افزایش احتمال مرگ با افزایش آنزیم‌های کبدی

به گزارش شفا آنلاین ازسپید 12 فرآیند متابولیکی عمده که در کبد اتفاق می‌افتد، شامل موارد زیر است: 1. متابولیسم بیلی‌روبین، 2. متابولیسم پورفیرین، 3. متابولیسم اسیدهای صفراوی، 4. متابولیسم آمینواسیدها و پروتئین‌ها، 5. متابولیسم کربوهیدرات‌ها، 6. متابولیسم لیپیدها و لیپوپروتئین‌ها، 7. متابولیسم هورمون‌ها، 8. متابولیسم ویتامین‌ها، 9. عناصر کمیاب، 10. سم‌زدایی، 11. از بین بردن الکل، 12. موازنه اسید- باز.

 در حدود 70 واکنش از هر کدام از این مسیرهای متابولیک در هپاتوسیت ها صورت می‌گیرد. برای کنترل کردن این شکبه پیچیده از واکنش‌های بیوشیمیایی که درون سلول‌های کبدی اتفاق می‌افتد، هپاتوسیت‌ها به مکانیسم‌های تنظیمی متابولیک نیازمندند. اگر آسیبی به سلول‌های کبدی وارد شود، می‌تواند در این مسیرها اختلال ایجاد شود.

تست‌های تشخیصی آسیب سلول‌های کبدی
       سلول‌های کبدی محتوی آنزیم‌های متعددی هستند که بعضی از آنها در مقادیر بسیار کم در سرم یافت می‌شوند. این آنزیم‌ها عملکرد شناخته‌شده‌ای در سرم ندارند. آنزیم‌های کبدی در پلاسما و مایع میان بافتی توزیع شده و معمولا نیمه عمر آنها چند روز است. عقیده بر این است که افزایش میزان یک آنزیم در سرم، در درجه اول نشان‌دهنده افزایش میزان ورود آن به سرم در اثر سلول‌های کبدی آسیب‌دیده است.


تست‌های مربوط به آنزیم‌های سرمی را می‌توان به 2 گروه تقسیم کرد:
       الف) آنزیم‌هایی مانند ALT و AST که بالا بودن آنها نشان‌دهنده آسیب کلی به هپاتوسیت‌ها است.

       ب) آنزیم‌هایی مانند آلکالن‌فسفاتاز Alkaline Phosphatase که بالا بودن آنها در سرم بیانگر کلستاز است.

نشان‌دهنده نکروز هپاتوسلولار
آمینوترانسفرازها
       آمینوترانسفرازهای سرمی شاخص‌های حساسی از آسیب به سلول‌های کبدی هستنند که در تشخیص بیمارهای کبد بسیار مفیدند. فعالیتalanine amiotransferase (ALT) و aspartate aminotransferase (AST) در سرم شایع‌ترین شاخص‌هایی هستند که برای اندازه‌گیری آسیب به سلول‌های کبدی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هر دوی این آمینوترانسفرازها به‌طور طبیعی در غلظت کم (کمتر از 30 تا 40 IU/L) در سرم یافت می‌شوند. مشخص نیست که دقیقا کدام عضو منشا این آنزیم‌ها در سرم هستند، اگرچه احتمالا این آنزیم‌ها از بافت‌هایی منشا می‌گیرند که میزان ALT و AST بالایی دارند. AST در کبد، عضله قلب، عضلات اسکلتی، کلیه‌ها، مغز، پانکراس، ریه‌ها، گلبول‌های سفید و گلبول‌های قرمز وجود دارد و میزان غلظت آن به ترتیبی که ذکر شد، از کبد به گلبول‌های قرمز کاهش می‌یابد. ALT

 در غلظت‌های بسیار بالا در کبد یافت می‌شود. افزایش در میزان اندازه‌های سرمی ALT و AST مربوط به آسیب یا از بین رفتن بافت‌های غنی از این آنزیم‌ها یا تغییر در نفوذپذیری غشا سلول‌هاست که باعث نشت ALT و AST به سرم می‌شود. فعالیت این آنزیم‌ها در سرم در هر لحظه، منعکس‌کننده میزان نسبی ورود و پاکسازی آنها از سیستم گردش خون است. عقیده بر این است که این آنزیم‌ها در سلول‌های سیستم رتیکلواندوتلیال کاتابولیزه می‌شوند.

