پدران آنتي‌بيوتيک خوردند، فرزندان آلرژي گرفتند

اما وقتي ما به استفاده بي‌رويه از باکتري‌ها فکر مي‌کنيم، عموما آلرژي‌ها را در نظر نمي‌گيريم. محققان به تازگي پيشنهاد مي‌کنند که شايد از اين پس بايد به رابطه استفاده بي‌رويه آنتي‌بيوتيک‌ها و بروز آلرژي‌ها هم نگاهي داشته باشيم.

امروزه، آلرژي بيش از پيش شايع شده است. طي 2 تا 3 دهه گذشته، ايمونولوژيست‌ها و آلرژيست‌ها به افزايش قابل توجه در شيوع انواع آلرژي اشاره داشته‌اند. آکادمي آمريکايي آسم، آلرژي و ايمونولوژي در گزارش اعلام کرد در حدود 40 تا 50 درصد کودکان سنين مدرسه در سراسر دنيا به يک آلرژن يا بيشتر حساس هستند. شايع‌ترين اين آلرژي‌ها، پوستي هستند، مانند اگزما (10 تا 17 درصد)، پس از آن آلرژي‌هاي تنفسي مانند آسم و رنيت (در حدود 10 درصد) و آلرژي‌هاي غذايي مانند حساسيت به بادام زميني (در حدود 8 درصد) قرار دارند.

البته اين مسئله در همه کشورها رخ مي‌دهد و فقط محدود به يک منطقه خاص جغرافيايي، مانند کشورهاي در حال پيشرفت نيست و کشورهاي صنعتي نيز با افزايش روزافزون اين نوع آلرژي‌ها دست به گريبان هستند.

افزايش شيوع انواع آلرژي، در واقع آيينه افزايش استفاده از آنتي‌بيوتيک‌ها است، خصوصا در کودکاني که به دليل ابتلا به عفونت‌هاي ويروسي شايع، مانند سرماخوردگي و سرفه، با آنتي‌بيوتيک درمان مي‌شوند. شواهد اخير حاکي از آن هستند که آلرژي و مصرف بي‌رويه آنتي‌بيوتيک‌ها با هم در ارتباط هستند.

آنتي‌بيوتيک‌ها و اختلال ميکروبيوم روده‌اي

چرا بايد آنتي‌بيوتيک‌ها که از آنها براي غلبه بر عفونت‌هاي آسيب‌رسان استفاده مي‌شوند، فرد را مستعد و حساس به يک آلرژي کنند؟ در همان زماني که آنتي‌بيوتيک‌ها عليه عفونت مي‌جنگند، باکتري نرمال دستگاه گوارش فرد را که تحت عنوان ميکروبيوم روده‌اي ناميده مي‌شوند، کاهش مي‌دهند. با توجه به تعامل ميان باکتري روده‌اي و تعادل طبيعي سلول‌هاي سيستم ايمني، باکتري روده‌اي نقش مهمي در بالغ شدن پاسخ‌هاي ايمني ايفا مي‌کند. زماني که اين اثر متقابل ميان باکتري و سلول‌هاي ايمني اتفاق نيفتند، سيستم ايمني به‌طور نامناسبي به مواد بي‌ضرر، مانند غذا يا اجزاي گرد و غبار پاسخ مي‌دهد. همين امر، جز پيشرفت آلرژي‌هاي بالقوه کشنده، نتيجه‌اي نخواهد داشت.

مواجهه با ميکروب‌ها در سنين کودکي، براي بالغ شدن کامل سيستم ايمني کاملا ضروري است. کاهش اين ميکروب‌ها ممکن است ما را تميزتر کنند، اما سيستم ايمني ما از اين مساله آسيب مي‌بيند.

ميکروب بيشتر، يعني آلرژي کمتر؟

تحقيق جديدي که در اروپا انجام شد، نشان داده کودکاني که در روستاها زندگي مي‌کنند، در مقايسه با کودکاني که در روستاها زندگي نمي‌کنند، تنوع گسترده‌تري از ميکروب‌ها را در روده‌هاي خود حمل کرده و با کاهش 70 درصدي در شيوع آلرژي‌ها و آسم روبه‌رو هستند. اين مساله، به اين دليل است که مواجهه با طيف گسترده‌اي از ميکروب‌ها به سيستم ايمني اجازه مي‌دهد با تعادل در بالغ شدن همراه شده و در برابر پاسخ‌هاي ايمني نامناسب محافظت شود.

ما اگر تلاش مي‌کنيم که از بروز عفونت‌ها جلوگيري کنيم، در واقع اجازه داده‌ايم در مراحلي از زندگي، کودکانمان مبتلا به آلرژي‌هاي تهديدکننده زندگي و آسم شوند.در مقابل، مطالعه‌اي که در سال 2005 انجام شد، نشان داد نوزاداني که در 4 تا 6 ماه نخست زندگي آنتي‌بيوتيک دريافت کرده‌اند، 3/1 تا
5 برابر بيشتر با خطر ابتلا به آلرژي روبه‌رو هستند. نوزاداني هم که تنوع باکتريال آنها کاهش يافته و اين امر با دريافت آنتي‌بيوتيک رخ مي‌دهد، خطر بيشتري براي ابتلا به اگزما دارند.

