شغلي كه چند سالي است
اعتراض‌هاي شاغلانش به يكي از مسائل روتين جامعه تبديل شده است، اما با اين
وجود نه تنها اوضاع كاري آنها تغيير چنداني زيادي نكرده است، بلكه
هشدارها نيز چندان جدي گرفته نشده است.
برخي شغل‌ها به دليل سختي‌ها و پيچيدگي‌های خاص خود نيازمند توجه و رسيدگي مطلوب است تا افراد در آن شغل بدون هيچ دغدغه و با طيب خاطر به ارائه خدمات بپردازند. در حال حاضر پرستاران در كشور به چهار دسته كه عبارتند از كساني كه مشغول كار هستند، فارغ‌التحصيلاني كه از همان ابتداي كار به سراغ مشاغل ديگر مي‌روند، پرستاراني كه به خارج از كشور مهاجرت مي‌كنند و كساني‌كه خانه‌نشين شده‌اند، تقسيم مي‌شوند. به دليل عدم امنيت در شغل پرستاري تعداد افرادي كه در اين شغل ماندگار هستند بسيار اندك است. كمبود پرستار و عدم تناسب آن با تخت‌هاي بيمارستان‌هاي كشور از يك سو و اينكه وزارت بهداشت نمي‌تواند بسياري از پرستاران را استخدام رسمي كرده و امنيت شغلي براي آنها ايجاد كند، از سوي ديگر، باعث شده تا تعداد افراد متقاضي و فعال در اين شغل كاسته شود. بر اساس آخرين آمار در حال حاضر ۱۴ هزار جوياي كار در حرفه پرستاري در كشور وجود دارد، اما مساله اين است كه به دليل سختي شرايط كار و با حقوق نسبتا پايين بي‌شك پرستاران علاقه‌اي به كار نشان نمي‌دهند و در حوزه‌هاي ديگري مشغول به كار مي‌شوند.
كمبود پرستار، مشكل حوزه درمان
هم‌اكنون مهم‌ترين چالش بخش بهداشت و درمان كشور كمبود نيروي‌هاي گروه پرستاري است. بر اساس استانداردهاي مختلف بر مبناي جمعيت، تخت بيمارستاني و تعداد پزشك، بايد حدود 230 تا 240 هزار پرستار در كشور مشغول باشند و بر اين اساس اكنون 120 هزار پرستار كم داريم. هم‌اكنون تعداد پرستاران با استانداردهاي بخش و به ازاي هر تخت، دو پرستار و به ازاي هر 1000 نفر جمعيت به سه پرستار نياز است، اما اكنون به ازاي هر تخت هشت دهم و به ازاي هر هزار نفر جمعيت شش دهم پرستار وجود دارد. بر اساس استاندارهاي بين‌المللي كافي بودن يا نبودن تعداد پرستارها با چند فرمول محاسبه مي‌شود. يكي از اين فرمول‌ها اين است كه به ازاي جمعيت اين تعداد را در نظر بگيرند، به طوري كه به عنوان مثال در كشورهاي اروپايي استانداردشان به اين صورت است كه از هر 1000 نفر جمعيت، 9 نفر پرستار لازم است، در انگليس هشت نفر و در كشورهاي حوزه خليج فارس و در حداقلي‌ترين شرايط سه نفر پرستار لازم است. اين در حالي است كه اگر جمعيت كشورمان را 79 ميليون نفر در نظر بگيريم، به بيش از 240 هزار نفر پرستار شاغل نياز داريم، اما هم‌اكنون حتي 120 هزار پرستار هم وجود ندارد و تازه اگر اين ميزان به دو برابر برسد مردم به حداقل مراقبت‌ها دسترسي پيدا مي‌كنند. فرمول ديگر براي سنجش تعداد پرستارهاي مورد نياز به اين صورت است كه بر اساس تخت‌هاي بيمارستاني تعداد پرستارها را محاسبه مي‌كنند به اين صورت كه هر تخت دو نفر پرستار داشته باشد، يعني اگر 100 تخت داشته باشيم، احتياج به 200 كادر پرستاري است، ولي در كشور ما اين ضريب زير يك است و به ازاي هر تخت هشت دهم پرستار وجود دارد و اين جمعيت بايد دو برابر شود. هم‌اكنون با توجه به وضعيت پذيرش دانشگاه‌ها در رشته پرستاري و تعداد فارغ‌التحصيلان در اين زمينه بايد گفت كه در كشور كمبود پرستار وجود ندارد، بلكه مشكل پرستاران و عدم شرايط مطلوب در اين شغل باعث شده تا شاهد مهاجرت‌هاي گسترده، ترك شغل و خانه‌نشيني در بين آنها باشيم.
