شهردارانی که نیامده، می‌روند

وقتی محمود احمدی‌نژاد مدیرانی را که پرونده مالی داشتند و یا توسط نهادهای نظارتی از آنها انتقاد می‌شد، در منصبی بالاتر، مهم‌تر یا حساس‌تر می‌گذاشت، همه اعتراض می‌کردند؛ اما در حدود ١٠ سال کسی به شهردار تهران که بارها شهرداران مناطق و مدیرانی با پرونده‌های ضعیف و حتی سابقه تخلف را در مناطق و موقعیت‌های مختلف جابه‌جا می‌کرد، توجهی نداشت.

نمونه این تصمیم هم یکی از معاونان استانداری تهران در دولت قبل بود که برای شهرداری منطقه سه انتخاب شد و در مدت کوتاهی ماجرای پرونده مالی او رو شد. تعداد شهردارانی که در سال‌های گذشته چندین و چند منطقه از تهران را تجربه کرده‌‌اند، از انگشتان دستتان بیشتر است و رکورد این تغییرات در سال ٩٤ بود که محمد‌باقر قالیباف ١٦ شهردار را از ٢٢ منطقه تغییر داد و بخشی را هم به سال ٩٥ موکول کرد. معمولا نفرات پازل ٢٢تکه‌اي شهردار تهران جاي دوري نمي‌روند و بالاخره در این نهاد عمومی بسیار بزرگ میزی برای هرکدامشان پیدا می‌شود.

شهردار تهران میل به جوان‌گرایی هم دارد و بارها تجربه انتخاب یک شهردار منطقه به عنوان معاون شهردار را داشته است و از آنجایی که مدیران اجرائی همه هم دست رد به سینه هیچ پیشنهادی نمی‌زنند، هر پیشنهادی را قبول می‌کنند. نمونه این تصمیم عليرضا جاويد است که پس از شهردار‌بودن در چند منطقه تهران، يکباره معاون فني و عمران شهرداری تهران شد و حتی در سال ٩٢ و در میان گزینه‌های احتمالی برای سمت شهردار تهران خیلی خوشبینانه رقیب خود قالیباف بود. نمونه دیگر این گزینه‌های شهردار تهران، انتخاب پژمان پشمچي‌زاده، شهردار منطقه سه و پنج به عنوان معاون شهرسازي و معماري بود. 
عليرضا دبير، رئيس کميسيون برنامه و بودجه شوراي شهر تهران، سال گذشته در زمان آخرین جابه‌جایی‌ها در شهرداری تهران از این اتفاق با عنوان «توفان جابه‌جايي» ياد کرده و گفت: درست است که عزل و نصب جزء اختيارات شهردار است و اعضاي شورا نمي‌توانند در آن نظر دهند؛ اما جاي سؤال است که اگر اين شهرداران بد هستند، چرا آنها را آورده‌اند؟ و اگر خوب هستند، چرا آنها را جابه‌جا مي‌کنند؟
او چند روز قبل در ادامه این تغییرات باز هم درباره انتصابات در شهرداری تهران اعتراض کرد و گفت: این را قبول دارم که شورا نباید در انتخاب شهرداران مناطق دخالت کند؛ ولی شورا باید به عزل و نصب آنها نظارت داشته باشد. ما در قانون عنوانی به نام شهردار منطقه نداریم و در اصل آنها از شهردار تهران حکم تنفیذ در آن منطقه می‌گیرند و برای قانونی‌شدن امضایشان باید توسط شورا تأیید شود. همان‌طور که شورا به ذی‌حسابان رأی اعتماد می‌دهد، آنها نیز باید از شورا رأی اعتماد بگیرند. از همکارانم در شورا می‌خواهم در‌این‌باره هوشیارتر باشند.

اما گویا در این مورد، تنها معترض علیرضا دبیر نیست و تعداد دیگری از اعضا هم به این انتصابات در شهرداری تهران و نبود امکان دخالت در آن اعتراض دارند؛ اما تا حدود زیادی دستشان بسته است. رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر تهران به  می‌گوید، در همان ابتدای دوره چهارم شورای شهر پیشنهادی را تهیه می‌کند تا در قالب آن برای انتصابات در شهرداری تهران شاخص‌ها و در‌نهایت آیین‌نامه‌ای تدوین شود.

بر‌اساس این پیشنهاد که به گفته حافظی به امضای تعدادی از اعضا هم رسیده بود، قصد بر این بود که انتصابات شهردار تهران، اعم از معاونان، مدیران، رؤسای شرکت‌ها و سازمان‌ها و شهرداران مناطق بر‌اساس شاخص‌ها و معیارهایی مشخص باشد. حافظی در ادامه توضیح داد: در این سال‌ها بارها شاهد انتخاب‌های اشتباه و پردردسر توسط شهردار تهران بوده‌ایم و حتی مواردی بوده که شهرداری را از شهرستان به تهران آوردند که حتی نمی‌توانست مسیر برگشت خود را در تهران پیدا کند.

