اقدامات مراکز درمانی در حوزه مدیریت ریسک قابل قبول نیست

به گزارش شفا آنلاین،به نقل از سپید  ریسک‏ها علاوه بر ایجاد هزینه‏های مستقیم (خسارت‏ها و ضرر و زیان‏ها و ...)، می‏توانند به برند و اعتبار مراکز درمانی هم آسیب برسانند که در برخی موارد واقعا جبران این خسارت‏ها غیر ممکن خواهد شد. طبیعتا هر چه عملکرد مراکز درمانی اثربخش‏تر و کاراتر باشد، جامعه فعال‏تر و با نشاط‏تر و زمینه رشد و توسعه در آن مهیا‏تر خواهد شد.

 امروزه شرایط تغییر کرده و علاوه بر افزایش آگاهی بیماران در حقوق خود، سطح انتظارات از حوزه درمان افزایش یافته است به گونه‏ای که خواسته‏ها، انتظارات و الزامات کنونی در مقایسه با چند سال پیش افزایش یافته و بطور قطع در سال‏های آتی نیز سطح آنها بسیار افزایش خواهد یافت که ما حصلِ آن این پیام مهم است که بخش درمان با این سطح از عملکرد، قادر به برآورده‏سازی این انتظارات و الزامات فزاینده نخواهد بود و ضروری است که مراکز درمانی بیش از پیش نسبت به ریسک‏ها و مدیریت آنها توجه کنند.»

 این موضوع بخشی از صحبت‌های ابوطالب گرامی، عضو کمیته فنی مرکز رتبه‌بندی مدیریت ریسک ایران است که در خصوص ضرورت توجه به مدیریت ریسک در بیمارستان‏ها و مراکز درمانی مباحثی را مطرح کرد که برای آشنایی با جزئیات با وی به گفت‌وگو نشستیم که در ادامه می‌خوانید.

با توجه به مشکلات فعلی بیمارستان‏ها به ویژه بیمارستان‏های خصوصی و حجم بدهی بیمه‏ها، مدیریت ریسک در بیمارستانها چه تاثیری بر بهبود وضعیت موجود دارد؟
       نمود مدیریت ریسک در کسب و کار مراکز درمانی به دو صورت است. کاهش پیشگیری از رخداد ریسک ها از طریق طراحی و استقرار کنترل‌های پیشگیرانه و کاهش اثرات ناشی از رخداد ریسک ها از طریق طراحی و استقرار کنترل‌های ریکاوری که با تحقق این موارد اهدافی از جمله سودآوری پایدار، افزایش عمر مفید دستگاه‏ها و تجهیزات درمانی، کاهش تعارضات و تناقضات بین بخش‏های درمانی، برطرف‏سازی گلوگاه‏ها و نقاط بحرانی در مراکز درمانی، استفاده بهینه از منابع و زیرساخت های درمانی (تخت‏های بیمارستانی، دستگاه‏ها و تجهیزات و ...)، بهبود در فرآیندهای درمانی(کاهش زمان درمان، کاهش خطاها و دوباره کاری‏ها و . . .) برای مراکز درمانی در دسترس خواهند بود.

ریسک‏های عمده مراکز درمانی چیست؟
       بطور کلی مهمترین ریسک‏های مراکز درمانی می‌توان ریسک‏های مرتبط با خطاها و اشتباهات (سهوی و عمدی) پروسیجر و اقدامات درمانی که می‏توان به مواردی نظیر جا ماندن شیء خارجی در بدن بیمار پس از عمل جراحی، تزریق اشتباهی دارو به بیماران، تشخیص نادرست و دیرهنگام بیماری، عفونت‏های بیمارستانی، ابتلای کادر درمان به بیماری‏های بیماران تحت درمان، ریسک‏های مرتبط با دفع پسماندهای بیمارستانی،ریسک‏های امنیت اطلاعات، ریسک‏های مدیریتی، ریسک‏های برنامه‏ریزی و تخصیص منابع، ریسک‏های مرتبط با تامین‏کنندگان نظیر داروها، وسایل مصرفی، پیمانکاران، ریسک‏های مرتبط با ایمنی مراکز درمانی نظیر آتش‏سوزی، ایمنی کارکنان، ایمنی بیماران، ریسک‏های مرتبط با دارایی‏های فیزیکی نظیر خرابی، کالیبراسیون و میزان در دسترس‌پذیری دستگاه‏ها و تجهیزات بیمارستانی، ریسک‌های مالی و اقتصادی نظیر «تسویه حساب درست و صحیح حساب بیماران»، «محاسبات نادرست در قیمت تمام شده » و غیره اشاره کرد.