صبوري نيازمند شغل پرستاري
مريم در رشته پرستاري تا مقطع كارشناسي تحصيل كرده است. او در يكي از مغازه‌هاي هفت تير فروشنده است. اين دختر جوان درباره چگونگي انتخاب شغلش مي‌گويد: دو سال در يكي از كلينيك‌هاي خصوصي كار مي‌كردم، شفيت‌هاي شب و حقوق اندك ديگر امانم را بريده بود. او با بيان اينكه اين شغل را رها كردم، مي‌گويد: اين مساله كه پرستاران به دليل پايين بودن حقوق مجبورند چند جا مشغول به كار باشند، قطعا موجب افزايش خطاي پرستاري، كم حوصلگي و بداخلاقي آنها مي‌شود. به طور كلي شرايط حرفه پرستاري در كشور چندان مطلوب نيست و آن طور كه بايد و شايد اراده‌اي هم براي حل مشكلات پرستاري مشاهده نمي‌شود. به گفته او افراد صبور بايد اين شغل را انتخاب كنند، در غير اين صورت نه تنها نمي‌توانند در كار خود موفق باشند، بلكه برايشان مشكلات جسمي، روحي و رواني عديده‌اي به وجود مي‌آيد.
شغلي كه هنوز سخت و زيان‌آور نيست
طيبه خاتمي در يكي از بيمارستان‌هاي دولتي مشغول به كار است. او درباره شغلش مي‌گويد: هر شغلي مشكلات و جذابيت‌هاي خاص خود را دارد. اين سر پرستار بخش عفوني مي‌افزايد: بيماري‌ها و مشكلات عديده‌اي اين شغل را تهديد مي‌كند، اما با وجود مشكلات گوناگون باز مسئولان هيچ اقدامي براي اينكه اين شغل جزو مشاغل سخت قرار بگيرد انجام نمي‌دهند. به گفته او اين شغل به خودي خود با نارسايي‌هاي فراواني همراه است. اين در حالي است كه در كشورهاي پيشرفته پرستاران از امتيازات ويژه‌اي برخوردار هستند و بهترين حقوق و مزايا را دريافت مي‌كنند و اين امر در كشور ما اصلا مورد توجه قرار نگرفته است.
امنيت شغلي با مهاجرت
ميلاد تقوي هم‌اكنون در يكي از مراكز سالمندان بهزيستي مشغول به كار است. او به دنبال كارهاي مهاجرتش است مي‌گويد: در چند سال اخير بيشتر دوستانم مهاجرت كرده‌اند و در ديگر كشورها نيز همچنان به شغل پرستاري مشغول هستند. در ضمن حقوق مزايا و جايگاه شغل پرستاري در ديگر كشورها به اين ترتيب نيست، بلكه براي اين شغل و كلاس‌هاي ضمن خدمت، بيمه، مزايا و ارائه ديگر خدمات امنيت شغلي را در بين پرستاران ديگر كشورها افزايش داده است. به گفته او كمبود پرستاران در بيمارستان‌هاي كشور يكي از معضلات در رسيدگي به بيمار محسوب مي‌شود. بايد توجه داشت كه در بين جامعه پرستاران كشور هم‌اكنون كم نيستند، افرادي كه به دليل عدم رضايت از شغل خود به شغل دوم يا سوم مشغول هستند و همين امر باعث بروز خستگي و عدم توجه به بيمار مي‌شود.
