به گزارش شفا آنلاین، خبري که شايد دليل طرح دوباره آن در اين
روزها، توافق هسته‌اي و «برجام» باشد که بر برنامه مهم دولت در حوزه
«بهداشت و سلامت» و «سياست داخلي و خارجي» تاثير جدي مي‌گذارد. پس
از تغيير در مسير مذاکرات هسته‌اي، موانع مهم حوزه بهداشت و سلامت برداشته
شده؛ موانعي چون رفع تحريم‌هاي دارويي، واردات مواد اوليه براي توليد دارو
و افزايش توليد راديوداروها در کشور و ورود به بازار رقابتي بين‌المللي.
اما علي‌اکبر صالحي از برنامه جدي‌تر سخن مي‌گويد: تاسيس بيمارستان تخصصي هسته‌اي و پيشرفت پزشکي هسته‌اي که در نتيجه آن، جلوي خروج بسياري از بيماران صعب‌العلاج که براي درمان به برخي از کشورهاي خارجي سفر مي‌کنند، گرفته مي‌شود و البته زمينه «توريسم درماني» در کشور فراهم مي‌شود. رئيس سازمان انرژي اتمي از هزينه زياد اين بيمارستان مي‌گويد.
ارزيابي اوليه‌اش از هزينه بيمارستان نزديک به هزار ميليارد تومان است که قرار است با همکاري بخش خصوصي يا به‌طور مشخص بانک پاسارگاد و اين سه همکار طرح (وزارت بهداشت، شهرداري تهران و سازمان انرژي اتمي)تامين شود.
براي پرسش از چگونگي
اجراي اين طرح با بهزاد کمالوندي، سخنگو و معاون امور بين الملل، حقوقي و
مجلس سازمان انرژي اتمي گفتگو کرده‌ايم. کمالوندي مي‌گويد شايد نخستين بار
در غرب آسيا است که مي‌خواهيم پروتون‌تراپي را به ايران بياوريم که توسط
اين دستگاه، بسياري از بيماري‌هاي صعب‌العلاج درمان شود.
بيمارستاني که
پروژه مهم سازمان انرژي اتمي است و سازمان با وزارت بهداشت تفاهم‌نامه
همکاري امضا کرده است. اين بيمارستان در زمينه کاربرد پرتوها و استفاده از
انواع تجهيزات براي درمان بيماران خدمات تخصصي ارائه مي‌کند و انواع
شتاب‌دهنده‌ها در آن قرار مي‌گيرد.
مي‌گويند براي ساخت بيمارستان جامع
هسته‌اي بايد طرح را به صورت مرحله‌اي و در چند فاز اجرا کرد اما کمالوندي
از امکان‌سنجي براي بيمارستان مي‌گويد و حرفي از فازبندي طرح اجراي
بيمارستان در ميان نيست. درحاليکه چندي پيش علي‌اکبر صالحي، از نقشه اوليه
اين بيمارستان که تهيه شده و جزئياتش در حال بررسي است، گفته بود و فاز اول
طرح که قرار است با استفاده از تجهيزات «پروتون تراپي»، راه‌اندازي شود.
گفته مي‌شود به‌زودي بيمارستان تخصصي جامع هسته‌اي در کشور احداث خواهد شد. چه مقدماتي براي اين اجراي کار انجام شده است؟
موضوع
با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و نيز شهرداري تهران مطرح شده و به
همت شهرداري، زمين مناسبي براي اين پروژه مهم اختصاص داده شده است. هم
اکنون در حال تنظيم تفاهم‌نامه سه‌جانبه سازمان انرژي اتمي، وزارت بهداشت
درمان و آموزش پزشکي و شهرداري تهران هستيم که بزودي امضا خواهد شد.
براساس
اين تفاهم‌نامه مسئوليت‌هاي هريک از سازمان‌هاي مورد اشاره، مشخص گرديده و
به نسبت و فراخور اين مسئوليت‌ها هزينه‌هاي پروزه بين سه‌طرف توزيع خواهد
شد.
برنامه‌ريزي عملي که در اين حوزه انجام شده، چيست؟
اقدامات اوليه امکان‌سنجي صورت گرفته و پس از امضا تفاهم‌نامه، کار تهيه امکان‌سنجي به عنوان اقدام انجام خواهد گرفت.
سازمان
انرژي اتمي در ساخت اين بيمارستان چه نقشي دارد و با چه نهادهاي علمي و
مالي داخلي و بين‌المللي همکاري خواهد کرد؟ آيا امکان همکاري با کشورهاي
ديگر در اين طرح وجود خواهد داشت يا نه و کدام کشورها؟
سازمان
انرژي اتمي مسئوليت ساخت و تجهيز بخش هسته‌اي بيمارستان را برعهده دارد و
قرار است براي اين منظور تجهيزات مدرن نظير شتاب‌دهنده‌هاي خطي،
پروتون‌تراپي، راديوتراپي پيشرفته و ...در نظر گرفته شود. بطور طبيعي در
مسير تهيه اينگونه سامانه‌هاي پيشرفته از همه امکانات از جمله مشاوره
کشورهاي پيشرفته استفاده خواهد شد. با شرکتهاي متعدد بين‌المللي در ارتباط
هستيم.
