عنوان یعنی اوقات فراغت افتادیم و خیلی زود این ایده را اجرایی کردیم.

ما تلاش کردیم در قالب یک NGO یا سازمان مردمی و به عنوان بخش خصوصی، متولی امور اوقات فراغت باشیم.» مجری برنامه موفق خندوانه در ادامه می‌گوید: «اوقات فراغت، موضوعی است که تاکنون به صورت جدی و تخصصی به آن پرداخته نشده است و با وجود درخواست‌هایی که از نهادهای مختلف برای یاری در این زمینه داشته‌ایم، هنوز پاسخ مثبت چندانی دریافت نکرده‌ایم. البته حمایت‌هایی صورت گرفته اما هنوز کافی نیست.»

این هنرمند فیلمساز در ادامه می‌افزاید: «در این مدت یعنی سه سال و سه  ماهی که انجمن راه‌اندازی شده است، ما برنامه‌های جالبی برای فراگیر کردن شادی و تفریح و اوقات فراغت در نظر داشته‌ایم که تا اندازه زیادی به مرحله اجرا نزدیک شده‌اند و در واقع باید گفت اصلاً هدف اصلی ما رواج سرگرمی، بازی، آموزش، مهارت‌های زندگی و به طور کلی حال خوب در بین مردم است. حتی برنامه خندوانه هم با همین هدف یعنی ایجاد حال خوب و سرحالی در بین مردم ساخته شد که تا اندازه زیادی هم موفق بودیم. برای رسیدن به این هدف هم سراغ افراد باتجربه و متخصص رفته‌ایم و البته به کمک جدی دولت و مردم هم نیازمندیم.

به نظر من ما هنوز به اهمیت واقعی اوقات فراغت پی نبرده‌ایم و اگر بتوانیم به شیوه درست و علمی این مفهوم را در جامعه نهادینه کنیم، جامعه خلاق‌تری خواهیم داشت. یعنی سپری کردن اوقات فراغت بهتر، به این معناست که می‌توانیم افرادی مفیدتر،‌ خلاق‌تر و تأثیرگذارتر باشیم.»

سازمان جهانی فراغت
هومن رازدار، دبیر انجمن اوقات فراغت درباره فعالیت‌های این انجمن و اهداف کلی آن  می‌گوید: «مهم‌ترین هدف ما در این انجمن، طرح موضوعی است که در نهایت باعث ایجاد و نهادینه شدن «حال خوب» در مردم شود. قصد داریم در آینده‌ای نه چندان دور، خانه‌های فراغت را در شهرهای مختلف تأسیس کنیم.

 هدف اصلی از تأسیس خانه‌های فراغت رونق دوباره بازی‌های ایرانی و سرگرمی‌های سالم و بانشاطی است که به پر کردن اوقات فراغت جوان‌ها آن هم به شکل نوینی کمک می‌کند. برای شروع با همکاری شهرداری منطقه 12 تهران خانه فراغت در خانه تاریخی دبیرالملک آغاز به کار کرده است و همین طور اولین شعبه انجمن در شهر اصفهان. قرار است شعبه‌های شیراز و یزد و همین طور شعبه‌های شهرهای دیگر هم بزودی راه‌اندازی شود.»

راستی می‌دانستید «فراغت» یک سازمان جهانی هم دارد؟ هومن رازدار، هنرمند مجسمه‌ساز، با اشاره به جزیره‌ای عمل کردن در ایران در زمینه فراغت می‌گوید: «سازمان جهانی اوقات فراغت که مقر اصلی آن در کشور برزیل است، یک سازمان مردم‌نهاد است که سال‌هاست در این زمینه فعالیت می‌کند و بازوی مشورتی یونسکو- سازمان جهانی فرهنگ- به شمار می‌آید و در تولید اسناد بالادستی و برنامه‌های جامع که می‌تواند به ارتقای سطح اوقات فراغت کشورها کمک کند، سهم بزرگی دارد اما متأسفانه در کشور ما هیچ سازمان یا نهاد دولتی به طور مشخص به این موضوع نپرداخته است و در زمینه اوقات فراغت به صورت جزیره‌ای عمل می‌شود.

فراغت چهارمین صنعت دنیا
اوقات فراغت این روزها جزو صنعت‌های پردرآمد جهان قرار گرفته و حتی به جایگاه چهارم رسیده. یعنی صنعتی که آنقدر درآمد و اشتغال ایجاد کرده که حالا تفاوت زیادی با نفت و گاز و انرژی ندارد.
دکتر عباس اردکانیان، رئیس هیأت علمی انجمن فراغت در گفت‌وگو با «ایران» درباره اقتصاد فراغت می‌گوید: «افراد در قرن بیست و یکم برای گذران اوقات فراغت باید خودشان را با تغییرات صنعت و فناوری در دنیا سازگار کنند. در این شرایط برنامه‌ریزان اوقات فراغت نیازسنجی می‌کنند تا بتوانند نحوه گذران اوقات فراغت را با تغییرات صنعت و فناوری هماهنگ کنند.

