مالیات سبز در کمین چه کسانی است؟

به گزارش شفا آنلاین، توجیه معافیت مالیاتی فعالیت‌های بخش کشاورزی به دلایل گوناگونی در ایران برمی‌گردد که از آن جمله می‌توان به مواردی اشاره کرد:

 ١) اغلب شاغلان بخش زراعت را گروه‌های کم‌درآمد جامعه تشکیل می‌دهند. به دلیل کوچک‌بودن اراضی، درآمد کشاورزان کم است (با توجه به تورم دائما قدرت خرید آنان در حال کاهش است).

٢) بخشی از تولیدات توسط خود کشاورزان مصرف می‌شود که تفکیک آن از قسمت فروش‌رفته مشکل است.
 3)اخذ مالیات موجب ایجاد انگیزه برای کوچک‌شدن قطعات زمین‌های زراعی خواهد شد که این امر منجر به عدم استفاده از تکنولوژی و ماشین‌آلات و نهایتا کاهش درآمد کشاورزی و عدم استفاده بهینه از منابع موجود در بخش کشاورزی خواهد شد.

٤) اخذ مالیات از این بخش باعث کاهش سرمایه‌گذاری خصوصی می‌شود چون فعالیت در این بخش با ریسک‌های فراوانی روبه‌رو است و اخذ مالیات انگیزه حضور سرمایه‌گذاران را کمتر می‌کند.

 ٥) اخذ مالیات در این بخش با گسترش عدالت اجتماعی در تناقض خواهد بود، چون عموما افراد مذکور توانایی پرداخت مالیات را نخواهند داشت.

٦) به‌طور کلی چنانچه هدف حمایت از تولید و دستیابی به امنیت غذایی برای جامعه است، اخذ مالیات از این بخش منطقی به نظر نمی‌رسد. با توجه به این دلایل و سایر عوامل دیگر، بخش کشاورزی در ایران از پرداخت ماليات معاف است.

 با توجه به این معافیت، مالیات سبز در بخش کشاورزی می‌تواند موضوعیت داشته باشد؟ همان‌طور که در شماره‌های پیشین اشاره شد، بخش کشاورزی در انتشار گازهای گلخانه‌ای سهیم است و بنابراین طبق فلسفه وجودی مالیات سبز، از فعالیت‌های بخش کشاورزی که منجر به انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی می‌شود، می‌توان مالیات سبز اخذ کرد.

قابل‌ذکر است این مالیات که اخذ می‌شود، دوباره به اشکال مختلف به بخش کشاورزی برای برنامه‌های کاهش انتشار آلاینده‌های زیست‌محیطی قابل‌تزریق است. آمار و اطلاعات جهانی نشان می‌دهد یکی از انواع مالیات‌های سبز و زیست‌محیطی مربوط به انرژی می‌شود.

در ایران براساس اطلاعات ترازنامه انرژی سال ١٣٩١ از مجموع میزان انتشار گازهای آلاینده و گلخانه‌ای ناشی از مصرف انواع سوخت سهم بخش کشاورزی ٢,٢‌ درصد، صنعت ١٦.٧‌ درصد، حمل‌ونقل ٢٤.٧‌ درصد، خانگی، تجاری و عمومی ٢٢.٥‌ درصد، پالایشگاهی ٢.٩‌ درصد و نیروگاهی ٣١‌درصد است. گرچه سهم بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش‌ها کمتر است اما کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی ناشی از مصرف انرژی بخش کشاورزی در کشورهای جهان مدنظر قرار گرفته است.

اطلاعات آماری کشورهای اتحادیه اروپا نشان می‌دهد مالیات سبز بر انرژی بیشترین سهم را از کل مالیات‌های زیست‌محیطی دارد به‌طوری‌که در سال ٢٠١٣ به‌طور میانگین در حدود ٧٥‌ درصد از مالیات کل سبز ٢٨ کشور اتحادیه اروپایی مربوط به انرژی است. پراکندگی سهم مالیات سبز بر انرژی در کشورهای اتحادیه اروپا متفاوت است. به‌طوری‌که مالیات سبز انرژی در لیتوانی، لوکزامبورگ و جمهوری چک، به بیش از ٩٠‌ درصد از کل درآمد مالیات‌های زیست‌محیطی بالغ می‌شود.

در مقابل در کشورهای مالت و نروژ، سهم مالیات سبز انرژی کمی بیش از ٥٠‌ درصد درآمد حاصل از مالیات‌های زیست‌محیطی آن کشورهاست. در بقیه کشورهای اتحادیه اروپا سهم مالیات انرژی از کل مالیات سبز بیشتر از ٥٠‌ درصد و کمتر از ٩٠ ‌درصد متفاوت است.

ارقام نشان می‌دهد که مالیات سبز انرژی نقش و سهم مهمی در اتخاذ مالیات سبز دارد. از سوی دیگر آمار نشان می‌دهد در کشورهای اتحادیه اروپا که داده‌ها در دسترس هستند، سهم مالیات پرداخت‌شده انرژی توسط خانوار در کشور اسلوونی (٧٤‌درصد) بیشترین و ایرلند و دانمارک (هرکدام ٥٩‌ درصد) بوده است. بیشترین سهم درآمدهای مالیاتی انرژی در بخش کسب‌وکار مربوط به صنعت، ساختمان و خدمات وابسته به حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی است که سهم این فعالیت‌ها بین ١٥ و ٥٩‌ درصد در کشورهای مختلف در نوسان است.

 سهم مالیات انرژی فعالیت‌های حمل‌ونقل و ذخیره‌سازی نیز متفاوت است که کمترین آن مربوط به اسلوونی با پنج ‌درصد سهم و بیشترین مربوط به استونی با ٣٠‌ درصد سهم است. سهم مالیات سبز انرژی بخش کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری از مالیات کل انرژی کمتر از سه ‌درصد در اکثر کشورهای عضو اتحادیه اروپا است. ملاحظه می‌شود بیشترین سهم مالیات انرژی مربوط به خانوار و کمترین مربوط به کشاورزی است.
فاطمه پاسبان. کارشناس کشاورزی