بنظر می‌رسد که سلول‌های سینوزوئیدال کبد محل اصلی پاکسازی AST باشند. تقریبا آمینوترانسفرازها در ادرار یافت نمی‌شوند و فقط مقادیر بسیار کمی از آنها در صفرا دیده می‌شود، بنابراین غیر محتمل است که سیستم دفع صفراوی و ادراری در پاکسازیف ALT و AST نقش داشته باشند.

       سطح سرمی آمینوترانسفرازها به‌طور معمول در همه اختلالات کبدی بالا می‌رود. این اختلالات همه انواع هپاتیت‌های حاد و مزمن، سیروز، مونونکلئوز عفونی، نارسایی حاد و مزمن قلبی، ‌این مختلف، کارسینومای متاستاتیک، و بیماری‌های گرانولوماتوز، بیماری الکلی کبد و کبد چرب غیرالکلی را شامل می‌شود. افزایش تا 8 برابر میزان محدوه بالایی نرمال غیراختصاصی بوده و ممکن است در هر کدام از اختلالات نام برده شده، دیده شود.

 بالاترین میزان افزایش این آنزیم‌ها در اختلالاتی که همراه با آسیب‌های گسترده هپاتوسلولار هستند، مانند هپاتیت‌های ویروسی و دارویی، نارسایی حاد قلبی، قرار گرفتن در معرض هپاتوتوکسین‌هایی مانند تتراکلرید کربن، دیده می‌شود. به‌طور شایع، میزان افزایش آمینوترانسفرازها در این موارد از چند هزار بالاتر نمی‌رود، اگرچه ممکن است در موارد نادر از بیماران هپاتیت ویروسی مقادیر 10000 تا 15000 IU/L نیز دیده شود. میزان آمینوترانسفرازها به ندرت از 500IU/L بالاتر می‌رود.

       در بیماری‌های مزمن کبد مانند هپاتیت C مزمن و سیروز، سطح سرمی ALT و AST با میزان التهاب کبد ارتباط محدودی دارد. در هپاتیت C سلول‌های کبدی در اثر آپوپتوز (مرگ سلولی برنامه‌ریزی شده) و همچنین نکروز از بین می‌روند. میزان نشت ALT از هپاتوسیت‌هایی که دچار آپوپتوز می‌شوند، در مقایسه با هپاتوسیت‌هایی که دچار نکروز می‌شوند، کمتر است. این امر توجیه‌کننده این واقعیت است که چرا در یک سوم بیماران هپاتیت C، علی‌رغم وجود التهاب در بیوپسی کبد، سطح سرمی ALT در محدوده طبیعی است.

       ALT در مقایسه با AST از حساسیت و اختصاصیت بالاتری برای تشخیص آسیب هپاتوسلولار برخوردار است. میزان سطح سرمی ALT ممکن است در اثر چاقی، فعالیت بدنی شدید، تاکیکاردی پایدار، پرکاری تیروئید، روزه گرفتن طولانی‌مدت، دریافت پروتئین به مقادیر بیش از حد و اهدا خون افزایش یابد. علاوه بر این، در مطالعات متعدد نشان داده شده که بالابودن میزان آنزیم‌های کبدی بخصوص ALT، می‌تواند پیش‌بینی‌کننده بروز دیابت نوع 2 در آینده باشد.

همچنین دیده شده که میزان شیوع مقادیر افزایش یافته ALT در کودکان دچار دیابت نوع 2 بیشتر است. البته بالا رفتن اندک در مقادیر ALT و AST (در حدود 5/1 برابر حد بالای نرمال) لزوما به معنی بیماری کبدی نیست. قسمتی از این ابهام، به‌خاطر این واقعیت است که برخلاف بسیاری از تست‌های بیوشیمیایی، سطح سرمی ALT و AST از توزیع نرمال در جمعیت برخوردار نیست. در واقع مقادیر ALT و AST دارای توزیع غیرنرمال (skewed) بوده و در مقادیر بالا دارای انتهای طولانی هستند.