 این موضوع تا چه اندازه به نفع بیمه‏ها و بیمارستان‏ها است؟
       مدیریت ریسک با کاهش خطاها و رویدادهای نامطلوب باعث افزایش ضریب ایمنی و امنیتی در مراکز درمانی می‏شود و بطور مستقیم در کاهش خسارت‏ها و ضرور و زیان‏های مادی و معنوی موثر است. همچنین با توجه به اینکه ریسک‏ها ذاتا مسئولیت‌زا هستند و هر گونه سهل‌انگاری، بی‏توجهی و اهمال در خصوص آنها منجر به پیگردهای قانونی و مقرراتی می‏شود، می‏توان با قاطعیت اظهار داشت که مدیریت ریسک در پاسخگویی به الزامات قانونی و مقرراتی یک فضای امن و اطمینان خاطر برای مدیریت مراکز درمانی ایجاد خواهد کرد. اما باید توجه داشت که تمام مزایای مدیریت ریسک به موارد مذکور محدود نمی‏شود و مراکز درمانی در پرتو مدیریت اثربخش و کارای مدیریت ریسک می‏توانند برند و اعتبار خود را در نزد مشتریان ارتقاء داده و با توجه به حساسیت بسیار بالای موضوع درمان در نزد آحاد جامعه، می‏توانند سهم از بازار خود را به نحو قابل توجهی ارتقاء دهند.

       طبیعتا شرکت‏های بیمه که برخی از ریسک‏های مراکز درمانی را به ازای دریافت حق بیمه خریداری می‏کنند، با کاهش سطح ریسک در مراکز درمانی، بطور مستقیم از عواید آن بهره‏مند خواهند شد.

آیا بیمارستان‌ها در ایران تاکنون به مدیریت ریسک توجه داشته‌اند؟
       مراکز درمانی نسبت به ریسک‏ها بی‏تفاوت نبوده و نیستند و بر اساس دامنه اختیارات و توانمندی‏ها و مهارت‏های موجود، نسبت به مدیریت ریسک‏ها اقدام می‏کنند اما باید توجه داشت که در حوزه درمان از یک سو با تعدد و تنوع ریسک‏ها و از سوی دیگر با وابستگی ریسک‏ها نسبت به یکدیگر مواجه هستیم که این امر مستلزم مدیریت سیستماتیک ریسک‏ها است.

 بر این اساس، اقدامات مراکز درمانی در حوزه مدیریت ریسک کافی و قابل قبول نبوده و ضروری است که نسبت به مدیریت سیستماتیک ریسک‏ها اقدام کنند. گواه این امر نیز بالا بودن نرخ خطاها و اشتباهات در حوزه درمان، روند فزاینده شکایات بیماران، بهره‌ وری پایین مراکز درمانی و مواردی از این قبیل است.

       به طور کلی موضوع ریسک و مدیریت سیستماتیک آن به عنوان یک مقوله نو و جدید مطرح است و بسیاری از سازمان‏ها (از جمله مراکز درمانی) شناخت مناسب و قابل قبولی از ریسک‏های خود و دامنه تاثیرات آنها ندارند و این ناآگاهی در لایه‏ها و سطوح پایین‏تر این مراکز عمیق‏تر است و همواره امکان بروز خسارات جبران ناپذیر وجود دارد. با توجه به این موضوعات ضروری است که مراکز درمانی بطور بسیار جدی‏تری با موضوع ریسک و نحوه مدیریت سیستماتیک آن برخورد کنند و با فراهم کردن بستر مناسب برای شکل‏گیری و توسعه فرهنگ مدیریت ریسک و استقرار سیستم مدیریت ریسک، ضریب ایمنی خود را ارتقاء دهند.

مدیریت ریسک چه تاثیری بر فرایندهای هزینه‏ای یا درآمدی مراکز درمانی دارد؟
       مدیریت ریسک از یک سو با کاهش احتمال رخداد ریسک‏ها و نیز کاهش اثرات آنها باعث کاهش خسارت‏ها و دوباره‏کاری‏ها شده و از سوی دیگر با افزایش ضریب ایمنی، منجر به رشد و ارتقاء برند مراکز درمانی می‏شود که طبیعتا این امر باعث افزایش سهم از بازار و ایجاد اطمینان خاطر در نزد بیماران خواهد شد.

این اقدام تا چه اندازه می‏توانند هزینه ها را کاهش دهد؟
       یکی از کارکردهای مدیریت ریسک، کاهش هزینه‏ها و خسارت‏ها و ضرور و زیان‏های ناشی از عملکرد نادرست است. مدیریت ریسک می‏توانند با کاهش مرگ و میر، کاهش خرابی و ازکارافتادگی دستگاه ها و تجهیزات، کاهش شکایات و پیگردهای قانونی و مقرراتی، کاهش دوباره کاری‏ها، کاهش اتلاف منابع از طریق استفاده صحیح و مناسب از منابع (کادر درمانی، دستگاه‏ها و تجهیزات، داروها و . . .) و جلوگیری و کاهش اختلاس‏ها و سوء استفاده‏ها بطور مستقیم در کاهش هزینه‏های مراکز درمانی موثر باشد.

در صورتی که مدیریت ریسک در بیمارستان‏ها صورت گیرد آیا به نفع بیماران نیز خواهد بود؟
       علاوه بر اینکه بیماران از مدیریت ریسک منتفع خواهند شد، کادر درمانی و خود بیمارستان‏ها و بطور کلی جامعه از منافع استقرار سیستم مدیریت ریسک در بیمارستان‏ها بهره‏مند خواهند شد. بیماران از ریسک‌های مرتبط با بیماری خود و نیز از ریسک‌های مربوط با برنامه های درمانی آگاه شده و بر اساس نتایج حاصل از آنها، تصمیمات مناسب را اتخاذ می‏کنند.