معضل اساسي در دفع زباله‌هاي بيمارستاني چیست؟

در اين ميان اطلاعات و آماري از سوي نهادهاي مختلف به دست رسانه‌ها رسيد. يکي از اين آمار، مربوط به اداره محيط‌زيست تهران بود، بر طبق آن، در شهر تهران حدود 7000 واحد درماني وجود دارد که از اين تعداد حدود 150 واحد بيمارستان و باقي درمانگاه، مراکز جراحي، کلينيک، آزمايشگاه و مطب هستند که 700 واحد از اين تعداد با سازمان مديريت پسماند شهرداري قراردادهايي براي حمل و نقل پسماندشان دارند اما باقي آن‌ها شرايط و برنامه خاصي براي امحا زباله‌شان ندارند و آن‌ها را در پسماندهاي معمولي پراکنده مي‌کنند.

انتشار اين آمار که از سوي محمدحسين بازگير، رئيس اداره محيط‌زيست تهران صورت گرفت، موجي از اظهارات بعدي را به همراه داشت که در اين اظهارات، از آمارهاي گوناگون تا دستورالعمل وجود داشت. در اين ميان، خسرو صادق نيت، رئيس مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت، نيز درباره ميزان پسماندهاي پزشکي گفت: «بر اساس برآوردي که انجام شده روزانه حدود 450 تن پسماند پزشکي در کشور و 80 تن زباله بيمارستاني در تهران توليد مي‌شود که 25 درصد آن زباله‌هاي عفوني است.»

علاوه بر اين، داريوش گل‌عليزاده، معاون فني سازمان حفاظت از محيط‌زيست همچنين ضدعفوني کردن پسماندهاي پزشکي را فرآيندي دانست که بايد در بيمارستان اتفاق بيفتد و تصريح کرد: «از 152 بيمارستاني که در تهران فعاليت مي‌کنند 126 بيمارستان به اتوکلاو مجهز است و بقيه نيز در صدد تهيه آن هستند.» همچنين در اين زمينه، حيدرزاده، مديرکل حفاظت محيط‌زيست استان تهران از اخطار به هشت بيمارستان در تهران که فاقد سيستم تصفيه خانه هستند خبر داد.

برخورد يکسان با زباله‌هاي عفوني و شهري به سلامت جامعه آسيب مي‌رساند

در طي ماه‌هاي اخير، اين موضوع به صورت جسته و گريخته ميان بهارستان نشينان هم مطرح بوده است. بر همين اساس براي اطلاع از نظرات و برنامه‌هاي آن‌ها به سراغ برخي اعضاي اين کميسيون رفتيم. محمدحسين قرباني، سخنگوي کميسيون بهداشت مجلس با بيان به اينکه تفاوت فاحشي بين زباله‌هاي عفوني و زباله‌هاي شهري وجود دارد، چنين گفت: « در قانون، اين موضوع مورد توجه قرار گرفته است و قانونگذار به صراحت به اين قضيه اشاره کرده است. به عبارتي يکسان دانستن زباله‌هاي عفوني و شهري سبب ايجاد مشکلات محيط‌زيستي و آسيب به سلامت خواهد شد.»

وي با بيان اينکه اگر بيمارستاني مجهز به دستگاه امحا جهت بي‌خطرسازي زباله عفوني قبل از تحويل به شهرداري نباشد، موظف است تا نسبت به خريداري آن اقدام کند، گفت: «ما انتظار داريم در اين زمينه شهرداري‌ها نقش آفريني کنند و زباله‌هاي عفوني مراکز درماني را بدون بي خطرسازي تحويل نگيرد.» قرباني در ادامه افزود: «روساي بيمارستان‌ها نسبت به انجام اين کار تعهد داشته و همچنين سازمان محيط‌زيست بايد در اين مورد نظارت کافي را اعمال کند. البته بنا بر شواهد موجود، ارزيابي کلي ما از امحا پسماندهاي بيمارستاني مثبت است.»

محمدحسين قرباني در خصوص وضعيت پسماندهاي بيمارستاني، گفت: «در حال حاضر بر اساس نظر شوراي عالي محيط‌زيست همه بيمارستان‌ها موظف شده‌اند تا امحاي زباله‌هاي عفوني را در محيط بيمارستاني داشته باشند، اميدواريم اين موضوع پيگيري شود و امکانات مورد نياز و استاندارد براي آن مورد استفاده قرار گيرد.»