انتخاب این افراد فارغ از مسائل فرادستی که نظر شهردار تهران است، یک نوع بی‌توجهی به شهر تهران را نشان می‌دهد؛ به‌هر‌حال این پیشنهاد با همکاری و همراهی تعدادی از اعضای شورای شهر با شهرداری تهران به بیراهه رفت و دوستان گفتند شورا نباید وارد این موضوع شود و بهتر است شهرداری خودش لایحه‌ای در‌این‌باره به شورا بدهد و از همان زمان که بیش از دو سال می‌گذرد، هنوز لایحه‌ای به شورا نیامده است.
این عضو اصولگرای شورای شهر تهران با بیان اینکه در پاسخ به این سؤال که گفته می‌شود کمیسیون حقوقی و نظارت شورا موضوع را دنبال می‌کند، گفت: اگر این موضوع در حال رسیدگی بود، حتما در این دو‌سال‌و‌ اندی من هم اطلاع پیدا می‌کردم.
حافظی با تأکید بر اینکه طبق قانون، تهران تنها یک شهردار دارد و شهرداران تهران از سال‌ها قبل حکم مدیران اجرائی در مناطق را دارند، گفت: این افراد باید همانند ذی‌حسابان شهرداری تهران که به دلیل داشتن حق امضا از شورا رأی اعتماد می‌گیرند، به شورا معرفی شده و رأی اعتماد بگیرند؛ اما در این سال‌ها هیچ‌گاه این روند گذرانده نشده و معمولا این‌طور بوده که شهردار تهران پس از انتخاب، این افراد را در یکی از جلسات شورا همراه خود می‌آورد و با این کار در نهایت ظرافت نوعی معرفی را انجام می‌دهد. روند درست این بوده؛ اما این روند گذرانده نشده و شورای شهر هم هیچ‌گاه در موضوع رأی اعتماد و تأیید این شهرداران وارد نشده و موردی از مخالفت تاکنون نداشته‌ایم.

این عضو شورای شهر تهران تأکید می‌کند که انتخاب و جابه‌جایی مدیران اجرائی در هر منطقه از تهران به جای یکدیگر کاملا اشتباه است و شهردار منطقه ٢٢ را نمی‌توان برای منطقه ١٨ انتخاب کرد؛ چرا‌که شخصیت، تجربه‌ها و نوع مدیریت هر فرد متفاوت است و در کنار آن شرایط شهر در بخش‌های مختلف یکسان نیستند و نباید مدیریتی منظم را برای آنها در نظر گرفت. حافظی تأکید می‌کند که این نوع از انتخاب مدیران و شهرداران در مناطق ناشی از تصمیمات انسان‌محور و مردم‌محور نیست و اقتضائات و ملاک‌های دیگری در آن نهفته است و کارنامه ضعیف بسیاری از شهرداران مناطق با‌وجود تلاش جهادی‌شان حاکی از همین نقص و اشتباه در تصمیم‌گیری است.

محمدمهدی تندگویان، عضو کمیسیون معماری و شهرسازی شورای شهر تهران هم در‌این‌باره گفت که یکی از موافقان دخالت در روند فعلی انتصاب شهرداران است و افزود: قبلا قرار بود شهرداری لایحه‌ای را برای انتصابات به شهرداری تهران ارائه کند تا شورا هم در‌این‌باره نظر خود را بدهد؛ اما هنوز خبری از این آیین‌نامه نیست.

وی گفت: هر بار درباره انتصابات و به‌ویژه شهرداران مناطق در شورا بحثی صورت گرفته و موضوع تهیه این آیین‌نامه هم پیش کشیده شده؛ به جمع‌بندی نرسیده‌ایم و به دلیل اینکه شهرداری در این زمینه همکاری ندارد، پیگیری‌ها به نتیجه نمی‌رسد.

وی تأکید کرد که بر اساس قانون فعلی اعضای شورا نمی‌توانند در عزل‌ونصب‌های شهردار تهران دخالت داشته باشند و با تصویب آیین‌نامه‌ای که از آن صحبت شد، اعضای شورا می‌توانند روی این تصمیمات تا حد زیادی نظارت کنند.

از نظر تندگویان، انتخاب مدیران و شهرداران توسط شهردار تهران ایراد قانونی ندارد و اعضای شورا هم نمی‌توانند دخالت کنند؛ اما عملکرد و انتخاب‌ها تاکنون اشکال مدیریتی را نشان داده که در‌این‌باره شورا می‌تواند وارد شود.

اقبال شاکری، عضو کمیسیون عمران شورای شهر تهران هم می‌گوید پیش‌از‌این معمول بود که شهرداران مناطق پس از انتخاب توسط شهردار تهران، در جلسات شورا حاضر می‌شدند تا اعضا با آنها آشنا شوند؛ اما به دلایل مختلفی، از‌جمله تغییرات زیاد این اتفاق در چند مورد آخر رخ نداده است.
وی با بیان اینکه این تغییرات اگرچه در حوزه اختیارات شهردار تهران است؛ اما نبود ثبات مدیریتی را در مناطق به همراه دارد و نگران‌کننده است، گفت: پیش‌تر قرار بود آیین‌نامه‌ای برای انتخاب شهرداران و مدیران در شهرداری تهران تهیه و به شورا بیاید که هنوز داده نشده و ما هم منتظر ارائه آن توسط شهرداری تهران هستیم.
شاکری می‌گوید وقتی شورای شهر بودجه چند‌هزار‌میلیاردی شهر را در اختیار شهرداران و مدیران منصوب شهردار تهران قرار می‌دهد؛ از نظر عرفی و اخلاقی باید نسبت به عملکرد آنها هم نظارت و دسترسی داشته باشد و این موضوع مداخله در تصمیمات و برنامه‌های آنها نیست.شرق