برجام كدام بازارها را تحت‌تاثير قرار
خواهد داد؟ قيمت خودرو افزايش مي‌يابد يا كاهش، سرنوشت بازار مسكن پس از
اجرايي شدن برجام چيست؟ بورس تحت فشار كاهش قيمت نفت از اجراي برجام چه
تاثيري مي‌گيرد؟ اينها سوالات پرتكراري است كه در محافل خصوصي و عمومي به
وفور شنيده مي‌شود. هر چند حال و هواي بازار در نخستين روزهاي پس از لغو
تحريم حال و هوايي اميدوارانه بود اما بررسي‌ها نشان مي‌دهد سايه ركود هنوز
از سر بازارها كم نشده است. بازار ايران در دو سال اخير، با آغاز مذاكرات
هسته‌اي و آشكار شدن سيگنال‌هاي اوليه توافق، ركودي سخت و سنگين را به جان
خريد. وزير امور اقتصادي و دارايي پيش از اين در توضيح شرايط رخ داده
اعلام كرد اكثريت مردم تقاضاي خريد خود را براي روشن شدن اوضاع به تعويق
انداختند و اين اقدام با انتظار براي ارزاني دست به دست هم داد و سبب شد
تقاضا در ايران با كاهشي قابل توجه روبه‌رو شود. به نظر مي‌رسد مورد دوم،
يعني انتظار براي ارزاني همچنان نقشي اساسي را در اين بازار بازي مي‌كند،
نقشي كه سبب شده است تقاضاهاي بالقوه همچنان در اين قالب باقي بمانند و
بالفعل نشوند.
بازار خودرو؛ افزايش عرضه
توافق
هسته‌اي بيش از هر چيز بازار خودرو را در روزهاي اخير تحت‌تاثير خود قرار
داده است. خودرويي‌ها روزهاي سختي را در سال ١٣٩٤ پشت‌سر گذاشتند. كمپين نه
به خريد خودروي صفر كيلومتر كه واكنش بالاترين مقامات اجرايي كشور را نيز
به همراه داشت در حقيقت عكس‌العملي بود به شرايط موجود در بازار خودروي
ايران. گران و بي‌كيفيت؛ صفاتي است كه از سوي مصرف‌كننده ايراني به خودروي
توليد داخل داده مي‌شود. روند حركت قيمتي خودرو در دو سال اخير نيز عكس
انتظار رواني بود چرا كه با جهش قيمت خودرو در آخرين سال‌هاي مسووليت دولت
دهم، مصرف‌كنندگان ايراني بر اين باور بودند كه قيمت‌ها با گشايش هسته‌اي
با كاهش روبه‌رو شوند. انتظاري كه از سوي بسياري از كارشناسان اين صنعت و
فعالان اين بخش بيهوده توصيف شده است. به نظر مي‌رسد اجرايي شدن برجام اما
بازار خودرو را با تغييراتي جدي روبه‌رو كند. بررسي‌ها نشان مي‌دهد بازار
خودرو در حالي با ركودي سنگين روبه‌روست كه تقاضا براي خريد خودرو وجود
دارد. به عنوان مثال طرح شش‌ماهه دولت براي فروش صد‌هزار دستگاه خودرو در
شش روز اجرايي شد و همين امر نشان مي‌دهد تقاضا براي اين كالا در بازار
ايران وجود دارد اما بسياري از كارشناسان معتقدند انتشار اخباري مبني بر
انعقاد قراردادهاي تازه در صنعت خودروسازي و ورود خودروهاي جديد به بازار
ايران در دو سال آينده سبب شده است ركود در اين حوزه تشديد شود. يكي از
فعالان بازار خودرو در منطقه مركزي شهر در اين خصوص به خبرنگار ما گفت:
بازار اين روزها بيشتر خريدار است تا فروشنده. بسياري نگرانند با ورود
خودروهاي جديد به بازار قيمت خودروهاي فعلي كاهش يابد از اين رو براي
جلوگيري از ضرر وارد ميدان شده‌اند. وي پيش‌بيني كرد در صورت تداوم اين
روند قيمت‌ها در بازار خودرو بيش از پيش ريزش داشته باشد.
بازار مسكن؛ افزايش تقاضا
هر
چند بازار خودرو با رشد عرضه در روزهاي اخير روبه‌رو شده اما بازار مسكن،
مهم‌ترين كالايي كه در سبد خانوار‌هاي ايراني خودنمايي مي‌كند، اين روزها
در جهتي معكوس با افزايش تقاضا روبه‌روست. بررسي‌هاي ميداني نشان مي‌دهد در روزهاي اخير مراجعه براي يافتن واحد مسكوني از سوي
شهروندان در شهر تهران و به گفته برخي فعالان بازار در شهرهاي بزرگ افزايش
يافته است چرا كه بسياري معتقدند اجرايي شدن برجام در ماه‌هاي آينده
مي‌تواند رونق بازار مسكن را سبب شود. بازار مسكن نيز چند سالي است با
ركودي سخت و سنگين روبه‌روست و همين امر سبب كوچ سرمايه‌ها از اين صنعت و
كاهش ساخت و سازها به شكلي محسوس شده است. بيت‌الله ستاريان با استناد به
همين آمار پيش‌بيني مي‌كند قيمت مسكن مي‌تواند در سال‌هاي پيش‌رو به دليل
كمبود عرضه افزايش يابد. دولت در دو سال اخير طرح‌هاي متعدد و متنوعي را
در بازار مسكن به مرحله اجرا گذاشته است. افزايش سقف وام مسكن از يك سو و
راه‌اندازي صندوق سرمايه‌گذاري مسكن براي تجهيز مالي خريداران با استفاده
از سپرده‌گذاري از سوي ديگر از جمله مهم‌ترين اقدامات صورت گرفته در اين
عرصه تلقي مي‌شود.