دستگاه‌هاي دفع زباله بيمارستاني شهرداري‌ها از استاندارد لازم برخوردار نيست

در اين زمينه اما عابد فتاحي عضو کميسيون بهداشت و درمان مجلس انتقادش فقط به بيمارستان‌ها نبود و روي سخنش به شهرداري بود. وي با انتقاد به نحوه پيگيري و اجراي اين برنامه‌ها گفت: «براي رفع آلودگي‌هاي بيمارستاني لازم است تا زباله‌ها در دماي بالايي قرار گيرند. نگراني که امروزه وجود دارد اين است که دستگاه‌هاي تفکيک و دفن زباله بيمارستاني شهرداري‌ها از استاندارد لازم برخوردار نيست.»

وي با بيان اينکه در 10 سال گذشته بيمارستان‌ها در رابطه با تفکيک زباله‌ها حساسيت ويژه‌اي پيدا کرده و بر اين اساس انواع زائده‌هاي آلوده بيمارستان را در بسته‌هاي مشخص و به طور جدا تفکيک مي‌کنند، گفت: «وزارت بهداشت و همچنين سازمان نظام پزشکي بر چگونگي جمع‌آوري، تفکيک و دفع زباله‌هاي بيمارستاني نظارت دارد.»

وي با اشاره به اينکه معاونت بهداشتي وزارت بهداشت و درمان در اين خصوص گام‌هايي برداشته است، تأکيد کرد: «متأسفانه همه دستگاه‌ها اين امکان را براي بي خطرسازي ندارند، البته وزارت بهداشت و درمان، سازمان نظام پزشکي و تمامي دستگاه‌هاي مربوطه از ظرفيت 100 درصدي خود براي دفن صحيح زباله‌هاي بيمارستاني استفاده مي‌کنند.»

عضو کميسيون بهداشت و درمان در مجلس شوراي اسلامي، گفت: «طي دو سال اخير کميسيون بهداشت و درمان به طور جدي به آسيب‌هاي زيست‌محيطي توجه داشته است و امروز هم به طور مشخص به اين مسائل پرداخته‌اند، کميسيون بهداشت و درمان تلاش دارد تا از هر آنچه به محيط‌زيست خسارت وارد مي‌کند جلوگيري کند.»

نظارت قوي بر امحا راه جلوگيري از ورود پسماند به محيط‌زيست

علاوه بر اين، نعمت‌الله منوچهري، ديگر عضو کميسيون با تأييد سخنان فتاحي، گفت: «اگرچه در کميسيون بهداشت مجلس آمار و اطلاعات دقيقي در اين زمينه نداريم، اما اين موضوع هم در حوزه انتخابيه‌ها و هم در شهر تهران به عنوان يک مشکل اساسي مطرح است.» وي در ادامه افزود: «براي مقابله با آلودگي‌هاي زيست‌محيطي انتظار از دستگاه‌هاي مختلف در همه ابعاد وجود دارد، اما وقتي بحث پسماند و زباله بيمارستاني مطرح است، نگراني و نياز به تلاش بيشتر محسوس است.

وجود آلودگي‌هاي ميکروبي و زباله‌هاي عفوني خطر بزرگي در برابر سلامت جامعه است.» منوچهري همچنين تصريح کرد: «ما در اين زمينه با دو مشکل روبرو هستيم، اول آنچه از سوي شهرداري انجام مي‌گيرد و ديگر موضوع وسايل و شرکت‌هاي خصوصي است که گاه چنين وظيفه‌اي را به عهده مي‌گيرند.»

وي با بيان اينکه متأسفانه اخبار گوناگوني از ورود اين آلودگي‌ها به محيط وجود دارد گفت: «در اين راستا انتظار مي‌رود وزارت بهداشت تمهيدات لازم داشته باشد و فعاليت‌ها و کارهاي گوناگون را ساماندهي کند. از طرفي بايد نظارت‌ها دقيق شود، چنانچه نه دستگاه‌هاي شهرداري و نه شرکت‌هاي خصوصي توان لازم براي دفع صحيح اين پسماندها را ندارد.»

بنابراين اظهارات، گويا دستورالعمل و برنامه براي جلوگيري از ورود آلودگي‌هاي بيمارستاني به محيط‌زيست و جامعه وجود دارد، البته نبود امکانات مورد نياز با استانداردهاي لازم، مشکلي است که نياز به پيگيري و همراهي دولت و شهرداري‌ها دارد. چنانچه در شرايط فعلي که توافق‌نامه‌اي براي امحاي اين زباله‌ها با همکاري بيمارستان‌ها و شهرداري‌ها انجام گرفته است، اين موضوع به نحو احسن انجام گيرد.سپید