ایمنی درمانی، روشی انقلابی در درمان سرطان خون

به گفته دکتر ریدل از جمله این نتایج خیره کننده، کارآزمایی بالینی در 35 بیمار مبتلا به لوسمی حاد لنفوئیدی (ALL) بسیار پیشرفته بود. در این تحقیق در 94 درصد مبتلایان تمام علائم بیماری کاملا از بین رفت.

به نقل از بی‌بی‌سی، در دو کارآزمایی بالینی دیگر، 40 بیمار مبتلا به لنفوم غیر هوچکین و لوسمی مزمن لنفوئیدی (CLL) با ایمنی درمانی درمان شدند. این درمان در بیش از 80 درصد شرکت کنندگان موثر بود و تقریبا در نیمی از آنها بیماری تا یک سال و نیم در فروکش (remission) کامل بود. نتایج ایمنی‌درمانی در سرطان‌های خون و لنف چنان بوده که محققان از "تغییر گفتمان" در درمان سرطان صحبت کرده‌اند.

دکتر ریدل در سخنرانی خود گفت: راستش را بگویم این در پزشکی بی سابقه است، پاسخ درمانی در این حد در بیمارانی با بیماری‎ای چنین پیشرفته مواجه هستند.

بنابر این گزارش، چند سالی است که ایمنی‌درمانی در خط مقدم تحقیقات سرطان قرار گرفته است. نشریه معتبر ساینس "ایمنی‌درمانی سرطان" را بزرگترین تحول علمی سال 2013 دانسته بود.

اساس درمان سرطان تا به حال از بین بردن تومور با جراحی، شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی بوده است. اما در "ایمنی‌درمانی" هدف این است که سیستم ایمنی خود بر علیه تومور با تقویت یا "تربیت" سیستم ایمنی یا به عبارت دیگر سلول‌های T (نوعی گلبول سفید) وارد عمل شود. سلول‎های T یکی از مهمترین سلاح های بدن در مبارزه با بیماری ها به خصوص عفونت‌ها و سرطانی شدن است.

در مورد سرطان یکی از عواملی که باعث رشد تومور می‌شود این است که سلول‌های سرطانی خود را از دید رادارهای سیستم ایمنی مخفی نگه می‌دارند. سلول‌های T در حمله به ویروس ها و باکتری ها شرکت دارند و در واقع سوابق این مجرمان را در بایگانی خود نگه می دارند تا اگر دوباره سر و کله آنها در بدن پیدا شد، پادتن هایی را که دفعه قبل برای مهار آنها ترشح شده بود بلافاصله فعال کنند.

در ایمنی درمانی، سلول‎های T را از بیمار گرفته و با مهندسی ژنتیک در سطح آنها گیرنده‌ای تولید می کنند که گیرنده آنتی ژنی مصنوعی نامیده می شود. در این روش سلول‌های T بیمار را گرفته و در آزمایشگاه آن را از نو برنامه‌ریزی می‌کنند؛ مثل اینکه شما نرم‌افزار یا اپلیکیشن جدیدی را در موبایل خود نصب می‌کنید و به آن قابلیت‌های تازه می‌دهید.

برای روشن شدن موضوع در نظر بگیرید که با مهندسی ژنتیک آنتنی روی سلول‎های T نصب می‎شود که می‌تواند نوعی پروتئین خاص را که فقط در سلول‌های سرطانی یافت می‌شود ردیابی کند و تشخیص بدهد. بعد این سلول‌های مجهز را دوباره وارد بدن بیمار می کنند.

این سلول‌ها در بدن تکثیر پیدا می‌کنند، با استفاده از آنتن سلول‌های سرطانی را پیدا و به آنها حمله کرده و سلول سرطانی را نابود می‌نمایند.

این سلول‌ها مشخصات سلول‌های خاطی را ثبت و ضبط کرده و اگر این مورد تکرار شود بلافاصله سرکوب خواهند شد. به همین دلایل است که دانشمندان به سلول‌های T لقب داروی زنده داده اند.

با این حال این روش خطراتی هم دارد از جمله حالتی که به آن طوفان «سیتوکین» گفته می شود. در این حالت تجمع سلول‌های دفاعی در بدن ابعادی پیدا می‌کند که خطرناک است و با تب، افت فشارخون و آسیب سیستم اعصاب و در نهایت مرگ همراه است.

از این رو ایمنی‌درمانی تا به حال به عنوان آخرین تیر در ترکش به کار رفته است، وقتی بیمار به هیچ درمانی پاسخ نداده و بین دو تا پنج ماه بیشتر زنده نیست.

اما دکتر ریدل و همکارانش روشی را ابداع کرده اند که ایمنی درمانی را متعادل‌تر و مطمئن‌تر و خطر طوفان سیتوکینی را کمتر می‌کند.

دکتر ریدل می گوید: دلایل زیادی برای خوش‌بینی وجود دارد، دلایل زیادی برای بدبینی وجود دارد. مثل پرتو درمانی یا شیمی درمانی، ایمنی‌درمانی زندگی همه را نجات نخواهد داد، اما من فکر می‌کنم ایمنی‌درمانی به ستون درمان سرطان بدل خواهد شد.

با اینکه ایمنی‌درمانی بیشتر در درمان سرطان‌های خون و لنف استفاده شده اما استفاده از تربیت دستگاه ایمنی برای سرطان‌های دیگر هم مد نظر است و به عنوان مثال آزمایش بالینی واکسن سرطان مغز با استفاده از این روش آغاز شده است.