سيف، يكي از مشاوران املاك در منطقه
گلبرگ در خصوص تغييرات بازار در يك هفته گذشته گفت: در اين منطقه مراجعه
براي خريد مسكن افزايش يافته است البته بيشتر متقاضيان درصدد خريد خانه‌هاي
وام‌دار، كوچك و همچنين داراي مستاجر هستند. همه اين مولفه‌ها نشان مي‌دهد
افراد به فكر آن هستند كه سرمايه اندك‌شان را به مسكن تبديل كنند تا در
صورت افزايش قيمت ناگهان زيان چنداني را تحمل نكنند. او گفت: خانه‌هاي ٣٠
متري تا ٦٠ متري اين روزها مشتريان زيادي دارد. همچنين يك مشاور املاك در
منطقه پيروزي در گفت‌وگوي تلفني با خبرنگار ما درباره وضعيت بازار
گفت: اين روزها از هر ١٠ مراجعه‌كننده حداقل يك نفر دست به خريد قطعي
مي‌زند و فكر مي‌كنم در سه ماه آينده تعداد معاملات افزايش محسوس داشته
باشد. وي با تاكيد بر اينكه ماه‌هاي پاياني سال غالبا ماه‌هاي فروكش كردن
تقاضاي خريد مسكن است، گفت: وضعيت نشان مي‌دهد بازار پس از لغو تحريم‌ها
اميدوار‌تر از قبل است و بسياري از مشتريان با خوش‌بيني به آينده دست به
خريد مي‌زنند.
ناصري، يك مشاور املاك نيز در منطقه ظفر گفت: در اين
منطقه شرايط چندان تغيير نكرده است. خانه‌هاي كوچك همچنان مشتريان بيشتري
را دارد و آنگونه كه همكاران مي‌گويند تقاضا براي خريد واحدهاي مسكوني با
قيمت‌هاي تا چهار ميليون تومان در هر متر اين روزها بالاتر از ديگر واحدهاي
مسكوني است. وي نيز پيش‌بيني كرد ركود در بازار مسكن در سال آينده به شكل
ملموسي كاهش يابد.
بورس؛ در انتظار رونق
بورس
تهران پس از سپري كردن روزهايي سخت، در هفته بدون تحريم شرايط مساعدي را
تجربه كرده است. با اين حال كاهش قابل توجه قيمت نفت برخي از صنايع مرتبط
با نفت را تحت تاثير قرار داده است اما با اين وجود بسياري از كارشناسان و
دست‌اندركاران بازار معتقدند بورس براي روزهاي بهتر آماده مي‌شود. بررسي‌ها
نشان مي‌دهد بورس به رونق در نيمه اول سال ١٣٩٥ اميدوار است در حالي كه
بسياري معتقدند چند سالي طول مي‌كشد تا تاثير تحريم‌ها از سيماي بورس رخت
بربندد. با اين حال برخي فعالان و كارشناسان بورس از جمله محمد رضا رهبر،
كارشناس بازار سرمايه، آينده مساعدي را پيش‌روي برخي صنايع بورس مرتبط با
تحريم‌ها نظير خودروسازي‌ها، بانك‌ها و... مي‌دانند. آنچه از لابلاي
صحبت‌هاي سهامداران در بورس شنيده مي‌شود بر سياست دولت در سال آتي دلالت
دارد. تصميم دولت براي بازپرداخت بدهي‌هايش يكي از مهم‌ترين اتفاقاتي است
كه ماندگاري رونق در بورس را تضمين خواهد كرد.
ارز؛ نگاه پرابهام به آينده
مراجعان
حافظ اين روزها به‌طور محسوسي از فردوسي پيشي گرفته است. با اينكه برخي
افزايش نرخ دلار در ماه‌هاي آتي را پيش‌بيني مي‌كنند اما تقاضا براي خريد
دلار به عنوان يك كالا جهت حفظ قدرت خريد پول كاهش يافته است. اين اتفاق
تاثيرات ويرانگرش را بر اقتصاد ايران در سال‌هاي ابتدايي دهه نود نشان داد.
در اين دوره زماني بسياري براي حفظ قدرت خريد پول‌شان نسبت به خريد دلار
اقدام مي‌كردند تا از موج تورم در امان بمانند.
همين امر سبب شد فشاري سنگين بر اقتصاد
ايران وارد شود اما به نظر مي‌رسد نگاه مثبت سرمايه‌گذاران به آينده سبب
شده است دلار مشتري بيشتري از حالت معمول نداشته باشد. امين رمضاني، يكي از
صرافان منطقه فردوسي در اين زمينهگفت: ما هنوز نمي‌دانيم چه مي‌شود از اين
رو از معامله بزرگ پرهيز مي‌كنيم. البته كه رييس كل بانك مركزي وعده تك
نرخي شدن ارز را داده است اما بسياري از همكاران به ديده ترديد به آينده
مي‌نگرند و معتقدند با اين وصف نمي‌شود ريسك‌هاي بزرگ كرد. ما فعلا
محتاطانه حركت مي‌كنيم. اعتماد
