شفا آنلاین>جامعه پزشکی-همایش ها>عضوگروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران- پزشک اطلاعات خود را از دو طریق به دست می‌آورد.
به گزارش شفا آنلاین، به نقل از سپید یکی از طریق گرفتن شرح حال بیمار و مکالماتش با وی و دیگری
از راه معاینات و آزمایش‌های پزشکی. حتی اگر خود بیمار اصراری بر نگهداری
این اسرار نداشته باشد، افشای آنان از طریق پزشک یا مراکز درمانی اخلاقی و
گاه حتی قانونی نیست.اینکه پزشک بخواهد اسراری را که در معاینات خود از بیمار به دست آورده، منتشر کند، نگرانی عمومی بوده است، به همین علت این رازداری به صورت یک وظیفه عمومی برای پزشکان در نظر گرفته شده است.
اما گاه در زمینه نگهداری اطلاعات با چالش‌هایی مواجه می‌شویم. یکی از بزرگترین مشکلات جامعه پزشکی زمانی است که بین دو اصل اخلاق پزشکی باید تصمیم‌گیری کند. ما در اصول اخلاق پزشکی باید چهار اصل را رعایت کنیم: احترام به اتونومی فرد، تلاش برای عدم زیان‌باری، سودرسانی و در نهایت عدالت. حال تصور کنید مردی 35 ساله و متاهل به پزشک مراجعه میکند و مشخص می‌شود به علت روابط جنسی خارج از چارچوب خانواده به HIV مبتلا شده است.
بیمار از پزشک می‌خواهد این مسئله را با همسرش در میان نگذارد. وظیفه پزشک در اینجا چیست؟ اصل احترام به اتونومی، پزشک را ملزم میکند به چیزی که بیمار از وی می‌خواهد عمل کند اما از سوی دیگر، اصل عدم زیان‌باری می‌گوید پزشک موطف است برای جلوگیری از ابتلای همسر فرد، این موضوع را با وی در میان بگذارد. در اینجا پزشک بین دو اصل اخلاقی گیر کرده و متاسفانه مواردی از این دست بسیار برای پزشکان پیش می‌آید.
آنچه پزشکان به عنوان راه حل در نظر دارند این است که بهتر است بتوانیم بیمار را مجاب کنیم در حضور پزشک خودش حقیقت را به همسرش بگوید و در این حالت پزشک هیچ خطایی مرتکب نمی‌شود و به تمام وظایف پزشکی خودش هم عمل کرده است. اگر بیمار حاضر به انجام این کار نشد به وی باید اطلاع داد که پزشکان و مراکز درمانی در پایان ماه فهرستی از بیماران عفونی و ویروسی را به وزارت بهداشت ارائه می‌دهند و اگر بیمار حقیقت را نگوید بعداً امکان دارد از طریق پیگیری‌های وزارت بهداشت با آنها همسرش به حقیقت پی ببرد.
این مثال ساده به راحتی نشان می‌دهد چه موقعیت‌های دشواری می‌تواند برای پزشکان به لحاظ اخلاقی و رازداری به وجود بیاید.
علاوه بر این موارد، علی‌رغم اینکه افشای اطلاعات بیماران طبق مقررات و قوانین از لحاظ اخلاقی توجیه‌پذیر است اما حفظ نگهداری و انتقال اطلاعات هم به گونه‌ای که ملاحظات مربوط به رازداری مدنظر باشد به عنوان یک اصل ضروری در نظر گرفته می‌شود. در دهه‌های اخیر همزمان با ورود امکانات و فناوری‌های نوین، خصوصاً در حوزه فناوری اطلاعات، نگهداری و انتقال اطلاعات بسیار تسهیل شده است. شکل‌گیری پرونده سلامت الکترونیک اگرچه باعث سهولت دسترسی به اطلاعات شده اما مخاطرات فراوانی هم درباره انتشار و امکان سوءاستفاده از اطلاعات شخصی و پزشکی افراد نیز فراهم آورده است. برای مثال بسیاری از آزمایشگاه‌ها به مراجعین خود پیشنهاد می‌دهند که جواب آزمایش را برای آنها پیامک خواهند کرد یا اگر به سایت آزمایشگاه مراجعه کنند، جواب را با داشتن کد رهگیری می‌توانند مشاهده کنند. باید در نظر داشت تمام این امکانات با وجود همه مزیت‌هایش، احتمال افشای اطلاعات را نیز بالا خواهد برد و خطری برای رازاداری پزشکی به حساب می‌آید.
رسانه‌های سمعی و بصری، نمونه دیگری از فناوری هستند که می‌توانند برای رازداری خطرآفرین باشند. در برخی موارد پزشکان با ارائه اطلاعات عمومی می‌توانند سطح آگاهی جامعه را بالا ببرند اما باید در نظر داشت که این کار موجب افشای اطلاعات بیماران و حریم خصوصی افراد نشود.
محمد رضا خلج زاده
عضو گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی ایران
نظرشما
آخرین اخبار