از طرف دیگر از اوقات فراغت به عنوان چهارمین صنعت دنیا یاد می‌شود. این نشان دهنده آن است که پول زیادی در این زمینه هزینه می‌شود و آدم‌های زیادی در این صنعت فعالیت می‌کنند و در نتیجه فرصت‌های اشتغالزایی زیادی هم ایجاد می‌شود. همه اینها نشان می‌دهد هرچقدر آگاهی، اطلاعات، دانش و مدیریت اوقات فراغت بالاتر باشد، خروجی بهتری نیز خواهد داشت.»

او درباره چالش‌های بزرگی که در برداشت‌های متفاوت از موضوع اوقات فراغت وجود دارد، می‌افزاید: «قبل از تأسیس انجمن اوقات فراغت هیچ نهادی متولی آن نبود. ما با تأسیس این انجمن تصمیم گرفتیم اوقات فراغت را در کشور معرفی کنیم. مردم در زمینه اوقات فراغت یا اطلاع ندارند یا دچار سوء برداشت هستند. حتی در رسانه‌ها و جاهای دیگر اوقات فراغت را به اشتباه با تفریح و سرگرمی یکی می‌دانند. از این بدتر اوقات فراغت را با تعطیلات تابستانی، عید و آخر هفته اشتباه می‌گیرند و به همین دلیل برخی سازمان‌ها خودشان را مکلف می‌دانند تابستان که شروع شد، روی در و دیوارشان بنویسند برنامه‌های اوقات فراغت.

تابستان هم که تمام می‌شود، دیگر کسی درباره فراغت حرف نمی‌زند تا ٩ ماه دیگر. در حالی که اوقات فراغت یک امر جاری و هدفمند در طول ٣٦٥ روز سال است. اوقات فراغت در بین همه روزهای زندگی ماست و این فرهنگ باید در کشور نهادینه شود.»

شادی ضرب در هزار  
یکی از جالب‌ترین اقدامات انجمن اوقات فراغت، حمایت از ایده‌های خلاق است. یعنی اگر کسی یا تیمی ایده‌ها و برنامه‌های جالبی در زمینه اوقات فراغت داشته باشد، می‌تواند روی این انجمن حساب کند. همان طور که تیم ارائه دهنده مجموعه بازی‌های «دلتنگی‌ها» که چند نفر جوان خوش ذوق هستند، موفق شدند محصولات‌شان را با حمایت این انجمن به تولید انبوه برسانند و با همان بازی‌های سنتی و قدیمی دست‌کم برای چند ساعت اعضای یک خانواده را نه تنها دور هم جمع کنند که حتی موفق شدند چند بازی قدیمی و فراموش شده را بار دیگر به زیر سقف خانه‌ها بکشانند. بازی‌هایی با نام‌های تجاری هفت سنگ ما، فرفره‌ها، یه قل دوقل من، بادبادک سنتی و...

برگزاری جشنواره‌های فصلی و مناسبتی مختلف هم یکی دیگر از تجربه‌های متفاوت همراهان اوقات فراغت است. مثل جشنواره متفاوت زمستانی امسال؛ بازی‌های برفی و ساخت آدم برفی.
جشنواره اوقات فراغت گلابدره هم یک تجربه بی‌نظیر سورتمه‌سواری بر فراز تهران بود. درست بر فراز تپه‌های گلابدره و چشم‌انداز مجموعه سعدآباد و پرواز پرندگان شکاری در ارتفاعات شمال.

 اگر هم ساعت‌های ابتدایی شب را برای سورتمه سواری انتخاب کرده باشید، تهران مثل نگین زیر پایتان می‌درخشد. سورتمه‌سواری، یکی از تفریحاتی است که طی برگزاری جشنواره فراغت زمستانی در بوستان گلابدره به راه بود.

جشنواره فراغت دریاچه خلیج فارس هم هیجان‌ها و بازی‌های منحصر به‌فردی داشت که در نوع خودش اولین بود و همه شرکت کنندگان می‌توانستند، بازی‌های هیجان‌انگیز این مجموعه را طبق تعرفه جشنواره‌ای‌ها تجربه کنند.

بازی‌هایی با طعم ترس در تونل وحشت. بیشتر این بازی‌ها و شرایط و برنامه‌های سرگرم شدن یا به زبان ساده‌تر همان اوقات فراغت، البته با شکل متفاوتی در همین ماه‌های سال هم جاری است. فراموش نکنید که بازی و لذت خنده‌های آنچنانی که گاهی اشک آدم را درمی‌آورد، فقط و فقط مختص کودکان نیست و هر انسانی این حق را دارد که شاد و خندان باشد. به قول روانشناسان، هر آدمی سه لایه شخصیتی دارد؛ بالغ، عاقل و کودک. «کودک» اگرچه در کودکی بر «بالغ» و «عاقل» برتری دارد اما تا آخرین لحظه زندگی با شما خواهد ماند؛ تشنه فراغت.ایران