قرار است که در کدام يک از شهرها اين طرح اجرا بشود و چه اولويتي براي انتخاب اين شهرها براي ساخت بيمارستان وجود دارد؟
درحال
حاضر، قرار است صرفا اين طرح در تهران اجرا شود. بديهي است با اجراي
موفقيت‌آميز پروژه احداث اينگونه مراکز در شهرهاي پرجمعيت مي‌تواند در
برنامه قرار گيرد.
با
توجه به اينکه ساخت بيمارستان هسته‌اي هزينه زيادي دارد، از فازبندي اين
بيمارستان صحبت مي‌شود. شما از جزئيات آن خبر داريد؟ اگر ساخت بيمارستان به
صورت فازبندي انجام شود آيا امکان طولاني شدن مدت زمان ساخت آن نيست ؟ فاز
اول بيمارستان کي و چه زماني به بهره برداري خواهد رسيد؟ چه امکاناتي در
فاز اول پروژه تامين خواهد شد؟
به
نظر مي‌رسد که شما قدري جلوتر از متوليان اين موضوع قرار داريد. اين پروژه
درحال حاضر، مراحل بررسي و امکان‌سنجي را پشت سرمي‌گذارد و جلسات کارشناسي
و فني اوليه را براي تصميمگيري مناسب فيمابين نمايندگان شهرداري، سازمان
و وزارت بهداشت درحال انجام است و هنوز صحبتي درباره فازبندي بيمارستان
مطرح نشده است. چنانچه مراحل مطالعات اوليه انجام پذيرد، دراين باره مي‌شود
دقيق‌تر صحبت کرد.
آيا سازمان انرژي اتمي با وزارت بهداشت در اين حوزه تعامل داشته است يا نه؟ آيا براي احداث اين پروژه نياز سنجي صورت گرفته است؟
همانگونه
که اطلاع داريد اين پروژه با مشارکت وزارت بهداشت، شهرداري و سازمان انرژي
اتمي انجام خواهد شد و وزارت بهداشت به منظور بهره‌برداري بيمارستان در
تعامل کامل با سازمان است. به هرحال اين پروژه در جهت اجراي سياست‌هاي کلي
نظام و بخش سلامت سند چشم‌انداز 1404 و پوشش همگاني سلامت و ماموريت‌هاي
وزارت بهداشت در کنار توانمندي سازمان در قسمت خدمات پزشکي هسته‌اي مقرر
است بطور مشترک انجام پذيرد. درخصوص نيازسنجي مراحل مطالعاتي آن توسط وزارت
بهداشت در حال انجام است.
در منطقه، آسيا و خاورميانه کدام يک از کشورها بيمارستان هسته اي دارند و وضعيت فعلي آنها چگونه است؟
منظور
ما از بيمارستان هسته‌اي، در واقع بيمارستان جامع (Megga Hospital) است که
بخش پزشکي هسته‌اي آن در حوزه تصويربرداري و راديوتراپي يک مرکز مدرن و
جامع است. چراکه ما به معناي خاص
Nuclear Hospital نداريم. مسلما
بيمارستان‌هاي بزرگ در کشورهاي صنعتي آسيا مانند چين و ژاپن و ... وجود
دارد و مراکز مدرن درمان سرطان نيز در کشورهاي ترکيه، مالزي، ژاپن و
...وجود دارد. اما مي‌خواهيم بيمارستاني را داشته باشيم که بخش هسته‌اي و
مرکز درمان سرطان آن با روش‌هاي مدرن هسته‌اي به خود بيمارستان مجهز باشد.
قرار
است که اولين فاز بيمارستان با استفاده از تجهيزات «پروتون تراپي»،
راه‌اندازي شود که هيچ کشوري اين تجهيزات را ندارد. با توجه به اينکه ما در
حوزه پزشکي و سلامت تحريم بوده‌ايم، آيا در اين شرايط امکان اجراي چنين
پروژه اي وجود دارد؟
درحال
حاضر، در حوزه پروتون‌تراپي با کشورهاي صاحب اين تکنولوژي که در دنيا
محدود به چند کشور و شرکت خاص اروپايي، آسيايي و آمريکايي است؛ ارتباط خوبي
برقرار شده و حتي پيشنهادهاي اوليه مناسبي را دريافت کرده‌ايم که درحال
بررسي و تصميمگيري در اين خصوص هستيم. تاجايي که اينجانب اطلاع دارم، در
منطقه عربستان نيز در حال بررسي امان ساخت يک مرکز پروتون است.
