ثبت آلوده‌ترین هوای دنیا در زابل

در تابستان سال ۹۳، «شرق» در گزارشی که آمار آن را رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل اعلام کرده بود، از ابتلای سالانه ۵۰۰ نفر از اهالی زابل به بیماری «سل» به ‌دلیل بروز توفان‌های گردوغبار در این منطقه خبر داده بود. براین اساس می‌توان گفت منطقه زابل بیشترین سرانه ابتلا به سل را در کل کشور ایران دارد. این میزان از ابتلا به بیماری سل در این منطقه در شرایطی رخ می‌دهد که این بیماری در بیشتر نقاط کشور ریشه‌کن شده است.

اردیبهشت سال ۹۳ هوشنگ ناظری، فرماندار زابل نیز  در‌همین‌باره گفته بود: «بعد از خشک‌شدن تالاب هامون، بیماری «سل» در این منطقه به شکل بسیار زیادی شایع شده، هم‌اکنون منطقه شماره اول کشور به‌لحاظ شیوع بیماری «سل»، زابل است. دلیل آن نیز وقوع ریزگردهای همیشگی از بستر خشک‌شده تالاب است. ریزگردها از کف دریاچه بلند شده و به گوش و حلق و بینی مردم می‌رود، غیر از بیماری «سل»، بیماری‌های گوش و حلق و بینی هم در سیستان بسیار زیاد داریم».

ناظری البته از ارائه آمار دقیق مبتلایان به این بیماری خودداری کرده بود، اما براساس آخرین آمارهای مبتلایان به «سل» در ایران، گفته می‌شود رقم ۲۲ در ۱۰۰ هزار مبتلا به «سل» به ثبت رسیده است، براین‌اساس اگر جمعیت کشور ٧٥ میلیون ‌نفر در نظر گرفته شود، کل بیماران مبتلا به «سل» در ایران حدود ١٧ هزار نفر خواهند بود که آمار ارائه‌شده از سوی رئیس دانشگاه علوم پزشکی زابل نشان می‌دهد هر سال به اندازه شش ‌درصدِ این تعداد بیمار، فقط در شهرستان کوچک زابل به «سل» مبتلا می‌شوند.

شهرستان زابل براساس سرشماری سال ١٣٩٠ جمعیتی حدود ٢٥٩ هزار نفر داشته است که این تعداد کمتر از چهار‌صدم درصد جمعیت کل کشور را شامل می‌شود، اما در همین منطقه سالانه به‌تنهایی شش ‌درصد کل افراد مبتلا به این بیماری ثبت می‌شود. پس از اعلام زابل به عنوان شهر اول جهان به لحاظ ثبت بالاترین رقم آلاینده‌های موجود در هوا، مدیرکل هواشناسی سیستان‌وبلوچستان در این رابطه گفت: به سبب توفان‌های شن، شهرستان زابل به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان اعلام شده است.

محمدرضا امیرمرادی اظهار کرد: «با توجه به طبیعت خشن و وجود بادهای ١٢٠روزه، سازمان بهداشت جهانی به‌ویژه در ماه‌های تابستان، زابل را به عنوان آلوده‌ترین شهر جهان معرفی کرد و این دور از واقعیت نیست. میزان آلودگی هوا، سرعت توفان و میزان وزش بادها در سال‌های اخیر و خشک‌سالی حاکم در منطقه سیستان زیاد بوده و در این اداره ‎کل ثبت شده است.

این مسئول ادامه داد: روزهایی بوده است که بر اثر توفان شن، میزان ریزگردها در زابل چند برابر بیش از حد استاندارد گزارش شده است. آمار مستند روزهایی که توفان باعث کاهش شدید دید شده، در واحد آمار اداره‌ کل هواشناسی موجود است که به‌زودی با جزئیات و مستند اعلام خواهد شد.

بادهای ١٢٠‌روزه موسوم به باد (لوار) دنباله بادهای موسمی اقیانوس هند است که در منطقه سیستان با جهت شمال شرقی و جنوب غربی می‌وزد و تأثیرات مثبت و منفی آن چهار ماه دامن‌گیر منطقه سیستان می‌شود. بادهای ١٢٠روزه از اوایل اردیبهشت شروع شده و تا شهریور و حتی مهر ادامه دارد که به دلیل مدت وزش به نام بادهای ١٢٠‌روزه مشهور است. حداکثر سرعت باد در تیر تا صد کیلومتر در ساعت می‌رسد و در بعضی منابع برای حداکثر سرعت این باد ارقام بالاتری نیز ذکر شده است. متوسط سرعت باد در ماه‌های تابستان حدود ٢٦ کیلومتر در ساعت و در ماه‌های زمستان به ١٣ کیلومتر در ساعت می‌رسد.

البته گزارش تازه سازمان بهداشت جهانی از آلودگی هوا حاکی از آن است که غیر از زابل، چهار شهر در دنیا آلوده‌ترین آب‌وهوا را دارند، چهار شهر دیگر پس از زابل همه در هند هستند. شهرهای؛ گوآلیور، الله‌آباد، پاتنا و رایپور. گزارش جدید این سازمان بین‌المللی روز پنجشنبه، ۲۳ اردیبهشت، منتشر شد. بالاترین رقم ثبت‌شده از میزان آلاینده‌ها در هوای شهر زابل، شاخص ۲۱۷ را نشان می‌دهد که بسیار بالاتر از عدد صد است که حداقل استاندارد تعیین شده است. بالاترین میزان شاخص آلاینده‌ها در هوای گوآلیور که پس از زابل آلوده‌ترین هوای دنیا را دارد در گزارش سازمان جهانی بهداشت ۱۷۶ ثبت شده است.

این سازمان در گزارش خود آورده است که در پنج سال گذشته آلودگی هوا در سراسر جهان هشت درصد افزایش یافته است.

استنشاق ذرات ریز گردوغبار یا همان ریزگردها در درازمدت می‌تواند باعث بروز سرطان ریه، انواع سکته و بیماری‌های قلبی و همین طور بروز نشانه‌های حمله قلبی در افراد شود.
بنا بر گزارش سازمان بهداشت جهانی، سالانه بیش از هفت میلیون نفر بر اثر آلودگی هوا دچار مرگ زودرس می‌شوند که ازاین‌میان سه میلیون نفر بر اثر کیفیت هوای بیرون جان خود را از دست می‌دهند.

سازمان بهداشت جهانی دلایل عمده آلودگی هوا را تعداد بالای خودرو، به‌ویژه خودروهای دیزلی، سیستم‌های گرما و سرمای ساختمان‌ها، نوع مدیریت زباله، کشاورزی و استفاده از زغال‌سنگ اعلام کرده است.

مشکل اصلی که در شهر زابل منجر به بروز این وضعیت شده، البته خشک‌شدن تالاب هامون است که زمانی بزرگ‌ترین تالاب و دریاچه آب شیرین ایران شناخته می‌شد، آب موردنیاز این تالاب را رودخانه‌های هیرمند و فراه‌رود از افغانستان با خود می‌آوردند، اما در ٢٠ سال اخیر به دلیل احداث سد بر روی رودخانه هیرمند و جلوگیری از رسیدن سیلاب‌ها به این تالاب از یک‌سو و همچنین نبود ‌مدیریت درست وضعیت این تالاب در داخل کشور، هامون رو به خشکی گذاشت و بستر وسیع آن که زمانی آبگیر و سرسبز بود به منشأ تولید گردوغبار‌های شدید تبدیل شده که این وضعیت را برای زابل رقم زده است.شرق