ذکر اين نکته ضروري است که فقط کودکان متاثر از اثرات مضر آنتي‌بيوتيک‌ها نيستند. اگر مادرانشان هم آنتي‌بيوتيک مصرف کنند، روي نوزادان آنها اثر مي‌گذارد. مطالعه آينده‌نگر کوهورت آسم کودکي کوپنهاگ که يک مطالعه طولي بزرگ است و نوزادان متولد شده از مادران آسمي دانمارکي متولد شده‌اند، گزارش کرد، کودکاني که مادرانشان در دوران بارداري آنتي‌بيوتيک مصرف کرده بودند، دو برابر بيشتر از کودکاني که مادرانشان آنتي‌بيوتيک مصرف نکرده بودند، مبتلا به آسم شده بودند.

همچنين، در مطالعات حيواني، نوزادان موش که با آنتي‌بيوتيک درمان شده بودند، در دوران کودکي با آسم و آلرژي بيشتري دست و پنجه نرم مي‌کردند.

چرا از آنتي‌بيوتيک‌ها استفاده بي‌رويه مي‌شود؟

پزشکان و بيماران مي‌دانند که استفاده بي‌رويه از آنتي‌بيوتيک‌ها باعث بروز مشکلات بزرگي مي‌شود. به نظر مي‌رسد تعداد نسبتا اندکي از پزشکان بيش از اندازه آنتي‌بيوتيک مصرف مي‌کنند. مطالعه اخيري که در رابطه با چگونگي تجويز داروها به‌وسيله پزشکان انجام شده، نشان مي‌دهد 10 درصد از پزشکان، براي 95 درصد از بيماران خود که مبتلا به عفونت‌هاي راه تنفسي فوقاني هستند، آنتي‌بيوتيک تجويز مي‌کنند.

متخصصان ارايه دهنده خدمات سلامت، نه‌تنها بايد نگران مقاومت پيشرونده به آنتي‌بيوتيک‌ها باشند، بلکه بايد بدانند که با اين کار، مشکلات ديگري هم براي بيماران خلق مي‌کنند و حتي مي‌تواند کدکان آنها را هم تحت تاثير قرار دهد.

والدين بايد با دقت در مورد درخواستشان از پزشکان براي تجويز آنتي‌بيوتيک در درمان سرماخوردگي ساده و سرفه کودکانشان (يا حتي خودشان) فکر کنند، زيرا اين بيماري‌هاي ساده اغلب در اثر ويروس‌ها ايجاد مي‌شوند و اصلا به آنتي‌بيوتيک‌ها پاسخ نمي‌دهند. پزشکان هم بايد به مراتب بيشتر در مورد تجويز آنتي‌بيوتيک‌ها براي درمان اين گونه بيماري‌ها تعمق کنند.

نکته ديگري که بايد در مورد آن صحبت شود، آن است که به موازات افزايش روزافزون مقاومت باکتريايي، به شدت نياز داريم آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد توليد کنيم. توسعه فرآيند توليد آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد، زمان زيادي (تا 10 سال) مي‌برد و سابقا کمپاني‌هاي دارويي، اين حوزه توسعه دارويي را ناديده مي‌گرفتند.

امروزه استفاده بي‌رويه از آنتي‌بيوتيک‌ها يک مشکل عمده است و اين موضوع در «لايحه درمان‌هاي قرن 21» نيز آمده است.

اين لايحه حاوي مقرراتي است که از تاسيس بيمارستان‌هاي جديد براي استفاده از آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد حمايت مي‌کند. اما اين رويکرد اثرات مخربي هم بر افزايش استفاده از هرگونه آنتي‌بيوتيک جديد مي‌گذارد، بدون آنکه به افزايش مقاومت دارويي توجهي نشان دهد.

اين موضوع، نه‌تنها مشکل مقاومت را تشديد مي‌کند، بلکه اين پتانسيل را دارد که افراد بيشتري را به آلرژي مبتلا کند. بنابراين، به نظر مي‌رسد لايحه مذکور بايد نگاهي فراتر از حمايت از توسعه آنتي‌بيوتيک‌هاي جديد داشته باشد و به حل مشکل استفاده بي‌رويه از آنتي‌بيوتيک‌ها هم بپردازد.
اين رويکرد ممکن است توسعه بيشتر مقاومت‌هاي آنتي‌بيوتيکي را متوقف کرده و جلوي روند رو به افزايش بروز آلرژي‌ها را بگيرد.Medical Xpress