به لحاظ راديودارو، ايران در چه شرايطي قرار دارد و چه نوع داروهايي در اين حوزه توليد مي شود و چه وضعيتي دارد؟
براساس
توافقنامه منعقده بين اين سازمان و وزارت بهداشت، کليه داروهاي موردنياز
بيش از 150 مرکز پزشکي هسته‌اي در سطح کشور تامين و توزيع مي‌گردد. از جمله
اين راديوداروها در حوزه تتشخيصي ژنراتور تکنسيوم، تاليوم و گاليوم و در
حوزه درمان راديوداروي يد 131 و ساماريوم 153 مي‌باشد.
آيا امکان رقابت با بازار جهاني در اين حوزه وجود دارد؟
خوشبختانه
باتوجه به تلاش‌هاي صورت‌گرفته روند توليد انواع راديوداروها در کشور
رضايت‌بخش و رو به توسعه بوده و در حال حاضر به کشورهاي منطقه مانند
پاکستان، لبنان، هند و مصر راديودارو صادر مي‌شود. بديهي است با رفع
تحريم‌هاي ظالمانه انشاءالله در وضعيت بهتري قرار خواهيم گرفت.
با
توجه به اينکه پرتو درماني و راديوداروها دو محصول انرژي هسته‌اي براي
تشخيص و درمان سرطان است، وضعيت در چند سال گذشته که حوزه سلامت و دارو و
تجهيزات فناوري تحريم بود؛ چگونه بود و بعد از شرايط پساتحريم چه خواهد
بود؟
تحريم‌ها
مشکلاتي را در حوزه سلامت براي هموطنان ايجاده کرده است. اما با همت
متخصصين ايراني و توليد سوخت 20درصد اين مشکل برطرف شده است. عليرغم وجود
تحريم‌ها،هيچگاه تامين راديو دارو به مراکز درماني و پزشکي هسته‌اي کشور با
وقفه مواجه است. حتي در بدترين شرايط هنگامي‌که در سال 86 يک‌باره ورود
راديودارو از بلژيک قطع شد، سازمان با اتخاذ به‌موقع تمهيدات مشکلات را
مرتفع کرد. پيش‌بيني مي‌شود با اجراي برجام در نتيجه رفع تحريم‌ها اين مشکل
براي هميشه برطرف شود؛ ضمن اينکه براساس موارد مندرج در ضميمه سه برجام،
همکاري‌هاي بين‌المللي در حوزه‌هاي مختلف برقرار خواهد شد. به‌طور طبيعي در
حوزه‌هاي مرتبط با پزشکي ضمن اينکه محدوديتي در همکاري کشورهاي غربي با
ايران وجود ندارد، تمايل زيادي از جانب اين کشورها براي گسترش همکاري با
جمهوري اسلامي مشاهده مي‌شود.
تاثير توافق هسته‌اي بر حوزه سلامت را چگونه ارزيابي مي کنيد؟
همانطورکه
اشاره شد، با اجراي برجام علاوه بر اينکه به‌طور کلي زمينه ايجاد
همکاري‌هاي بين‌المللي با کشورمان ايجاد مي‌گردد، در حوزه‌هاي مرتبط با
پزشکي هسته‌اي آمادگي بيشتري براي همکاري کشورهاي غربي با ايران وجود دارد.
علاوه برتوليد انواع راديوايزوتوپ، سازمان انرژي اتمي با توليد
سانتريفيوژهاي تيوبولا در کار توليد انواع واکسن‌هاي دامي وانساني با وزارت
بهداشت، درمان و آموزش پزشکي و نيز جهاد کشاورزي همکاري فشرده‌اي داشته
است. توليد ايزوتوپ‌هاي پايدار، احداث مرکز مدرن هسته‌اي براي تصويربرداري و
راديوتراپي از برنامه‌هاي آينده سازمان بوده است.
سازمان
انرژي اتمي و وزارت امور خارجه در حوزه سلامت چه برنامه‌اي را در پيش
دارد؟ آيا با کشورهاي 1+5 در اين حوزه بحثي مطرح شده و در چه سطحي بوده
است؟
خوشبختانه
بخش مهمي از سند برجام و مشخصا ضميمه سه به زمينه‌هاي مختلف همکاري ايران
با کشورهاي طرف مذاکره پرداخته است. در قسمت«ه» اين ضميمه تحت عنوان «پزشکي
هسته‌اي و راديوايزوتوپ‌ها، فناوري‌ها، تاسيسات و فرايندهاي مربوطه» به
حداقل هفت مورد همکاري از جمله در حوزه‌هاي زيرساخت‌ها و انواع سيلکوترون
براي توليد راديودارو دارد. تجهيزات پيشرفته در اين خصوص، دوزيمتري، ساخت
مراکز راديودارو و آزمايشگاه‌ها و تجهيزات مرتبط با راديوتراپي اشاره شده
است. مکاتباتي با وزارت امور خارجه صورت گرفته است تا با استفاده از فرصت
سمينار سراسري سفرا که به‌زودي برگزار خواهد شد، زمينه‌هاي همکاري با
کشورهاي مختلف با کمک اين وزارتخانه مورد بررسي و برنامه‌ريزي قرار گيرد. سپید