پرستار اورژانس و خستگي‌هايش
سميه اسدي هم‌اكنون در بخش اورژانس بيمارستان شهر پاوه
طرح پرستاري مي‌گذراند. او درباره اين شغل مي‌گويد: شغل
پرستاري با مسئوليت‌هاي سنگيني همراه است. متاسفانه رفتارهاي مردم بنابر
شرايط، حال و روز خود يا عزيزانشان چندان با پرستاران مناسب نيست، اما هر
كدام از پرستاران با درك وضعيت افراد، بسياري از رفتارهاي آنها را درك
مي‌كنند. اين پرستار مي‌گويد: شغل پرستاري با صبر و شرح صدر عجين شده است.
به گفته او با وجود اينكه هر يك از پرستاران در قبال خدمات رساني‌ها به
وظايف خود مي‌پردازند، اما برخي رفتارهاي افراد چندان مناسب نيست. سميه با
بيان اينكه شب نخوابي‌ها و مشكلات شغل پرستاري به زندگي شخصي آنها آسيب
مي‌زند، تاكيد مي‌كند: همين سختي كار در شغل پرستاري باعث شده تا تعداد
قابل توجهي از فارغ‌التحصيلان اين رشته اين شغل را رها كنند و همين امر
باعث شده تا در بخش بهداشت و درمان كشور شاهد كمبود نيروي پرستار باشيم.
اين دانشجوي پرستاري كه هم‌اكنون طرح پرستاري را مي‌گذراند درباره وضعيت
قراردادها و حقوقش مي‌گويد: ماهانه حقوق ثابت يك پرستار يك ميليون و
400 هزار تومان است و با توجه به ساعات اضافه كار به نسبت ميزان حقوق نيز
افزايش مي‌يابد. به گفته او اغلب دانشجويان پرستاري بايد به مدت دو سال طرح
پرستاري خود را بگذرانند، اما با وجود مشكلات فراوان و سختی‌هاي موجود در
اين شغل اغلب دانشجويان و فارغ‌التحصيلان در اين رشته ترجيح مي‌دهند بيكار
در خانه بمانند يا به شغل‌هاي ديگر مشغول شوند و همين امر باعث شده تا
كمبود نيروي پرستار در مراكز درماني كشور هميشه مشاهده شود. هم‌اكنون با
اجراي طرح قاصدك وضعيت پرداخت‌ها مبتني بر عملكردها شده و به اين ترتيب
وضعيت پرداخت‌ها افزايش يافته است. او در قسمت اورژانس بيمارستان مشغول به
كار است و درباره تفاوت‌هاي فعاليت در بخش اورژانس با ديگر قسمت‌هاي
بيمارستان مي‌افزايد: ديگر بخش‌هاي بيمارستان بر اساس شرح وظايف مشخص همچون
توزيع دارو بين بيماران در دو نوبت صبح و بعد از ظهر و گرفتن علائم حياتي
خلاصه مي‌شود، اما در بخش اورژانس فعاليت‌ها گسترده است و پرستار اورژانس
در هر ساعتي بايد آماده باشد. براي مثال به دليل اينكه اورژانس پاوه درمان
سرپايي ندارد و تمام بيماران با امراض و صدمه‌هاي متعدد به اورژانس مراجعه
مي‌كنند، به نسبت همين گستردگي پذيرش درمان در بخش اورژانس را با شلوغي‌ها و
مراجعه‌كنندگان فراوان همراه كرده است. براي مثال اغلب بيماران
مراجعه‌كننده به بخش اورژانس بد حال و نيازمند اخذ خدمات درماني فوري و
مراقبت‌هاي ويژه هستند كه همين وضعيت باعث مي‌شود تا پرستار اورژانس بيش از
ديگر همكاران خود در اين بخش به فعاليت بپردازد.روزنامه آرمان
