پزشک تنهـا در قلـب آفـريقـا

کاتنا با صدايي خسته پس از يک روز کاري طولاني مي‌گويد: «زخم‌هايي هستند که ناشي از ضربات له‌کننده است. واقعاً اين زخمي‌ها له‌شده‌اند و اين وضعيت فقط به موارد جنگي محدود نمي‌شوند.»

او مي‌گويد: «سال قبل، همه‌گيري سرخک اين منطقه را دربرگرفت و اين بيمارستان 1400 نفر را درمان کرد. حدود 30 نفر درگذشتند.»

کاتنا مي‌گويد: «صبح يکشنبه به بيمارستان مي‌آييد و به کودکي برمي‌خوريد که دارد از سرخک مي‌ميرد، نفسش بالا نمي‌آيد و مادرش فقط گريه و زاري مي‌کند و روي زمين غلت مي‌زند. اين صحنه کاملاً روحيه‌تان را از بين مي‌برد و فقط دلتان مي‌خواهد همه‌چيز را رها کنيد و برويد.» اما کاتنا مي‌گويد مصمم است به کارش ادامه دهد تا دکتري از اين منطقه بتواند جاي او را بگيرد.

کاتناي 51 ساله باريک‌اندام با سر تراشيده همه جراحي‌هاي عمده را انجام مي‌دهد، نوزادان را به دنيا مي‌آورد و چکاپ‌ها را در اين بيمارستان 345 تختخوابي انجام مي‌دهد که طبق گفته خودش به 750هزار نفر در اين منطقه خدمات مي‌دهد. فقط يک بيمارستان کوچک ديگر در اين منطقه وجود دارد که يک سازمان غيردولتي آلماني آن را اداره مي‌کنند و داراي معدودي کارکنان محلي و خارجي است.

تروماي جنگ

کاتنا که در شهرک آمستردام در نيويورک متولد شده، ترجيح ‌داد با يک بورسيه نيروي دريايي به تحصيل پزشکي پرداخت و پس از فارغ‌التحصيل شدن براي دوره تعهد کاري دوساله به کنيا رفت.

او در سال 2007 پذيرفت که براي کار به بيمارستان کنيا برود. هدف از تاسيس اين بيمارستان اين بود که همه ساکنان منطقه توسعه‌نيافته کوهستان نوبه را بدون توجه به مذهبشان و به‌طور رايگان درمان کند.

اين بيمارستان در منطقه ناآرام کوردوفان جنوبي نزديک مرز با سودان جنوبي قرار دارد. هنگامي‌که کاتنا در سال 2008 وارد اين منطقه شد، نخستين برداشتش گرماي طاقت‌فرسا و قرار داشتن در ميان «مردمي بود که سال‌ها جنگ و ناديده انگاشته شدن» آنان را دچار آسيب‌هاي جسمي و رواني کرده بود.

مردمان نوبه که تنوع زباني و مذهبي دارند در طول منازعات ميان دولت عمدتا عرب خرطوم و شورشيان جنوب، در طول سال‌هاي جنگ داخلي از 1983 تا 2005 بسيار رنج کشيده بودند.

کوهستان نوبه در سال 2011 هنگامي‌که «جنبش شمالي آزادي مردم سودان» با شکايت از به حاشيه راندن اين منطقه قيام بر ضد دولت خرطوم را شروع کرد،‌ دوباره دستخوش جنگ شد. يک‌شبه غيرنظاميان، سربازان و شورشيان مجروح به بيمارستان سرازير شدند و بيشتر همکاران خارجي کاتنا محل را ترک کردند.

همکاران محلي جايگزين آنان شدند و به‌سرعت پرستاري و مراقبت‌هاي اضطراري تروما را آموختند و اکنون هسته اصلي گروه کاري بيمارستان را تشکيل مي‌دهند.

اين بيمارستان همچنين با بمباران‌هاي گاه‌گاهي هوايي هواپيماهاي جنگي خرطوم روبه‌رو بوده است و کارکنان بيماران با شنيدن صداي جت‌ها به خندق‌هاي مجاور مي‌گريزند. کاتنا مي‌گويد: «اين وحشتناک‌ترين چيزي است که تابه‌حال شنيده‌ام.»

خرطوم بمباران هدف‌هاي غيرنظامي را تکذيب مي‌کند، اما در ماه ژانويه،‌ شعبه بلژيکي پزشکان بدون مرز (ام‌اس‌اف) پس‌ازاينکه هواپيماهاي جنگي بيمارستاني را که اين سازمان در اين منطقه اداره مي‌کرد،‌ بمباران کردند، کارکنانش را از کوهستان نوبه بيرون کشيد.

فصل مالاريا و آزمايش HIV

در طول فصل باراني که از ماه ژوئن تا ماه نوامبر طول مي‌کشد، جاده‌هاي منطقه غيرقابل‌عبور مي‌شوند و عمليات جنگي عمدتا متوقف مي‌شود.

کاتنا مي‌گويد: «ما در اين زمان هم بيکار نمي‌مانيم، فصل مالاريا شروع مي‌شود.» او همچنين شروع به انجام آزمايش HIV در روستاهاي مجاور کرده است. کوهستان نوبه از سال 2008 دستخوش افزايش تدريجي در شمار موارد ابتلا به ويروس ايدز شده است. امسال 20 تا 30 مورد بيماري در اين بيمارستان تشخيص داده شد.

کاتنا پس از مشاهده اثرات ويروس ايدز در کنيا، مصمم شد از انتشار بيماري در اين منطقه جلوگيري کند و به شرع يک کارزار آگاهي‌بخشي و آزمايش ويروس ايدز ياري رساند.

کاتنا در اوقات فراغت کمي که دارد، مطالعه مي‌کند. او به‌تازگي رمان «برادران کارامازوف» داستايوفسکي را تمام کرده است و براي آينده بيمارستان برنامه‌ريزي مي‌کند. او مي‌گويد: «هدف همه ما گذر به وضعيتي است که خود نوبه‌اي‌ها بيمارستان را اداره کنند.»

بيمارستان هزينه تحصيل دو نوبه‌اي را در دانشکده‌هاي پزشکي در کنيا و اوگاندا تامين مي‌کند، اما کاتنا مي‌گويد هنوز مدت زيادي مانده است تا او بتواند منطقه را ترک کند.

«ما به‌شدت در تلاش هستيم که افراد محلي را تعليم دهيم،‌ اما دست‌کم پنج سال طول مي‌کشد تا اداره کارها را به آنان بسپاريم.»AFP