بخش‌های طب تسکینی در کشور باید توسعه یابد

تصویر بیماری که در مراحل پایان حیات تحت دستگاه‌های مختلف پزشکی و اقدامات تهاجمی متفاوت است خود موید این حقیقت می‌باشد. همانگونه که سیستم‌های ارائه مراقبت سلامت با در نظر گرفتن تمام جوانب در زمان به دنیا آمدن یک نوزاد، سعی در حفظ سلامت و کیفیت حیات انسان دارند، درزمان پایان حیات نیز باید تلاش شود تا با ارائه مراقبت های لازم از درد و رنج بیماران و خانواده آن‌ها کاسته شود. در طب تسکینی تلاش براین است که با بکارگیری کلیه امکانات و روش‌های درمانی موجود، کیفیت زندگی بیماران متناسب با مدت زمانی که در قید حیات خواهند بود در حد مناسبی حفظ شود.

 البته در این مرحله از بیماری، نه تنها بیمار، بلکه خانواده وی نیز باید مورد توجه تیم درمانی قرار گیرد. در این دوره از بیماری مساله کنترل درد بیمار، درمان علائم بیماری، کنترل عوارض جانبی داروها وعوارض ناشی از روش‌های درمانی و نیز کاهش آلام و رنج آنها از اهمیت خاصی برخوردار است. ذکر این نکته ضروری است که در طب تسکینی باید بین "رنج" و "درد" بیماران تفاوت قائل شد.

توجه به این تفاوت، کمک زیادی در درک بهتر از شرایط بیماران در مراحل پایان حیات می‌نماید. لذا در طب تسکینی تلاش بر این است که با ارائه روشهای درمانی، تسکینی و نیز مشاوره‌ای هم از درد بیمار و هم از رنج او و خانواده‌‌اش کاست. در ارائه خدمات سلامت، اگر چه برای همه پزشکان رعایت ملاحظات اخلاقی در طبابت، داشتن مهارت در بیان اخبار ناگوار و گفتن حقیقت و ایجاد رابطه درمانی مناسب با بیماران بسیار مهم است، اما این مساله برای پزشکانی که از بیماران در مراحل پایانی عمر در بخش های طب تسکینی مراقبت می‌کنند، از اهمیت بسزایی بر خوردار است. آگاهی و درک صحیح از شرایط بیماران و شکنندگی جسمی وروحی آنها در این مراحل (که متفاوت ازسایر بیماران است) نقش مهمی در ارائه مراقبت های تسکینی دارد.

        درطب تسکینی، توانایی پزشک در بکارگیری مهارت‌های ارتباطی از شاخصه‌های اصلی است. مهارت پزشک در ارتباط با بیمار وخانواده‌اش و توجیه آن‌ها در مورد سیر بیماری و ارائه اطلاعات مربوط به آن می‌تواند به آنها در پذیرش و گذر از این شرایط سخت کمک نماید. از آنجایی که بیماران مبتلا به سرطان گروه اصلی دریافت‌کنندگان خدمات طب تسکینی می باشند و نیز با توجه به آمار سرطان در کشور، تعداد افرادی که به دریافت مراقبت‌های تسکینی نیاز خواهند داشت رو به افزایش است. لذا آموزش‌های عمومی به مردم و بیماران و همچنین آموزش پزشکان، از اهمیت خاصی برخوردار است و بخصوص باید در جامعه پزشکی این آموزش‌ها جدی گرفته شود.

       البته باید به این نکته هم اشاره شود که بر اساس پژوهش‌های انجام شده بهتر است که بیماران مبتلا به سرطان از بدو تشخیص بیماری‌، به بخش‌های طب تسکینی ارجاع شوند. این مطالعات نشان داده‌‌اند که ارجاع بموقع بیماران برای دریافت مراقبت‌های تسکینی توانسته است موجب افزایش طول عمر و کیفیت زندگی این بیماران گردد.

 لذا ضروری است در کشور ما نیز تمهیداتی فراهم شود تا بیماران سرطانی نیز در ابتدای تشخیص سرطان، از خدمات طب تسکینی بهره‌مند گردند. در حال حاضر نزدیک به دو دهه است که در کشورهای پیشرفته به طب تسکینی در مراحل پایان حیات اهمیت بسیاری داده می‌شود. نظام‌های سلامت به آن توجه ویژه‌ای داشته و سعی می‌کنند، آن را به عنوان بخش تعریف شده‌ای از سیستم سلامت در ارائه خدمات درنظر بگیرند. امید است که در کشور ما نیز وزارت بهداشت توجه بیشتری به توسعه بخش‌ها و آموزش‌ طب تسکینی در کشور داشته باشد.سپید
علیرضا باقری چیمه متخصص اخلاق پزشکی و فلوشیپ طب تسکینی